Katalog

Hf FRANSIZ DEVRİMİ ÜSTÛNE AYKIRI DÜŞÜNCELER Mythe dc la RcvotutioıT bnbkh açı» deni 1789 Devrimi aydtnlanma riyttdu. IMıarMr Mçimde, ınşilîz larihçiıi ılc devrimktir. 18. yuzyıl boyunca Amcrikab larîhçi Fnınıız Dcvrim Larihpliginin bir düşunce ve zevk ortakltğı, bir yttzyılı a>km kaıanunlarıııı toryulaınada birlikte yaşama aristokratik ve Kririâfiyorlafdı. AİTobbaıi Fnuıuz Dcvrimi'nin antifeodal burjuva etitlerini birbirine ve ulusal vc topyaklaştırmıştı. Slyasal özgürlüğe burjuva nîicliftini. R.Palmer gfru» 1955 yılumıal nhellğlnj yadMyordu. Bu duyduklan özlem ife halk lında Roma'da toplanan IJUulamnMi Tarih Bîkftfeleri ve domokraslye karşı limlerl Kongreu'nde Jaaıno < HHİcchui île îştrildi; Oodechoı laıafiııdan La duyduklan nefret ortakb. Devrimbirllğindc gdi$f (Buyük Uhtt) 1956 ile Falmcr ikmĞt Nalioa kamu duzenine yansıtılmadan tanrından The Agv of ıhc ÜCMocntk Revoönce zlhlnlerde yaptlmıştı. lufion (Demokratik Dcvrim Çajı) I9S9 savunulınaya dcvam oiildi. Ikı vâiıçmaUnıı Fnutuz Dcvrimftıin klasik toplumıal yoru %u laıttdkri anuındaki yankuan pek Franaz olmuna kaifi nldınlaı l95D*lcfdc softuk lavat du. dıiııcıninde ortaya çıknııpır. 1954 yılında Robcıi R.Palnıcı M l f l a d Scfcnct Quarttriy'de Fnnur Devritnl I763'ıen az lonra Ameriyayimlanan "The Wurld Kcvoluıion of the ka'dakı lııgili/ kotonikrinde ba»layan. FranWc*rf bftflıklı nukBİcslndc yıllarca yoıulma ta'ya ula^madan önce Iıvfcıe, Hollanda, Irlandıın gelitfircccji "Baıı" yn da "Allanıik" dcv da drvıiınlcri ile sttıen Baü yu da lam olarak rimi kavnunını orıaya koymuştur. Aynı yıî, 6 Arlamik Devriıni'niıi bir yOnüdür Franta*dan Mayu I954fle Lonclıa ünivcrMlcıi'mk Fruıısa Almanya, lıalya, M a l u vc Mısır'a Aiçrayacak, larlhî pfofaftrtl olan Alfred Cobban. h U daha MMira Avrupa'nın öıcki ülkclcrinc yayı lacaktır. Franjsı/ DnTİmİ H Bayttk Allanlik Fransa'da dcvrunin kla&ik toplunuud yorumu DcvrimP îçlndr yer alıyonflu. Ba^ka bir dcyi»lc cgcıncn uldu. J.Godcchoı I789*dan 1793'e kabu devrim Hollanda, Ingilienr ve Aıııcrika dcv dur loplumul çatı^naların antifeodal niıellrimlerindBn utnm burjuvaıînin ikıiduıa gdmc f i dsurrindc dunuak onu birax yumu$aırı. sineya da ortok oima&ına kaıkıdu bulunan vc Palmer'ın 1954'ic one >ürdü|u kunun, kapilalîu tfkujiominin gditmninı özgarleıti 19501i yılların uluslamrau koşullan içimk yrr wn larihin genel akıyının bir parcaııdır. 