Katalog

StYASET 83 savaşçılarına ve onunla birlikte ölümü kabullenmiş olan Beddavi'deki Filistinli mülteci halka kumanda ediyordu. Umutsuz bir savaşın pençesinde kıskıvrak kıstınlmışkcn, işgal altındaki Filistin topraklarındaki halk Nablus'ta, Bethlehem'de, Gazze'de onun lehinde lsrail kuvvetIerine meydan okuyarak gösteriler yapıyor, işgal altındaki Kudüs ona destek için genel greve gidiyor, lsrail yetkilileri genel grevc katılma uranının yüzde 100 olduğunu ifade cdiyorlardı. (Jizemli kişiliği gibi özgcçmişi de bilinmeycnlcrlc doludur. Hakkında ayrıntılı bilgiye en yakınındaki kişilerin bile sahip olduğu kuşkuludur. Bilinenler şöylcdir: 1929 Kudüs doğumludur, Kudüs'ün büyük ailelerinden Hüseyni ailesine mensuptur. 1948'de lsrail devletinin kuruluşundan önce Yahudi çetelerine karşı savaşmıştır. Kudüs'ün işgalinden sonra ailesi ile Uazze'ye sığınmıştır. Daha sonra Mısır'da yaşamış ve Kahire Üniversitesi'nden lnşaat Mühendisi olarak mezun olmuştur. Kahire'deki öğrenciliği yıllarında Filistin öğrenci Birliği Başkanlığı yapmıştır. Bu dönemden tanıdığı bir grup arkadaşıyla ElFetih'in temellerini atmıştır. Kuveyt'te mühendis olarak çahşırken ElFetih'in kuruluşuna katılmış, B. Almanya ve Körfez ülkelerinde Filistinli öğrencilerin ElFetih'te örgütlenmeleriyle uğraşnuştır. Filistin mücadelcsinin en kıdemli militanlarındandır. 1956 Süveyş Savaşı'na Mısır orduları safında islıhkâm ve patlayıcı uzmanı olarak katılmıştır. Iki kez tutuklannııştır. Daha ün sahibi olmadan, l.übnan topraklarından bir gerilla müfrezesiyle İsrail'e sızarken yakalanmış ve Beyrut'ta kısa bir süre hapis yatmıştır. lkinci tutukluluğu Şam'da Abu Cihad'la birliktedir. 1966 yılında Suriye'de Savunma Bakanı olan bugünkü Cumhurbaşkanı Hafız Esad, 1983'te Trablusşam'da da omuz omuza direnen iki arkadaşı tutuklatmış, çeşitli girişimlerden sonra serbest bıraktırmıştır. Arafat'ın yıldızı o günlerden beri Hafız Esad ile banşık olmamıştır. 1967 Arapİsrail Savaşı'ndaki Arap hezimetinin ardından, lsrail işgali altına düşen Batı Şeria'ya gizlice girerek, Uç ay gizlice yaşayıp, işgal altındaki topraklardaki ElFetih örgütlenmesini oluşturan odur. 1%7'de ElFetih sözcüsü sıfatıyla yeraltından ortaya çıkan Filistinli önder o olmuştur. ElFetih'in FKÖ'ye egemen olmasından sonra, 1969'da FKÖ liderliğine getirildikten sonra Arafat'ı tüm dünya tanımıştır. Arafat nedir? Ne değildir? Siyaset adamı Abu Ammar'ı tanımlamak, Filistin mücadclesinin güclü yanlarını ve zaaflarını sergileyecektir. Tarihte, pek az ulusal kurtuluş hareketi Filistin Devrimi kadar, önderinin oynadığı role bağımlı kalmıştır. Arafat'ın Filistin mücadelesinc vurduğu damga öylesine belirleyicidir ki, onun FKÖ önderliğinden indirilmesi, Filistin mücadelesinin ycnilgiye uğraması ve silinmesiyle; güç duruma düşmesi, Filistin mücadelesinin dunya politikasında etkisini yitirmesiyle eş anlamlı kabul cdiliyor. Bir halkın kaderi uzerinde bu dcnli etkili olabilmcsi nereden kaynaklanıyor? Bunun en kestirme yanıtı, Abu Ammar'ın "imkânsız"ı gerçekleştiren kişi olmasıyla verilebilir. Filistin halkı 1948'de lsrail devleti kurulduktan sonra çevre Arap ülkelerine dağılmış, paramparça, zavallı, mülteci bir insan topluluğu haline dönüşmüştü. Yıllar boyu, Filistinli mültecilerin vatanlarına ve evlerine dönüşü için, Arap devletlerinin ve Birleşmiş Milleller gibi sonra sağladı. "İmkflnsız"ıgerçekleştirmesi ve dunya siyaset sahnesindc tanınması 1970'li yıllarda gerçekleşti. Şöyle ki: 1 Yarısı kendi topraklarının dışında ve değişik rejimler altında, diğer yarısı tsrail işgali altında yaşayan vc doğal olarak değişik ve çelişik etkiler altında yaşayan Filistin halkını kendi ismi ve önderliği çevresinde birleştirdi. 