Katalog

Tiraje... Zamanın tanıklığını yaparken imge yoğunluğuna varan bir ressam... Göç konusu 1955'lerden bu yana değişik boyutlanyla Tiraje'nin özel ilgi alanı... Ankara'da Galeri Nev'deki son sergisinin teması bu kez "Göç" ve "Büyü". Sergi 27 Kasım'a dek gezilcbilir... Sirkte bir zebra NECMİ SÖNMEZ * nkard'dakı Galerı Nev'de açılan lıraje üıkmen sergısı, (,ağda!> Turk Sanatı' nda kendıne ozgu bir "resım tarzı" gelıştıren ressamın son yıllarda gerçekleijtırdığı yağlıboya ve desenlerınısanatseverleresunuyor Iıraje'nın resımlerınde gelıs.tırmış. olduğu anlatım dılı, ulkeınızııı sanat gundemıne uymadığı, dahası bu gundemı aşan "uluslararası" bir hoyuta, /engınlığesahıp olduğu ıçıııanla^ılamamı:} bu y uzden de yadırganmıştı A bılmek ıçın sanatçının sergısını ve resımlennı ozel bır buyutcç altında ıncelemek gerekıyor Sanatçının Ankara'dakı scrgısınde ağırlıklı olarak one çıkan ıkı tema var "Buyu", "goç" "(ioç"sanatçının 1955'lerdenıtıbarenderınlemesıneılgılendığı.değışıkboyulanylatekrartekrarelealdığıleıtmotıve'lerden bındır Islanbul Akademısrnde Leopold Levy'nınyanındaresımçalışırkenbıryandanda lstanbul Unıversıtesı IktısatFakultesı'ndc"lstanbul'dakıkadıııışçılerın(,alışma koşulları"uzerınedoktoraçalıs.masıyuruten Yazar Patrick Waldberg Tiraje'nin raalmlerini "Zamanlann HafızaM" diye tanımlamıştı. % • Hıçbırgruplamayakatılnıadan,herhangı bn akınıın peşınde gıden yolda değıl de 'kendı doğruları" çerçevesınde sıkı bır kunıaş gıbı dokuyarak oluşturduğu "resım dılıyle" lırajedcnnlığıolanbırkurguvcrcnk anlayı^ı gelıijtırdı Sığ sanat gundenııne arkasını donerek oncesı ve sonrası olmayan bır anlatım tar/.ını zengınleştıren sanatçının ayrıcalığı nereden kaynaklanıyor'' Onun dcscnlonnı vc yağlıboyalarınıdığerresbanılardanayrıkılanne' Yaijamının yansından fazlasını Pans ıle tstanbul arasında gelıştıren I'ıraje nasıl bır gozlem gııcune sahıptır kı, çalı^malannda sluganlar, kalıplarkullamnadanguncel sosyal, polıtık ve kulturel değışımlere ayna tutabılmiijtır9 Dahası yaşam karşısında nasıl bır tavırgelıştırnııştukıresımlen bırbın arkasına açılan katmanlanyla "anlam" ve "soyutlama" arasında garıp bırnoktay ı kendılenne "mekân" tutmuştur' Bu ve buna benzer soruları tartışmaya aça Iıra)e, lurkıye'nıngundemındenhıçeksık olmayan "goç" konusunu çalı^nıalarında iarklıbakışaçılarıylakatıklandırmayıba'jarmıştır 1950'lerde kırsal kesımden Istanbul'a olan ekonomık kokenlı goçu sayıları bıne yakın desenle buyuteç altına alan 1 ıraje, sırtla rındakı yatak ve yorganlarıyla aray ış ıçındekı ınsanlarımm çalışmalarına konuk ederken slogancı ve angaje bır dıl kullannıadığı ıçın "goçmenlen" bırkaç çızgı bırkaç lekey le gorselleştırmeyı ba^armı^lır Koklu toplumsal değışımlere olan ılgısını' 196O'larda"K.ıırtııluş Savaşı" temalı resımlerıyle ve 1968'de Pans'te yakından tanık olduğu " 1968 olaylarını"ıçerendi7içali!»masıyladakanıtlayanTıraje'ııın bu ışlerı daha sonra hem Parıs'te hem de !stanbul'dasergılenmi«>tı Dessnlerde yakalanan rltlm... 1990'larda "buy uk ıç goçuııu" de çalışmalarında yorunılayan sanatçı ozellıkle kıtleler halınde hareket eden ınsan gruplannı kompozısyonlarına aktarırken, ısterse sıyah beyaz ısterse renklı desenlennde etkıleyıcı bır ntım yakalanıı^tır Rıtımderkençızgılerınkompozısyonunyonunegoreızledıklen"akışkanlığı",aykmrenklerınyanyanagelerekbırbırlerını ıtercesıne hareketlenmelennı dıle getır nıek ıstıyorum Ankara'dakı sergıde sunulan son donemlennde 1 ıraje bağlandıkları topraklardan ayrılmak /orunda kalan bırey lerın psıkoloı ık dunyalarına da uzanan bır korıdor açıyor /amaııııı tanıklığını yaparkenancak"has ressamların"ııla!>abıleceklerıımge yoğunluğuna varan I ıraıe, hemetkınbırdesenanlayı^ına hem de bıldık kalıpları aşan renk yorumuyla 'goç"temasına farklı boyutlardan yakınlaşmayıeldenbırakmadı 1 urkıye'nın ve dunyanın gundenıınden hıç eksık olmayan bu temanın sanatçının ozel ya^anunda da ıı/antıları olduğu ıçın derınlemesınetartışılması gerektığını duijunuyorum ü Dunya Savaşı'nın ardındanresım sanatında ılerlemek ıçın Parıs'e gıtme cesaretını gosteren saııatçılarınu/dan bırı olan fıraje, kısa bır sure ıçınde bu kenttekı sanat çevrelerıyleyakınbırıli!}kıyegırerek 1956ve 1960 ılk kışısel sergılerını tanınmıs. (ıalerıe l'ıerre Loeb'taaçmıştı Bırçokonemlısanatçıveya