19. alır. Atlantik Paktı ulkeleri anuındaki davayuzyılda kapiıaliBi ckonomînin ycıioiîgi heı nifina, liyasal gelcneklerinin kökcnini 18. yiuyerde burjuvaıi de yükseldL yıla föturerek antırılmak istcniyonlu. So}uk Fransız Devriml'nl unırları pek bellİ olma savaı dOnemi feçiik^e daha ta|bklı vc gcrvckyan geniı bir olayın içine katmak, onu belir lete uygun gdıu^ cgemcn oldu. %%7 bir uluriaranuı hareketin bo>uilnrı îvîne Alfred Cobban'ın cle>tırıu daha da ıchlikeyerlefiinnek, Batı ya da Aibntik dcvrim kav li oldu. Aynı laı ihc nıstiar ve içeri|i Mmcr I ın ramı ile anlaımaya çalııınak onun gcrvck bo girivimiyie aynıdır. Ama daha nıllannı vc ulıua! anlamım kaybctlirir Onu yapual bir amacı vardır. Sfly konusu olan Uvivre, Hollanda ve Irlanda devhmleriyle ay %\z Devrimi'nin ve sonuçta tarihin butün topnı dü/cyc ycrfefilrmck, dennlitini, boyuıları lumıal yorumunu raddeınıeklir. Sınıf w Miııf nı, toplumnal ve siyasal sımf katgalarının yo mttcadclc»ini yok laymak mhnda devrim ıehtunluftunu küçUm«emck olur. Palmcr'ııı ıktligı likesbıdcn kurtulmak îiiemekılr. Cobban'in gfbi, Avrupa'ya da Amcıîka'ya ıVgü dcvriıııvî "Fransı/ Devrimi'nin Miıi" konfcıanM (Ucribir aliüsı ohıtfan M>/ vdilcbilir mi? fcjcr lop nv ücuıgo Lefcbvre 1956'da «Oyle yanyordu: lumsal ve siyıual alıusi oiuy cn azından Baıı "Neden dcvrimlerin ya da onlaraan bü/ıtaımn Avrupa'da olduysa, bu devrimci ı^gal ve Na miı&d yorunuınun ilgi çcktiftî v>rulabî1ir. Bu polyon'un eRcmcnli|lnden l o n n gerçekkı dcmokraıik geliımcnin ve oıdEkle Ru& Devrimi'nin etkMyle egemerı »ınıhn kkolojîk evrimîni yıuiMtır. Tehiikedcoklutıınu hhscdcrek 14 temmuz akşamı, olaylann ne uuılarına kw>ı yapılan ayaklannuıyi reddcder. olduğunu, neier getirebileceğiniVünku onu tehlikdi bir Ornck olarak görttr!1 kimse tam olarak bilmiyordu. Amerikan larihvilitîndckı «ftilimkr dîkkaıe ah1780 olaylannın başlanucında nına, bu dOfUncdcrin dc|crinden bir $ey kaybctmedltı anlaşılır. aristokrasinin rolü ağır Bastı, Cobban'ın birinci aavı feodaHie g ama devrim esas Itibanyla bir vcrdi|i anlaına dayanır. Bu konuda ttrar ctmi burjuva devrimi oktu. Yme de yonu, ama MUICCC fU deyi|i haiırlaiahm: SChtonu tarihe geçiren, etkisini cttkkrin anlami yokıur, sadece kullaıum biçîm* sürekll krian sadece bu özeffiği leri vardırf* Fcodaliie uzun lamandun bcrî c%kimljıi, ama MnyOrfln hakları dcvrıın oncenndeğil, halk kMeterinin M l l bellrgin Uçimdc gevcrlîydi. destekfemesi, yeni umutlan de Cobban'ın ikinci görüşü devrimci mccliblcbesfemesi ofdu. Bu açsdan rin bile^ıml ile llgilklir. tngilıcıeide kapiulîsı 1789 pek btonlş bir devrime burjuvanın gdfeimi licaret vc sanayi îtc u|rafan yani bankacılar. lutcarlar ve areıficîlerden benzemez. Yeni biçimterde bîr Miufın sürup gkter. Fransa içfn 1848, ohtfanmedisic bu gditimi ile oldu. O y » ku nıcıifc kaıegortnin oranı yu/de 1871. 