Katalog

StY ASET 83 YSK bu seçimde çok lıızlı çalıştı Yamkömeroğlu, yeni Seçitn Yasası'na göre hızh sonuç almak için işi tüm ayrıntılan ile hazırladıklarını anlatıyor. JÜLİDE GÜLİZAR seçim çevresi.. 84.032 sandık. 19 milyon 740 bin 494 seçınen.. 38 milyon 674 bin oy pusulası.. Çok kaba bir değerlcndirmeyle bir buçuk milyarı geçen bir maliyct. İşte 6 kasım seçimlerinin ana çizgileriyle ortaya koyduğu tablo. "19 milyon seçmen, neden 38 milyon oy pusulası diyeeeksiniz" diyor YUksck Seçim Kurulu üycsi Hasan Basri Güllekin. Ve he men cklıyor, "Çiınkü yasa, seçmen sayısı ne olursa olsun, her sandıga 400'lük paket vereceksiniz diyor. Bir de % 1015 fireyi hesaba katınca bulunan rakam bu oluyor." Oy pusulaları SEKA'da yargıç gözetimingiin ve sonuçlar ilan ediliyor." Sayın Mermer, çoğulcu demokratik parlamenterler döneminde yapılan dokuz seçimden hangisinde en ıızun süre beklenmişti? 1973 seçimlerindc sonuç 17'nci gıın ilan edilebilmişti. Nedenleri neydi bu gecikmenin? Mevsim şaıiları. Özellikle Dogu'da pek çok yer karla kaplıydı. Telgraf ve telefon haberleşmesi çok /or saglandığı gibi, *eçim evrakının köylerden ilçeye gelirilmesi de sorun olmıışlu. Bazı yerlerdcn sonuçlar helikopterlerle gidilerek alınmışlı. Şimdı YSK Başkanı'nın odasındayız. Başkan ve üyeler, geçici sonuçları ilan etmek üzere son çalışmalan tamamlamış, son iki ili bekliyorlar. Az sonra Saadet Mermer elinde bir telgrafla gırip "Diyarbakır" diyor. Başkan soruyor. Diyarbakır'ın kod numarası, Saadet Hanım? 21 Sayın Başkan. 83 de özel olarak basılmış. Filigranlı kâğıtlarmış bunlar. Basım işleri ise, Türk Tarih Kurumu matbaasında, yine YSK üyelerinin gözetimınde yapılmış. Hepsi tek tck kontrolden geçmiş. Zarflar ise, 7 kasım 198 v deki Anayasa oylamasından kalan zaıllarmış. Bu zarfların ve oy pusulalarının hepsi kullaııılmamıştır, herhalde. Kalanlar nc olur Sayın Cültekin? Efendim, Sandık Kurulu Başkanı'nın bir görevi de, oyların sayımı biter bitmez, kullanılmamış pusula ve zarflar ıçin de bir tutanak hazırlayıp, bunları paketlemek, muhürlemek ve tlçe Seçim Kurulu Haşkanı'na teslım etmektir. Tüm seçim evrakı ikı yıl saklanır. Bunlar YSK'nın kararı olmaksi7in açılamaz, başka kişi ya da makamlara verilemez. ikı yıl dolunca ya SEKA'ya vcrılir, ya da yakılarak inıha edilir. Her olay gibi scçimlerin de mutfağı, bu mutfakta çalışanlan var. Bu kişiler canla başla çalışıp, gerekli hizmeti özenle vermeseler, hizmetin vitrine çıkarılışı yeterince sağhklı olmaz. Seçimlerin mutfağında da böyle çalışan, seçimden seçime, birleşik oy pusulalannda partilerin yerlerini belirlemek üzere ad çekimi yapılırken, ekranda yuzünü gördüğünüz bir ton görevli var. Yazı işleri Müdürü Saadet Mermer 1960'tan bu yana çalışıyor. Bu süre içinde Yuksek Seçim Kurulu'ndan birkaç başkan geçmiş. Birçok üyeler değişmiş. Saadet Mermer YSK Bürosu'nun en eski görevlisı olarak sürdurmuş görevini. "Bu seçimde geçici de olsa, sonuçlar