Katalog

SİYASKT84 11 Gençlerin KomUnist Partisi'ni terk edişinden daha önemli bir olgu, geleneksel olarak bu partiye oy verdiklerine inanılan işçilerin de komünistlere eskisi k a d a r ^ l venmediklerı gerçeğı. Sondajlar, bu partinin Fransız işçilerinin yalnızca yüzde 19'unun oylannı aldığını ortaya çıkarıyor. 17 haziran seçimlerini boykot etmeyip FKP'ye oy veren seçmenlere gelince, bunların yalnızca yüzde 14'ü Georges Marchais'inin, hükümeti soldan eleştiren lutumunu destekledikleri için bu partiye oy verdiler. Yüzde 67'si ise FKP'ye oy vermekle hükümete destek sağlama inancı içinde olduklarını göstermek eğilimini tasıyor. Partinin hükümette kalmasından ınemnun olmayan kitle ise seçimlere katılmamak suretiyle eğilimini ifade etti. FKP'nin inanılması güç ölçüdeki oy kaybının kayda değer nedenlerinden biri de parti birinci sekreteri ve liste başı Marchais'nin kişiliğiyle ilgili. Bu partiye oy verenlerin diğer partilere oranla çok azı partiye değil de " i s m e " oy verniiş. Kaçmak imkânsız Bundan sonra ne olacak? FKP'nin yakın tarihindc uğradığı bu en büyük seçim hezimeti partinin yönetiminin ya da politikasının değişikliğe uğrayıp uğramayacağı sorusunu akla getiriyor. Birinci sorun, hükümette kalma veya çekilme arasında tercih yapma olarak özetlenebilir. Bu soruya hükümette yer alan bir bakan, Sosyalist Parti'ye yakın Le Matin gazetesine yaptığı bir açıklamada şöyle karşılık veriyor: "Bu sonuçlardan sonra, hükiimelte kalma dahil tuın pulitikaların yeniden gO£den geçirilmesi işinden kaçmak mümkun gözükmüyor" lkinci sorun parti liderliğiyle ilgili. Gerçi Merkez Komite'nin on kadar üyesi Avrupa Parlamentosu seçimleri aday listesinde yer ahyordu, ancak listenin bayraktarlağını Marchais yaptı. Kitlenin bu boyutlarda güvenini yitiren bir liderin partinin bişında kalması küçük bir olasılık olarak <tdbul ediliyor. Ancak FKP'nin iç işleyiş mekanizmasını hatırlatanlar bu konuda her türlü ' fc • Ipligln" beklenebileceğini de ifade ediyorlar. Üçüncü sorun FKP'nin Sovyetler Birliği yanlısı tutumunu sürdürüp sürdürmeyeceği. Nouvel Observateur dergisinde yayınlanan bir kamuoyu yoklaması bu ülkenin Fransa'da en az sempati duyulan ülke olduğunu gösteriyor. Ankete katılan her yüz kişiden sadecc 15'i SSCB'yi "daha ziyade sempatik" bulurken, 54'ü "daha ziyade antipatik" sayıyor. Fransızlar SSCB'ye çok az sempati duyarken, gene aynı bloktaki Polonya'ya büyük yakınlık duyuyorlar ve yakınlığın nedeni, Polonya'nın Sovyet baskısı altında olduğuna ve Polonya halkının bu baskıya karşı direndiğine inanmaları. FKP ise Sovyetler'in Polonya politikasını, Afganistan politikasını olduğu gibi kayıtsız şartsız desteklemişti. Bu tutumun partinin oy yitirmesinin önemli nedenlerinden biri olduğu, zıt tutumu benimseyen îtalyan Komünist Partisi'nin ülkesinde büyük başarı sağlajığı hatırlatıhyor. MARCHAİS Marchais'in FKP'si oksijen çadıruıda SABETAY VAROL Işçilerle gençleri yitiriyor, kendlsl de yavaş yavaş kaybolacak mı? sal olarak 17 haziran seçimleri bir yönetim değişikliğine yol açmadı gerçi. Ama iktidar partilerinin halkın çoğunluğunu temsil