Katalog

CUMHURİYET DERCİ Uzunbirş DENİZ DURUKAN yten Alpman, Türkiye' nin i lk kadın şarkıcılarındanbiri. Siyahküt saçlan,hüzünlü bakışlan ve tnuhtcşenı yorumuyla yıllarca zirvede kalıp, Tiirk Pop tarihine adınıaltınharflcrleyazdırangüzel kadın yıne aramızda. Ses tellerindekı nodul nedcniylc doksanlı yıllarda ınüzığe ara veren Alpman, 20 Kasım geccsı (cmal Rcşit Rey Konser Salonu 'ııda ellinci sanat yılını kutlayacak. Yıllarcaşarkılanylagönlümüzü, ruhumuzuokşayan, kimı zaman yaralayan Alpman, acılan, hüzünlcri, sevinçlcri ve aşklarıyla say falarımıza konuk oldu. lştesızebiryıldızınhayatı: Çocukluğunuzdan başlayalım... Sanırım üç yaşındayken anne ve babanız ay rılnıış. Evet, doğru. Yeşilköy'de doğdum. Doğduğum ycr, yctmiş scne öncenın Avrupa'sı gibiydi. Yat kulübüvardı.kiliselerçoğunluktaydı. Arkadaşlarımınçoğu Rum'du. Bugiin hâlâ onlarla görüşüyorum. tlkokulu orada okudum. Annem Fransızca, teyzem de kcman dersı alırdı. Yani nıodern bir ortamda büyüdünı. On yaşına kadar, hiç alatıırka müzik duymadım. O zanıanlar Fraıısız müzikleri, Tino Rosi 'ler çalardı. Annadiyebırarkadaşım vardı, babası papazdı. Silindir gibi uzun şapkası vardı. Onun kucağına oturur, Rumca konuşurduk. Gerçi şimdı unuttum Rumca'yı. Anneannem ile dedcm Boşnak'tı. Saraybosna'dan gelmişler. Oradaki evlennc karşilık, Yeşilköy'de iki ev ver A mişler onlara. Büyük, beyaz, kocaman bir evde otururduk, o yanınca, daha küçük bir eve taşındık. Büyük babam ve anneannem, Türkçe bilmezdi. Babam pek hatırlamıyorum ama, demiryolunda çalışırmış. O sıralarbüyükbabam hastalandı, ona bakan doktorla annem arkadaşlık yapmaya başladılar. Ardından da evlendiler. Yeşilköy'denayrılıpOsmanbey'de bir apartman dairesine taşındık. Nişantaşı Kız Lisesi'ne yazıldım. Ama haylaz bir çocuk daydı. Oraya gelen kim olursa tlham sahneye çağırır, şarkı söyleyenlere şarkı söylctir, şiir okumak isteyenlere şiirokuturdu. Pekijsveç'edönelim. Oyıllardadansmüziği.popmüzıği söylüyordum Ingilizcc, Fransızca ve Italyanca şarkılardı bunlar. O zamanlar Türkçe şarkı okunmazdı. Mefaret Atalay diye bir kadın müzısyen vardı, o Türkçe tango söylerdi. Biz Türkçe tango söylemeyı o zaman biraz hafif buluyorduk. Böylc birzüppcliğimiz vardı işte. llham'dan boşanmadan önce Arif Mardin'lc tanışmıştım Bir gün, senin sesın caza çok yatkın, gcl sanacazdinleteyim, bu abuk sabuk şarkıları da bırak demişti. Yeşılköy'den Sanyer'e caz dınlemeye, öğrcnmeye giderdim. tlk gittiğımde Ella Fıtzgerald dınlemıştım Bay ılmıştım ve içimdc ukde olarak pebaşı'nda Ermenilerin kurduğu koca bir orkestra vardı... Orkestra kalmıştıcaz. Isveç'egidergitmez, dan Arto bir gün "bakalım neler ya hemenbircazokulunagirdım. Veo pacaksın" diye beni çağırdı. Hiç zamana kadar tamamen bilinçsizce unutmam Dream diye bir şarkı var şarkı söyledığimi anladım Yanlış dı lngilizcesöylediğimilkşarkıy söylemekten gırtlağımı mahvetmidı. Onlar beni, ben de onları beğen şım. Bunlan çok geç öğrendım. Yaşım zaten otuz olmuştu. Sonra tsdım. met Sıral Orkestrası ile iki yıl orada tlham Gencer ne yapıyordu bu kaldık. Çok eğlenceli bir şchir dearada? ğildi; tamam çok temız, güzel bir Onunla bağımız hiç kopmamıştı. ycrdi ama, insanlar soğuk, arkadaşOsıralarda, 1949'dalstanbulRadlık yapmak çok