Katalog

i'" 16 ŞUBAT 2003. SAYI 882 13 lunduğu etkileyici bir grup oluşturmuştu. HullHouse, kadın ve çocuklann korunmasıyla ilgili düzenlemeler, çocuk işçiler yasası, göçmen sorunlanyla ügilenen bir reform hareketinin merkezi gibi olmuştu. Hull House şimdi Chicago'daki Illinois Üniversitesi'nin sorumluluğunda bir müze olarak uluslararası düzeyde, çokkültürlülük, eğitimde yenilikler, şehircilik araştırmaları, sosyal hizmetler, sosyal veÖzgürlük için Uluslararası Kadın Derneği'nin (WILPF) ilkbaşkanıoldu. Onun korkuları savaş bitince de bitmedi; mücadelesi de... 1919'da, Zürih'te Uluslararası Kadın Kongresi'nin diğer üyelerine katıldı ve "sadece bir grup savaşçıyı" silahlandırdığı ve "Avrupa'nın kalbindeki yüz milyon insani yoksulluğa, hastalığa ve çaresizliğe mahkum edecek ve her ulusa yayılmış nefretle sonuçlanacak ekonomik önlemleri" nedeniyle Versailles Antlaşması'nı kınadı. O haklıydı, 20 yıl sonra dünya bir büyük savaş daha yaşadı. Ama, Jane korkunç kehanetini göremedi, 1935'tekanserdenöldü. Ölümünden dört yıl önce, 1931'de Nobel Barış Ödülü'nü aldığı gün de hastanede yatıyordu. Törenekatılamadı. Nobel Kurulu, onun için şu değerlendirmeyiyaptı: "Dünyabarışını sağlamak için bize yardım edecek, kadına yakışan en iyi nitelikler Jane Adams'ta toplanmıştır." Doğal çekiciliği olan bir kadındı, felsefi olarak tutkulu bir feministti. Onu kimse, hiçbir çevre görmezden gelemedi. Hakkında 2()'den fazla da kitap yazıldı. Jane'in ölümünün üzerinden tam 68 yıl geçti, dünyada hâlâ savaşlar sürüyor, yenilerine hazırlanıyorlarsa da Jane Addams'lar çoğalıyor. • * www. bia net org sitesinden kısaltarak aktardık. Yazı için Silahsız Askerler Amerikan Tarihinde Pasifizm (Mark Lieberman, Çitlembik yayınları) kitabından ve ile ilgili web sitelerinden yararlanılmış. lann da toplantıya gelme cesareti göstermesi de ayrı bir önem taşıyordu. Artık Addams ve arkadaşlan için "banş turnesi" başlamıştı. Ingiltere, Almanya, Avusturya, Macaristan, Italya, Fransa ve Belçika'da onları devlet başkanları karşıladı ama yüzlerce insanla, asker ve siville de konuştular, tartıştılar elbette. ABD başkanıyla, dışişleri bakanıyla görüştü, ülkesinin savaşa girmemesi için çalıştı. Ama, bunu başaramadı, gençler savaşa yollandı... Savaşın ilk celbi sırasında "ülkeye sorulmadan, askere gidecek sıradan insan ların fikirleri alınmadan askere çağırma kararının kabul edilmesini" protesto ettikleri için kadın pasifistlerle birlikte Senato Askeri îşler Kurulu' na ifade verdi. Reformhareketinin merkezi Addams'ın doğduğu ev olan HullHouse sakinleri, ki aralarında Florence Kelley, Dr. Alice Hamilton, Julia Lathrop, EllenGatesStarr, SophonisbaBreckinridge ile Grace ve Edith Abbott'un da buJane Addams, Nobel'i 1931'de aldı. reformlar, insani sorunlara duyarlıhk gibi başhkların sembolü kabul ediliyor. Jane, yazdığı 11 kitap ve çok sayıda makalenin yanı sıra ülke çapında ve uluslararası düzeyde toplantılara katıldı. Pek çok yerel ve ulusal organizasyondaönemli roller üstlenen Addams Barış NOBELBARIŞÖDÜLÜ 1901'deverilnıeyebaşlanan Nobel Barış Ödülii, 16kezadayolmadığı için dağıtdmadı. 86 ödülden 16'sını kurumlar, 10'unu kadınlar 61'inierkekler aldı. 1905 Prag doğumlu Barones Suttner ödülün ilk sahibi. Uluslararası Banş Bürosu Başkanı ve" Silahlarınızı Yere Bırakın " kitabının yazan. 1931 Jane Addams, sosyolog, Uluslararası Barış ve Özgürlük Ligi' " Başkanı (ABD). 1946 Emily Greene Balch, tarih ve sosyoloji profesörü, Uluslararası Barış ve Özgürlük İçin Kadın Derneği Onursal Başkanı. 1976 Betty Williams, Kuzey Irlanda Barış Hareketi kurucusu. (ABD). 1976 Mairead Corrigan, Kuzey Irlanda Barış Hareketi kurucusu. (ABD). 1979 Rahibe Teresa, Makedonya'da doğdu, Hindistan'da yaşadı. Misyoner lider, yoksulluk, açlık, evsizlikle mücadeleetti. 