1936 ve 1968 surüp U'lür. r ı e n Eıaı lemsildkrinin uctc ikiu ıcrgitmenin kanıtian sayılabilir. b w me»lek «hibiydi. Bu insanlara etki uüıcM göruntulüyor. nin yerıne kapitaliu du«n koyma Lsteti alfedikbihr mi? mî|fir. ENzabcih Eisenflein 1965 yıluıda yayımlaFrantu Dcvrtnd*nl Baıı ya da Atlaniik Dcv nan Mr makalede Geofgo Lerebvıcfin Sekıearimî yonıanufileckoaomik (antifcodal ve ka* dokaı kitab*nda burjuva 90zcü|ttnUn kulkapıliilÎ34), iupium«al (aniiariıtokralîk ve bur nındanm aşm buldu. "Buıjuviui kokin bir pojuva) vc uluıal (lek ve bolıltıcmec) O K I ktri lilik anlayı$ın önıeftini vcrdi" "Burjuvazi ulusu findcn ayırmak Jaurti'den Lefcbvrrt klaşik harekeıc gcvııdi" ıttrttndcn yargılan yeıcrinkfcn larihciliftini yok oyaeakıır. Oyıa 1bcqu ce kanıi geiirnıcdcn Lcrebyrc, gerçcfi sapiırevillc düşünmt yolunu L'Anrkn fttglme ef la mı> vc kahnunankarı de|işik toplutnsal kutcMvcriulto* (Eıkî Rejim ve Devrim) adlı kiıa gorîlcrdcn gelcn devrimci bîr eylcmî sadece hında tivmııiı. "Nedcn benzcr itkdcr ve ben burjuva/jye maletmiyıi. EEîsenueın*a gore, rt\ siyasal kuramlar Birlc>ik Devtctlcri httkü 17H9>da dorimci girifim yeni du$ılncclcrdcıı ınei dc|ifrikli|inc, Fraıika'yı toplumun taın bir yana bîr gıup rfiıdlekıüelin î^iydi. Bunlar larkaiıuti olusuna goıurdü?" "Bu Iicr ycrdc olu lı ıoplum«al koktrıılcre tuhip üjnıalarına ra|>Hn. lıci vcııtc tehKkcli dcvrim neden ba>ka yer ıtıen «rıak ımlîıik aınavlamtahfptiler. Ufcbvdc ütJil dc hran^ıa'da orıaya çıkıı? Neden biz re'in ioyur burjuvau kaıcgorisinde iopladı|h mde bt/ı niıcliklrrr Mhıp oldu dü ha^ka vcrde Mniar cykrmci kUçük bir a/ınlıkn. "Burjııvabunlar görUlmcdi ya da yaruı gorüldü?" So u !7B8'in proıcsto cylcmlchnin kaynajb olmadı riınu Nıylc iunmak bir Myasal vc kurunısal la ve 1789 olaylan ve rcrormlarııula oneınli biı rilıi du/c>'inî a>mak vc ckonoınîk ve toplum rol oynamadı" llıt drvrimcı xo\ "dc|î»ik lopMİ gcrvcklcıı ulutal &vüdlQSttnde yakalama 1um*.il Minf \c labakaduıı bir grup ya çalıvmak dcnıekıir. Mirukleyicîye*' nifcdilmi>tir. bli/abclh Eiy?nxBaiı ya da Atlantlk Devrimi kuramı Anglo rein buf juvazinm lanıınını. yanı dcvrımın burtakson laıihvîleri aratinria ilgi gdrdü Î M de juva mıdiftini yeniden sorguluyurdu.n 9 HAZtRAN 1989 ÖZELEK5