etmedikleri olgusunun ortaya çıkması üzerine, sosyalistkomünist ittifakının 1986'da yapılacak parlamento seçimlerine kadar ülkeyi hangi zemin uzerinden yöneteceği tartışılmaya başlandı. Ortaklıkta kesin söz sahibi olan Sosyalist Parti'nin sözcüleri 1979 yılında yapılan ilk Avrupa Parlarnentosu seçimlerinde, o sıralar ittifak yaptığı solradikallerle birlikte yüzde 24 oy aldığını, yüzde 21 'e yaklaşan bu yılki oy oranlarının büyük bir duşme sayılmaması gerektiğini ifade edıyorlar. 17 haziran Avrupa ParlamentoParisseçimlerinden sonraaltFransa'nın parsu tilerarası politik dengesi üst oldu. Ya Avrupa Parlamentosu seçimlerinde tarihinin en ağır darbelerinden birini yiyen Fransız Komünist Partisi'nin hükümette kalıp kalmayacağı, GeorgeMarchais'in koltuğunu koruyup koruyamayacağı, partinin Sovyetler'e karşı tavn, önümüzdeki günlerde yoğım tartışmaların konuları olacak. 17 haziran seçimleri sırasında, seçmenin hangi düşünceden hareketle oy kullandığı konusunda kamuoyu araştırması yapan "BullBva", FKP'nin gösterdiği düşmenin analİ7İni yaparak, bu partiye oy vermeyen geleneksel seçmenlerinin büyük çoğunluğunun seçimlere katılmamayı tercih edenlerden oluştuğunu ortaya koydu. Söz konusu kamuoyu araştırmasına göre, 17 haziran seçimlerinde Komünist Parti, oylarını başka partiler lehine yitirmiş değil. Başka bir deyişle, 1981 Cumhurbaşkanhğı Seçimleri sırasında Sosyalist Parti'ye birinci turda verilen ve 17 haziranda tekrar FKP'ye dönen oylarla, gene bu seçimlerde komünistlerden sosyalistlere kayan oylar arasında neredeyse matematiksel bir eşitlık var. En ağır darbe 17 haziran seçimlerinde en ağır darbeyı yiyen Fransız KomUnist Partisi oldu. Bu parti 1979'da aldığı yüzde 20.5'ten, yüzde l l ' e düşerek oylarının yarısını yitirdi. FKP'nin oy yitirme süreci 1979'dan sonra başlamıştı. 1981 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı Seçimlerınde parti birinci sekreteri Georges Marchais ilk turda yüzde 15.4 oy almıştı. Katılmayanlar Geleneksel komünist oyların, son seçimlerde yüzde 10.S oy alarak büyük başarı gösteren aşırı sağ Ulusal Ccphe Partisi'ne kaydığı tezinin de geçerli olmadığı analiz sonuçlarından ortaya çıktı. Buna karşılık az da olsa bir miktar FKP oyu aşırı sol küçük listelere gitmiş. Asıl büyük oy kaybına, memnuniyetsİ7İikleri yüzünden seçime katılmayan kitle ncden olmuş. 1981 Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde bu partiye oy verenlerin büyük çoğunluğunu 1824 yaş grubu gençleri oluşturuyordu. Geçtiğimiz pazar günü Marchais'in gençlerden aldığı oylar, neredeyse 65 yaşından yukarı gruplardan aldığı oylara eşit. Bu durum FKP'nin gcnçler arasında ıtibarını yitirdiğini ve bir "yaşlılar partisi" ne dönüştüğünü gösteriyor. Fransa'nın diğer Avrupa ülkelerine paralel olarak son yıllarda geçirdıği toplumsaldüşünsel değişjmlerin, kısacası gençlcrde gözlenen depolıtizasyonun ve Sovyet yanlısı geleneksel komünizmin "modası geçmiş" bir akım sayılmasının bunda rol oynadığı tahmin ediliyor. L 'Express 'te çıkan bir karikatür: Berlinguer'in hayaleti îtalyan komünistlertnin orakçekicini zafere goturüyor.