1982 Alva Myrdal, Isveçli diplomat, yazar, silahsızlanma için mücadeleetti. 1991 Aung San Suu Kyi, muhalefet lideri, insan hakları savunucusu. 1992 Rigoberta Menchu Tum, Guatemala. Yerli hakları ve insan hakları savunucusu. 1997 Jody Williams, mayınların yasaklanması ve yeryüzünün mayınlardan kurtarılması mücadelesi. 0 cageleneksel antimilitarist solculann değil, kırsal kesimdeki tüm anne, baba ve çocukların, asgari ücretle çalışan ve savaş ekonomisi ortamında iş güvenliklerinden kaygı duyan Latin kökenlilerin, emekçi lerin ve çeşitli siyahi eylem gruplarının hep birlikte katıldıkları ve giderek toplu bir eyleme dönüşen barış hareketinde övgü duyulacak bir kişiliği temsil ediyor. Los Angeles'taki gösteride Sheen yığınlara, "Irak'a açılacaksavaşıkesinlikle desteklemiyoruz" diyesesleniyordu. Algılamaeğilimindeolanlariçin buileti, 11 Eylül sonrasında Bush'a verdiği desteği giderek geri çektiği yönünde Washington yetkililerine yapdan açık bir uyan niteliğinidetaşıyor. Adının ilk anda çağnştırdığı etkinin dı şmda, Sheen amacına ulaşma tutkusu, şiddetten uzak mücadeleye olan inancı ve toplumsal protesto ile sivil itaatsizlik konusundaki sonsuz deneyimiyle dikkat çekiyor. O insanın yüreğine işleyen sesi ve doğuştan sahip olduğu konuşma yeteneğiyle, Sheen'in kitleleri devinime geçirmesi işten değil .Bir Hollywood oyuncu sundan beklenmeyecek derecede içtenlikli ve güven verici bir kişiliğe sahip olan Sheen, bugüne dek en az altmış kez tu se Now" filminde rol aldı. O sıralarda alkol sorunu vardı. Çekimler sırasında cidtuklandı. Sheen çok küçük yaşlardan beri inandı di bir kalp krizi geçiren Sheen toparlanğı ilkelere sıkı sıkıya bağlı, yetkeye mey mayı becerdi. Film dünya çapında bir ün dan okuyan ve yerleşik değerlere karşı çı kazandı. kanasibiriydi.Ohiolukalabalık göçmen 1981'de "Gandhi" filminin çekimleri bir ailenin çocuğu olan Sheen'in radikal için Hindistan'agittiğinde, sokaktaki ditutumu çocukluk günlerine uzanıyor. lencileri taksisine davet edip gezdiren Bir radyo muhabirine, "Bizler savaş ba Sheen, filmden aldığı 200 bin doları şidğımlısıyız. En çok sevdiğimiz ve en iyi be det karşıtı yardım kurumlarına bağışladı. cerdiğimiz şey savaşmak... Bu beni deh9O'lı ydlarda Kaliforniyalı çiftçilerle şete düşürüyor ve son derece üzüyor. birlikte sürekli yürüyüşlere katıldı. Bir Yaptıklanmızın bedelini, insanlığımız ve vicdanımızla, korkunç bir biçimde ödeyeceğiz" diyordu. Sheen'in siyasal görüşlerine karşı olanların neden ondan biraz da korktuklarını az buçuk anlamak mümkün. Zira, böylesine sarsdmazbir ahlak anlayışını tartışmak her ne kadar güçse, bununla alay etmek çok daha güç. Sheen meslek yaşamında da yabana atılacak biri değil. 70>liyıUarda"Badlands" filmiyle büyük bir yankı uyandıran oyuncu daha sonra" Apoealyp Los Angeles'taki yürüyüşte Joan Baez ile... keresinde diz çökerek işçilerin ayaklannı yıkamayabileyeltendi. Latin Amerika'ya da ilgi duyan Sheen paramiliter ölüm taburlan yetiştiren School of the Americas adlı ABD askeri eğitim kampının kapatılmasın ı amaçlay an eylemlere katıldı. Pek çok kez tutuklandı... 1977'de çilek toplayıcılarının sendika haklarını savunduğu sırada tutuklandı. 2000 yılında, daha sonraları Greenpeace örgütünün de " Yıldız Savaşları" kapsamında bir denemeyi durdurmaya çalıştığjyerolan.Kaliforniya'dakiVanderberg Hava Kuvvetleri Üssü yakınlannda tutuklandı. "The West Wing" olmasaydıtümbunlar belki de bu denli ilgi uyandırmayacak" tı. Zira Sheen 1999'danbuyana çok ilgi görenbir politik dizide oynuyor. Gerçek Başkan George Bush'u destekleyenler onun kurgusal karşılığı olan Josiah Bartlett'in katıksız liberal kişiliğini alaya almaktan hoşlanıyorlar. Bartlett rolü o r j ^ bambaşkabirboyutkazandırdı.Bugünlerde kendisine en sık sorulan sorulardan bir tanesi, gerçek yaşamda başkan olmak isteyip istemediği. 0