zor... Dolayısıyla yosuaçıldı. tlham geldi, "Radyoda orkestradakiçocuklarçoksıkılnıışbize on beş dakika verdiler, her çarlardı. Büyük bir özlemle lstanbul'a şamba iki parça çalacağız, iki parça döndüler. Ben de dönecektim ama da sen söyleyeceksin" dedi. Apar lsveç'in en iyi caz orkestralarının topar radyo programlarına başlabirinden teklif gcldi. Bir yıl daha dık. Derken gençliğin sevgilisi olkalıp onlarla çalıştım. duk mu... O sıralar Istanbul 'da hiç Türkşarkıcıyok. Sonra lstanbul.... llk kadın şarkıcılardan birisiEvet, bir döndüm ki, her şey denizyamlmıyorsam... ğişmiş. (Jstelikrepertuanmdandollk kadın şarkıcı Sevinç Tevs'dı. layı büyük bir gururlageliyordum. Ona çok özeniyordum. Arkadan Bir sürü şey öğrenmışım, Ray RüçhanÇamayçıktı. Benüçüncü Charles, Duke Ellington, Milcs Dayüm. Dediğingibi ilklerdensayılı vis'leri dinlemişim, Ella Fıtzgerald yorum. ileikigünlükdeolsabirdostlugum olmuş... Geldığimde, seni Tülay 'a Peki halk nasıl karşıladı? Halk bay ıldı bize, çıldırdı. Radyo tum, anne ve babamın aynlmasının haftaları vardı, küçük küçük mec Ayten Alpman da etkisiyle derslere çok eğilme mualar... Her hafla bcnkapaktım. dim. Benimle başa çıkamayınca, Ilham'la lstanbul Teknik Üniversı müziğe başladığında Kandıllı Kız Lisesi'ne, oradan da tesi 'nc konsere giderdik. llham bas Erenköy Kız Lisesi'ne "leyli" ola ve davul da aldı yanına. Böylece lise öğrencisiydi. rak verdiler. Hiç sevmedim o okulu. sahneye trio ile çıkarolduk. O sıraOrtaokul diplomamı aldıktan bir lar daha on yedi yaşındaydım. Kon 1949'da lstanbul süre sonra okul yandı. Tekrar Ni ser sonunda öğrencılerbizi bındiğıRadyosu açıldığında şantaşı Kız Lisesi 'ne başladım. Bu miztaksiyleberaberhavayakaldıı ada llham Gencer'le tanıştım. On nrdı. Büyük sükse yapmıştıko zaüç, on dört yaşlanndayım, flört et manlar. Hep Ayten Alpman ve ll tlham Gencer ile meye başladık. O zamanların meş ham Gencer diye lanse edılırdik birlikte söyledi. Sensiz hur fılmlerine giderdik, oradan öğ Sonuçta evlendik ve Çatı adlı bir rendiğimiz şarkıları llham piyano kulüp açtık. O da büyük bir başany Olmam, Tek Başına da çalardı. Tabii okulu ihmal ettım, dı. Bütün lstanbul ayağa kalktı. Falıatta okula gitmemeye başladım. kat ciddi bir geçimsizlik vardı Il şarkıları ile ortahğı Kıyametler koptu. Üvey babam di ham'la aramızda. Çok kıskançtı. sıplınli ve sert biradamdı. Aramız Sahneye çıktığımızda, etrafa ba birbirine kattı. karsam arkamdan tekmelerdi. Soda her zaman bir mesafe vardı. Sanırım üvey babanız Malatya nunda, yedinci y ılda aynldık, o Ça Önceleri "Bir Başkadır tfyadevametti Benlsveç'egıttim belediyc başkanı olmuş... Benim Memleketim"i livet,bundandolayı,Malatya'ya Çatı'da kiınler şarkı söy lcrdi? taşınmamız gerekti. Bir ay zor kalPek bilmiyorum, ben o senelerde söylemek istemedi, dım. O zamankı Malatya şimdıki yurt dışındaydım. Boşanır boşangibideğil;başörtülükadınlardolu, maz, Ismet Sıral Orkestrası ile ts şarkı Kıbns sokağa çıkmak yasak... Hvin için veç'egittim. tlham'ınsöylediğine den sular falan akıyor... Ki o ev, ora göre, Emel Sayın, Ajda Pekkan... Harekâtı'nın nıncnıyıevlenndenbınydı Doğru gıbi bırçok kişı orada meşhur olanneannemin yanına döndüm. Te muş. Doğrudur, çünkü herkes or ortasına düştü ve...