Katalog

I7KASIM2OO2. SAYI869 laşmaların sonımda lsraıl'e gittim. mezarlarım da aradınız mı? Dönmek istiyordum ama Dündar Evet. Sodra DağYnın eteğinde bırakmadı. 7aysonraevlendik. Be üümiişkesen mezar anıtının yanııınımıkıkızikioğlumvar, lOdato da bulunan Musevı mezarlığına runıım gittik. Ama önce mezarlık hakkınEvlendikten sonra netür işler da bir iki şey söylemek istiyorum, yaptınız? orayı eskiye göre daha iyi bulduk. Otuz beş yıl çocuk baktım. Eşi Etrafı belediye tarafından taş dumın aylığı bize yetiyordu, biraz da varla çevrilmiş, yalnız bazı taşlar para biriktirmek ıçin bu işi yaptım. yerinden oynamış. İlk gelişimde Israü'e gittikten kaç sene son ninemin, dayımın mezarını bulamadım. Hertaşı siliyorum, üzerini ra Milas'a geldiniz? Ilk kez 25 sene sonra geldik. Ön ayıklıyorum, belki nineminmezace doğup büyüdüğüm, çocukluğu rıdır diye. Kendi ninesinin mezarımun geçtiği eve gittim. Ev sahibi nıbulanDündar,"gidelim"dedi, o Leylaisimlibirkadındı, "Sizbeni yürümeye başladı, ben bir taşın tanımazsınız, ben bu eve girip gör üzerindehareketsizkaldım. Sanki mek istiyorum" dedim. O, "Buyu bir güç çekıyormuş gibiydi. Dünrun kızım" diyerek bizi ıçerıye bu dar "niye gelmiyorsun, hadi" dıyuretti. "Sormakistemezmisıniz yordu, ben taşı temizlemeye çalışıbiz bu evi neden görmek istiyoruz, yordum. Sildim, sildım, bir de ne içıni gezmek istiyoruz?" dedim göreyim, ninemin mezarı Ben "Ben bu evde doğdum, büyii onun ismini taşıyorum. Onun soy ismi Begas'tı. Dedem Aslan Begas, Ayduı'da çok büyük bırmanifaturacıydı. Si/e göre, Milas'ta Yahudilerin çok olmasının nedeni neydi? Eskiden beri Milas'ta çok Yahudi vardı. Buradaki yerleşmeler çok öncelere dayanıyor. tyi birortam vardı, bizlere kötü davranılmıyordu, ekonomik faaliyetler ıçin ortam çokiyiydi. Yerli halktıcareti pek fazla bilmiyordu, genellikle ekip biçmekle meşguldüler. Pamuk, tütün, susam, hububat tanmı yapılırdı. Zeytincilik çok yaygındı, zeytinyağları Yıl 1968... Ester ve Dündar Naytr... çok güzeldı Böyle diim..." Bunu duyar duymaz kadın oluncagelenlertanıdıklannı.akrabana sarıldı, ben de ona... O ağlar balarını da çağırdılar ve bu şekilde ben ağlarım, "Sen Marko Efen Milas'taki Yahudi cemaatininnüdi'nin, Reyna Hanım'ın kızı mı fusuarttı. Milas'ta 1940yıllarında sın?" diye sordu, "Evet" yanıtını 300 aile kadar Yahudi vardı. Ben o alınca "Aman allahım" diye bağır yıllarda tanık olduğumuz bir olayı dı "Hoş geldin evine kızım, kızım anlatmak istiyorum. Buyrun... hoş geldin evine, buyurun size yemek vereyim, size bir şey ler hazırO zaman lar bızim bir komşumuz layayım. "Etrafımızdapervaneol rahatsızlanmıştı. Doktor Jobi vardu, ısranyla o gece orada kalmamı dı, çok iyı bırdoktordu. Tedavi için zı sağladı. Onun bu sıcak yaklaşı onu çağırdılar. Üoktor hastayı görmı, hareketi bizi çok duygulandır dü, ilaçlar verdi, fakat kadın ıyıleşdı. Bizi mecbur etti, evimizde yat medi,dahadafenalastı.Bulantılar, maya, kalmaya. Bıze, Museviler