Katalog

CUMHURİYETDERGİ milletinişgalineuğramışbirülke:Keltler, Fenikeliler, Vandallar, Kartacalılar, Romalılar, Yunanlılar,Gotlar, Moritanyalılar, hepsi gelip geçmiş o sahillerden. lber Yarımadası'ndabeşyüzyılkalanMüslümanlarbalkonda o kadar eğlenememişler, 1147'de Portekiz'in ilkkralıAfonsoHenriques'in lngiliz, Alman, Fransız ve Fleman haçlı birliklerinin desteğiyle Lizbon ' un tepesindeki kaleye bayrağını çekince, çekilip gıtmek zorunda kalmışlar. Yerlihalkınkökülberyalılara kadar uzanıyor. lnsanları biraz bize benziyor, erkekleh kısa boylu, esmer; kadınlan dabu kavruklarsınıfında! Musikileridebenzer, hüzünlü, gözyaşı ye özlem dolu. Portugal sözcüğünün orijini konusunda değişik yorumlarvar.Birsöylentiyegöre,Galiçya Limanı anlamına gelen Portucale demişler ve bu da değişerek Portugal olmuş. lngilizcebirdenizcideyimiolduğu,port ve gale, liman ve fırtına, rüzgâr sözcüklerinden türediği, rüzgârlı liman anlamına geldiği de söylentiler arasında. Portekiz'in simgesi,Fransa'daolduğu gibi horoz, tüm hediyelik eşyaların üzerinde bunugörmekolası.Birdeöyküsüvar:Faslı maceraperestbirgezginin, Portekiz'debir kilisedenbazıkıymetlieşyalarçaldığıiddia ediliyor ve idamına karar veriliyor. Kendisi bunu kesinlikle reddediyor, rahiptenafdiliyor, "masumum.pişmişhoroz ne kadar masumsa ben de o kadar masumum"diyor. Rahip kanıtla deyince, elindepişmişbirhorozlageliyorve"ben suçsuzsam bu horoz şimdi ötecek" diyor. Elinde havaya kaldırdığı horoz biraz sonra canlanarak ötmeye başlıyor. Bundan sonra horoz, doğruluğun, dürüstlüğün kanıtı ve habercisi olarak Portekiz'in simgesi oluyor. Himalaya Sıradağları'nın güneşi Asıl vatanı Kuzey Hindistan, Himalaya Sıradağlan 'nın güneşi olan portakalı önce Arap, sonra da Portekiz gemicileri Akdeniz yöresine tanıtmışlar. Dilimizdeki portakal sözcüğünün debu ilişkidenltaynaklandığı söyleniyor. Yeryüzünde 200 milyondan fazla insanın konuştuğu Portekizce, Portekiz ve Brezilyadışında, Portekiz'in eski vebugün elinde kalan sömürgelerinde konuşulan bir Roman dili. Avrupa ve Brezilya Portekizceleribirbirindenbirazayrılıyorsa da, ülke içinde fazla lehçe farklan yok. Portekiz küçük bir ülke ama, en buyük, en çok gibi birçok "en"i ve "ilk'Meri var. Dünyanın en çok keşif yapan ülkesi; yeryüzünün üçte ikisini onlar keşfetmiş. Durup dururken neden böy le zor ve risklı maceralaraatıldıklanaklageliyor. Sorun, tüm göçlerin temelinde yatan sosyal ve ekonomikzorlııklar! Ülkenüfusuçok artmış, kıta Avrııpasına yayılma otanakları kalmamış, kıtlık başlamış.. Birçıkaryol arayan Kral Henriques, Portekiz'in güneyındeSagres'debirdenizcilikokulukurmuş, gününün önemli astronomlarını, coğrafyacılarını,matematikçilerini,kaptanlarını, gemı teknısyenlerini toplayarak yüksek denizlere dayanacak gemilerin yapılmasına, navigasyon tekniğinin gelişmesineolanakhazırlamış. IberMusevilerınin hazırladıkları astronomı cetvellerinin yardımını alan denizciler Kral I. Juan'm desteğiyle Portekiz'in 1578'e kadar sürecekolankeşiflerdönemınibaşlatmış. ergeziden ardakalacaklar. merakınızın yöniinc, düzcy ınc, ölçüsünc, beklcntılerinize, isteklerinizebağlı.Öncedenkarıştirıiacak birkaç kitap, birkaç ansiklopedi * gözlerin daha iy i görmesini, taşların yer• leriıie daha iyi oturtulmasinı kolaylaştırıyor. Dünyayı keşfedenler M DR. NECDET T L N A • • • Dört buçuk saat sonra Avrupa'nın balkonuna, Portekiz'e, daha doğrusu Lizbon'a indık. Görkemli bırkentten bırköye gelmiijtik sanki. Atatürk Hava Limarn'nın pırıl pırıl ortamından sonra Lizbon Hava Limanı bize pek söniik geldı. Portekız'de yılın 365 gününün sadece 65 gününde yağan yağmurbizi bulmuştu. O smırlar içinde kaldığımız sürece bize pck aydınlık gözlc baktığını söyleyeme yeceğim. Karşısındaki nem yüklüokyanus arkasında sıcak Ispanya, aşağısında kuru Afrika ve sırtını soğuk Avrupa'ya dayamış rüzgârlı birbalkon. Ama, ne kışları soğuk, ne de yazlan dayanılmaz sıcak; ılıman bir ıklım, kuzey gulfstream'in koruyucukanatları! Işte Portekiz! Portekizyaklaşık lOmilyonnüfusuyla AB'nin en kiiçük ortağı, sadece 193 bin km. Tarih boyunca Anadolu gibi birçok