1920'lerden beri Siyonizmc ve sömürgeciliğe karşı sürekli mücadele halinde olan ama tek bir önderin çevresinde bir türlü kenetlencmemiş bulunan bir halka birlik getirdi. Bu sayede, son derece olumsuz koşullar altında yaşayan, 4 milyonluk küçük bir halka kişilik kazandırdı ve uluslararası siyaset arenasında çapının çok ötesinde bir rol oynamasına olanak verdi. 2 Filistin davasının unutulmuş ve bitmişkabul edildiği bir dönemde, uluslararası siyaset gündemine sokulmasında ve üstelik çoğu kez birinci sırayı işgal etmesinde belirlcyıci katkıda bulundu. 13 denge adamı olarak, tarihin kaydettiği en çetin ve elverişsiz mücadele koşullarında FKÖ'yü 14 yıl yönetti. Birbirleriyle kavgalı Arap rejimlerinin yer aldığı kaygan ve kaypak zeminde Araplararası bir denge unsuru ve kesişmc noktası olabildi. Nasır'ın ölümünden sonra panArap lideri sayılabilecek çaptaki tek Arap siyaset adamı olarak onun adı geçer. Söz konusu nitelikleri ve yetenekleri kendisini Filistin haikının ulusal simgcsi yapmış ve Arafat sftzcüğü ile Filistin sözcüğü nerede ise eş anlamlı olmuştur. Sonuç olarak, yeri doldurulmaz bir Filistin lideri olarak belirmiştir. Onun siyaset sahnesinden çekilmesi ya da zayıflamasının Filistin halkının umutlarının sönmesi ya da zayıtlaması ile eş anlamlı sayılnıası da buradan ileri geliyor. Yeni tarih sayfası Körfez Savaşı ve FKÖ'nün Lubnan'dan sökülüp atıldığı Israil'in Lubnan'ı işgalinden, ABD'nin Lübnan'da askeri varlık bulundurmasından sonra Ortadoğu'da siyasi panorama değişmiştir. Ortadoğu'da artık oyun sahnesinde iri aktörler var. Oyunu aracılar ya da küçük güçler ile değil, doğrudan doğruya oynamayı üstleniyorlar: ABD, Sovyetler Birliği, Suriye, tsrail ve tran. Başhca güçler bunlar. Bu nedenle, FKÖ gibi marjinal sayılabılccek ve ustelik Lübnan gibi çok önemli bir ussünu yitireli beri dağılarak etkisizleşmiş olan bir güce, hıç değilse, şimdilik, ama galiba artık hep, oynayacak bir rol kalmadı. Yeni bir tarih dönemi Arafat'ı da, FKÖ'yü de sahnenin dışına çıkarıyor. Bundan boyle, ya kolıı kaııadı kırık bir Arafat'ın öndcrliğinde, o bildiğimiz FKÖ'den farklı bir FKÖ'yü uluslararası siyaset sahnesinin bir krtşesinde izleyebileceğiz; ya Surive gudümünde ama yine bildiğimiz FKO'den farklı bir FKÖ'yü ve ya da çok başlı, birkaç başlı, bugüne dek alıştığımızdan başka bir FKÖ'yü. Filistin davası sona nıı erdi? Filistin dosyası kapandı mı? Hayır. Filistin davası ya genel Arap ya da hattâ daha büyük bir ihtimalle genel islam mücadelesinin çerçevesi içine oturacak. 10 yüzyıl önce Filistin'i Haçlılardan kurtaran Selahattin Eyyubi ne Filistin doğumluydu, ne de hatta Arap'tı. Filistin'i 400 yıl Batı'nın orasından burasından gelen saldırılara karşı koruyan ve yönetenler de lslam'ın bir başka öğesi olan Türk yöneticilerdi. Bu nedenle, bu tarih boyutları içinde ve 1980'lerde emperyalizme ve Siyonizme karşı lran'dan Lübnan'a tüm bölgede kabaran dalganın prizması arasından bakıldığında, Filistin davasının bitmediği, sadece bayrağı taşıyanların değişmekte olduğu rahathkla görülebılir. Yaser Arafat ve önderliğini yıllar boyu şanla yaptığı Filistin Kurtuluş Orgütü, tüm zaaflarına ve hatalarına rağmen, herhalde bu bölgenin tarihindeki yerlerini onur sayfaları arasında alacaklardır. Tarihin bir kesin adaletsizliğine başkaldıran, Filistin'i unutulmaktan kurtaran, Filistin halkına insanlığın sevecen duygularını kazandıran onlar oldu. 20 yıla yakın bir sürcdir kat liamlar zincirinden geçerek, Amerıkan yapımı bombalar, Sovyet yapısı roketler ve top mermileri altında, kuşatmadan kıışatmaya, sürgünden surgune ilerleyerek bu bölgede haksızlığa, dış saldırganlığa, ?.ulme ve yabancı işgaline karşı bayrağı dalgalandıranlar onlardı. Hiçbir son ve hiçbir sonuç Abu Ammar'ın onun önderliğindeki Filistin Kurtuluş örgütü'nün ve ezici çoğunluğunu çevresinde kenetlediği Filistin'in işgal altında ya da sürgünde yaşayan çilekeş kahraman halkının soylu sicilini silemez. Yüzü çelişik duyguların garip bir birleşimidir. Cesaret, öfke, sevecenlik, kararlılık, kurnazlık, entrikacılık, dürüstlük, hiç de yakışıklı olmayan ama tuhaf bir karizmaya sahip yüzünde birarada bulunurlar. Acı deneyimler Ancak, Arafat için en zorlu günler de, FKÖ'nün başına geçtikten sonra başlamıştır. 