baş ağrıları, kusmalar filan... Bir denöğrendiğini söyledığı bırreçel daha doktoru çağırdılar, kadının ikrametti. Sonra asmamızdanbir hissettiklerıni dınledı, ve "Ben kakaç salkım üzüm kopararak, "Bi dın hastalıklarıyla ilgili bir doktor raz ekşıdır ama, malından ye kı değilim. Ama sen hamilesin" dedi. zım" dedi. O evde, o gece o kadar Oysa yırmı yıllık evli olmasına çok heyecanlandım ki, uyku gir rağmen çocukları olmamıştı. Kamedi gözüme. 25 sene sonra ilk de dın "Hayır, ben öleceğim, ben ıyı fa kendı evımde yatıyorum. Ço değilim" deyince doktor "Bir kacukluk hayatım, anılarım annem dın doktoru var, Selahattin isminbabam, geçmişım, çocukluğum bır de, ona götürün. O size daha ıyı basınema şeridi gibi gözlerimin önü kar." Diye üsteledi. O doktora gittinden geçti . Evdekı eşyalarımız ler," Senin karnında ur var. Bu ur, neredeydi, nerelerde dururdu, gö kanser rıskı taşıyabılır, hemen Izzümdecanlandı... mir'e gitmeli, hemen amelıyat oltlk gelişinizde yakınlarınızın mah" diye tanı koydu. Fakat kadı 17 nımda ur olduğunu söyleyen o doktora kızımı göstereceğım,' bak senin ur dediğin işte bu bebek' diyeceğım". Bu olaydan sonra Dr. Jobi Mi las ve çevresinde çok ünlendi. Sizin bir de burada bir Hacı dedeniz varmış, onu bize anlatır mısınız? Evet, burada bir"Hacı Dede"dedigimiz birisi vardı. Babam "Hacı Baba" derdi, biz de "Hacı Dede"... Babama derdi ki, "Marko Efendi getirçocuklan, hangi denden, hangi renk ayakkabı istiyorlarsa, onla^ ra birer çift yapalım, gıysinler" Para alnııyordu. Bize çok çok yardımı dokımdu "Hacı Dede"nin. Biz onu çok sevmiştik, çok iyi bir insandı, yardım sever birisiydi... Son sözleriniz... Biz buralan çok sevmiştik. Buralardan hiçbirzaman kopamadık. Aklımız hep burada kaldı. Acısıy Ester ve Dündar Nayır, çocııklarıylc. nın kocasının aklına Musevı Doktor Jobı'nin söyledikleri yeretmişti, "belki karım hamiledir" diyordu... Aradan zaman geçti, kadının göğüsleri genişledi, karnı büyüdü... Hasta olan kadın ise, "Karra bellı olur" dedi. öyle kaldı. Ninemin ölmeden önceki son günleriydi, aklı başındaydı daha, anneme dedi ki" Sen Madam Estraya'yı çağır,oanlarbuişlerden." Madam Estraya baktı, kontrol etti ve kom Ester Nayır, doğduğu evin flmdlkl sahibi Uyla Kösaoğlu ile evlnin önünda... nımdaki parça büyüyor, ben artık öleceğim" diye üzülüyordu, ölümü bekler gibiydi... Milas'a yeni bir kadın doktoru daha geldi. Ona da götürdüler. O "Şu anda hamıle olduğun belli değil, ancak 34 ay sonşumuza"Kızım sen hamilesin ve kız çocuğu dünyaya getireceksin" dedi. Biz bir ay sonra Izmir'e göçtük. 45 ay sonra Mi las'tan bize bir telgraf geldi. Şöyle yazıyordu: "Kızım oldu, birkaç ay geçsin karla tatlısıyla burada yaşadıklarımız bizim için çok önemli, yaşadığımız süreceonları unutamayız.^ Milas Belediyesi Basın ve Halkla ilişkılersorumlusu EsterDündar Nayır, diger Yahudi ailelerle birlikte Milas Belediye Başkunı Fevzi Topuz 'un makamııtda...