çok kısa surcde alındı değil mi" derken heyecanla atılıyor Saadet Mermer "Çok kısa degil en kısa surede alındı. Bakın bugün uçuncıı Sunalp'in gösteremediği yüzü MDP UFUK GÜLDEMİR lideri esprili ve hazırcevap Oturursan görürsün. Seçim gezileri sırasında Erzurum girişinde konvoyu ciritçiler karşüadı. Cıritçiler atlarımnüzerinde otobüsün etrafında dönüyor ilginç bir görüntü veriyorlardı. Ancak atlardan bazılarımn gözü akmış bazılarının da dili sarkmıştı. Turgut Sunalp bunu hemen farketti ama yurttaşlarm imkânsızlıklar içinde kent dışına kadar karşılamaya gelmelerini göz önüne alarak iltifat etti. Bu güzel atları nerden buldunuı? Bir anda geliveren bu yanıt, odadakılcrın gülüşmesine neden oluyor. Bunun ü/erine başkan da gulerek, "Saadet Hanım, bu büronun akıl defteri, canlı hesap makinesidir" diyor. Sayın Başkun YSK Başkanı olarak yaşadıgınız ilk seçim; nasıl hazırlandınız bu geceye? Bir prensibim vardır berıim. Düzen başarının yarısıdır derim. önce, bu işi düzenli yürütebilmek için gcreklı önlemleri aldık. Ülkemizde ilk kez uygulanan bir seçim slstemiydi bu. Işte onun için bu işi ayrıntılarına kadar bilmeye özen gösterdik YSK olarak. Bunu kavradıktan sonra, gerek Siyasi Partiler Kanunu'nun, gerekse Milletvekili Seçimi Kanunu'nun tereddüt doğurabilecek boşluklarını önceden tesbit ettik. Bu boşlukların doldurulması gorevinin YSK'ya verilmiş olmasım da hesaba katarak, önceden ilke kararları aldık. Aslında seçim günü ve sonrasında ortaya çıkacak aksaklıkları en aza indirebilmek için seçim öncesi eksiklikleri gidermeye çalıştık. Yani seçim gecesi için her sey hazırdı ve muhtemel boşluklar bile neredeyse doldurulmııştu. Evet. Kontrollerde kolaylık sağlayabilmek için çizelgeler hazırladık. Üç arkadaş, birbirlerinın sonuçlarının kontrol cdebılmek için, bunları daha ayrıntılı çizelgelere işlemekle görevlendirildiler. Ka/andığı kesinleşen milletvekili adaylarını birleşik oy pusulasında hemen en çarpıcı biçimde işaretledik. ll Seçim Kurulu'na göndereceğimiz tutanakların hazırlanması büyük ölçude kolaylaştı. Kfendim, o gece bi/c oyle geldi ki YSK, kesin sonuçları almakta TRT'den bile ilerdeydi ve birkaç eksik dısında sonuçlar daha seçim gecesi alınmıştı. Evet, önceden hazırlıklı olmak bıze çok şey kazandırdı. Ama bunun yanında seçim kurullarımn başkan ve üyeleri çok hı/lı vc dikkatli çalıştılar. Hele PTT, onlara teşekkur yanında, şukran da borçluyuz. Göruyordunuz o gece. Bir ilın seçim sonucunu telefonla alırken, telgrafı geliyordu. Sonra basınla yardımlaşma ve dayanışmamız bize çok kolaylıklar sağladı. S 'eçım gezilerinde uzun süre aynı otobüs ve otelleri payhşıp birgazetecilik deyimiyle "off the record" sohbetlerine tanık olup, seçim sonrası özel değerlendirmelerini dinledikten sonra özel yaşamında MDP lideri Turgut Sunalp 'ın hoşgörülu ve espiriti olduğuna hükmetmemek elde değildi. Sunalp çevresinde Doğan Kasaroğlu, Ertan Karasu gibi basımn içinden