1970'de patlak veren Ürdün'deki iç savaşta canını zor kurtarmış, günlerce kuşatma ve ateş altında kalarak, mucizevi biçimde kendi canını ve Filistin mücadelesinın yaşamını kurtarmıştır. 1970'ten sonra kan ve ateş çemberi altında süren yaşamı en çctin biçimde 1982 yılında Bcyrut'taki lsrail kuşatması sırasında tehlikeye girmiştir. Beyrut sınavını da atlattıktan sonra 1983'te son savaşını Suriye karşısında ve yıllardır bUtünlüğünü korumayı başardığı ElFetih'in ve FKÖ'nün parçalanması üzerine kendisinc karşı ayaklanan Filistinli güçlerin saldırısı altında Kuzey Lübnan'da, Trablusşam'da vermek zorunda kalmıştır. Ve herhalde, Filistinli ellerin çektiği tetiklerden yağan mermiler altında direnmeye çalışmak, Arafat'ın yaşamının en acı anısıdır. uluslararası kuruluşların girışimlerinc bel bağlandı. Boşuna! Umutsuz bekleyişlerle yıllar geçti. Filistin sözcüğü artık sadece atlaslardan, haritalardan değil, belleklerden de silinmeye başladı. Dağıldıkları Arap ülkelerinde Filistinliler çeşitli siyasi örgütlere katıldılar. Kimisi Komünist Partilerinde, kimisi Baas'ta, kimisi çeşitli isimler altındaki milliyetçi kuruluşlarda çalıştı. Yani Filistinliler, bulundukları Arap ülkelerinin iç politika çekişmeleri arasında bir parçalanmaya daha uğradılar. ElFetih, bu dramatik ortam içinde kuruldu. Amacı, Filistinlilerin kcndi kaderlerini kendi ellerine alnıası idi. Bu amaçla, tüm Filistinlilerin birleşebileceği ortak payda olarak silahlı kurtuluş mucadelesini başlattı. Arap dünyasını parçalayan ideolojik çekişmelerin dışında kaldı. Arap ulkelerinin iç siyaset çalkantılarından da kcndini u/ak tuttu. ElFetih'in kuruluşu ve 1 Ocak 1965'te silahlı kurtuluş mucadelesini başlatması, Filistin halkının kendi kadcrini kendi eline alışı olarak kabul edilir. Yaser Arafat (Abu Ammar) bu tarihi çığırı açan ElFetih'in lideri, lsrail'e karşı ilk silahlı eyleme girişen gerilla müfrezesinin komutanıydı. 3 Kendi önderliğine dek, aşiret ve klan çekişmeleri içinde birbirleriyle boğuşan Filistinliler arasındaki sorunlann demokratik mekanizmalarla çözülmesi yöntemini getirdi. En güçlü olduğu ve muhalifleri kendisine en büyük pUrüzleri çıkarttığı zamanlarda, hasımlarını kolayca ezebilecekken "demokratik diyalog" ilkesinde ısrar etti. Arap rejimlerinin türlü müdahalelerine rağmen, dağınık bir Filistin sosyolojisi zemininde, değişik isimler altında da olsa, parlamentosuyla, yürütme organıyla, adli kurumlarıyla, silahlı kuvvetleriyle, hizmet sektörüyle demokratik, çoğulcu bir Filistin "devleti" oluşumunun, tarihtc eşsiz bir örnek olarak ortaya çıkmasında en önemli rolü oynadı. 4 Bir militanın aynı zamanda mükemınel bir diplomat olabileceğinin kanıtı oldu. Diplomatik stratejisi, Filistin Kurtuluş örgııtu'ne Birleşmiş Milletler başta olmak üzere çeşitli uluslararası kuruluşların üyeligini kazandırdı. FKÖ, onun önderliğinde uluslararası siyasetin en faal ve etkili aktörlerinden biri haline geldi. lsrail ile diplomatik ilişkisi olan ülkelerin iki misli tarafından tanındı. Siyaset cambazı Yaser Arafat, eşine az rastlanan çapta bir denge ustası ve siyaset cambazıdır.Değişik etkiler aitjndaki Filistinliler arasında bir Katkıları Ancak, tarihi ve uluslararası siyasi kişiliğini 1969'da FKÖ'nün başına getirildikten '