gelmiş kişiler olmasma karşın neden antipatik bir görüntü vermışti? Gazetecilerle diyaloğu neden rayına oturmamtşlı? Bunun yamtlarını bugün vermek mümkün değil. «sr Yıne seçim gezisi sırasında Urfa girişinde dinlenirken etrafında çevrelenen yurttaşlardan Abdülkadir Polat şarkı söyledi: "Oy majallah maşallah gelin olur inşallah, oy maşallah maşallah başbakan olur inşallah" Yurttaşm şarkısını kahkahalarla karşılayan Sunalp Polat 'a söz verdı: Urfa 'ya konservatuvar açacağız. Suzan ve Turgut Sunalp gezi boyunca birbirlerinden ayrılmayarak mutlu bir tablo çizdiler. Sunalp sohbetlerı sırasında anlattıklarını "Ben evlendtğim zaman doğdum " atasözü ile vurguladı. bir gazetecinin verdiğı gülü de koklamayı reddederek "Ben gül üstüne gül koklamam'' yanıtını verdi. SUNALP Ksimin uzerine gül koklamam "Ister ihtiyar ol ister nevcivan bu dünyada baki kalan övünsün meraksız fikirsiz gamsız her zaınan baştan şad olup gulen oğunsun" MDP lideri kendini rahat hıssettığı zanıan esprı yapnıakla kalmıyor yapılan karşı esprilere hoşgöruyle bakıyordu. Cumhurıyet ınuhabiri bir vesıleyle tam sandalyeye oturmak üzere olan Sunalp 'e sordu: Koltuk rahat mı efendim? Sunalp yanıtladı: Konvoy şehre girerken yağmuryağdığı ıçın ' 'paşa yağmur yağdırdı'' diyen Doğu Anadolu 'nun tılsımlı, yüzleri döğmelı ınsanları mısafırperverliklerini heryerde gösteriyorlardı. Sunalp bir kahvehanede konuşurken onu şıddetle alkışlayan bir yurttaşa oyunu kime vereceğini soran Cumhurıyet mıthabih "Turgut özal'a vereceğim"yanıtını aldı. Bunun uzerine sunalp 7 neden şıddetle alkışladığını sorunca şu cevap geldı: Misafirimizdir, ayıp olur. Istanbul meydanlarında "minl vali" Fahrettin Kerim Gökay'a "Işte tstanbul paşam'' dedirtip İsmet Paşa 'ya oy vermeyen halkımız acaba "Aynınumarayı Sunalp paşaya da mı çekmişti?" Ama hemen söylenebilecek şeyler de var. örneğin Sunalp'in "öteki yüzü" kamuoyunca bılınenden çok farklıydı. Bunu sadece gazeteciler değil, mesai arkadaşları da sık sık vurguluyorlardı. Mesai arkadaşla, rı Sunalp'le çalışmanın çok rahal olduğunu, eğer yanlış olduğuna hükmederse fikrinde direnmediğini söylemekte mahzur görmüyorlardı. örneğın daha puro Türkiye 'de bılınmezken Sunalp puro kesme aleti kullanıyor, soranlara "puro sünnet aletl" diyordu. Pahalı giyınmek ayrı, zevkligiyinmek ayrı şeylerdir. Sunalp 7 bu sınıflamada zevkli giyınenler ıçinde yorumlamak yanlış sayılmazdı. Cıyısılennı Lancome, Pierre Curdin gibi pahalı markalardan seçiyor ama bunu kravatıyla çorabıyla renk harmonisine dönüşturmekte güçlük çekmiyordu. Örneğin cekeiınin göğüs cebındeki mendilin rengıni açmak için dört yıldızlı kravat iğnesının metulik renginin yansımalarını kullanıyordu. Sunalp 'le birlikte olunan sürede dikkatt çeken bir başka özelliğı de hazır cevaplılığıydı. Mesai arkadaşları ile sık sık şakalaşıyor, esprı yapıyor•, ya da bir dörllükle yanıt veriyordu. Öğneğin Musa öğün için şunları söylüyordu: