Katalog

6MAYIS2001 SAYI 789 ya proletaryası kendisıne armağan edılen bu değerli şıin ve müzığı bayrak cdındi; bugünleregetirdi. Dün yüzlenn, bınlenn söyledıği Enternasyonal'ı bugün mılyonlarsöylüyor. Yarın milyarlar söyleyecek!" sözlenyle bitınyordu. Gerçekten de çok güçlü sözleri ve coşkulu bir müziği olan "Enternasyonal", zamanla bütün dillere çcvrildı ve "Bütun Dünya Işçilen, Birleşm!" çağnsına kulak veren bütun dünya işçilerinin uluslarüstü ortak marşı haline geldi. VI. Lenin'e göre,"Bulunduğu ülke neresi olursa olsun, kader nereye sürüklemiş olursa olsun, ülkesınden uzakta ve dilini bilmediği biryerde ne türlü biryabancılık duyarsa duysun, bilinçli bir ışçi Enternasyonal Marşı aracılığıyla birçok arkadaş,bırçokdostedınebılır"di. "Enternasyonal" bütün sosyalist ve komünist partilerinin resmı olmayan marşı olarak söyleniyor. Eskiden, Sovyetler Birliği'nin milli marşı olarak tanınmışolması nedeniyle "Enternasyonal" Türkıye'de "Stalın Marşı"olarakdabilinirdi. Ancak, M. özçay'ın sözleriyle, "Enternasyonal Marşı Türkiye proletaryasının mücadele tarihi boyunca Türkiyeli emekçilere ışık tutmuş.onlann yüreğını güven ve mücadele azmiyle doldurmuştur. Ülkemizin proleter devnmcileri, en zor şartlarda bile, zindanlarda, işkencede, mahkemclerde ve meydanlarda "Enternasyonal"i haykırarak, zulme baskıya ve sömürüye karşı yüreklenndekı devnm ve bağımsızlık tutkusunu dile getırmışlerdir." "Enternasyonal"in sözlerini çeviren ve şiiri Türkçe'ye uyarlayan kışinin kimliği, marşı şiar edınmış olan kıtlclerce bilc hâlâ bilinmiyor. 1917 Devnmı'nden sonra, "Enternasyonal"in sözleri Vâlâ Nurettin (VâNu) tarafindan Türkçeye çevrildi.(4) VâNu, Nâzım Hikmet ile bırlikte Moskova'da geçirmiş olduğu unıversite öğrencılik yıllannı anlatırken, "Ben de bu arada, aslı Fransızca olan ve Sovyet Inkılâbı'ncabenımsenenmeşhur Enternasyonal Marşı'nı Türkçeye çevirdim. Halen sosyalist memleketlenn Türklen arasında söylenen ve ara sıra radyolarda da duyulan bu tercüme benımdır" dıyordu. Mete Tunçay'ın Eski Sol Üzerine Yenı Bilgiler kitabında Turkiye Komünıst Fırkası'nın Azerbaycan Komünıst Fırkası tkinci Kongresi'ne Yoldaşlık Armağanı adlı dört sayfalık bırbelge yayımlanmıştı. Bu belgede yer alan Enternasyonal çevinsınde "yürekler" kelimesinin yerine "vicdanlar" kelimesi gibi küçük farklılıklar gözlenmektedir. En büyük fark, 1920yılında yayımlanmış olan bu metindeki "Yok bize kımsenin imdâdı/ Sultânlardan, paşalardan!) Bunlar bütun insânlarcellâdı/Kendimizdirbızihüryaşatan" dizelerinin 1923 mayısında yayınlanmış olan Aydınlık nüshasında "Yok bize hiç kimsenin imdâdı/ Sultânlardan, vezırlerden!/ Bizi bunlardan kurtaracak/ Ku vvetimizdir ancak," şekline dönüştürülmüş olmasıydı. 1920 metni ile 1923 metni arasındaki bu önemlı farklıhk, bu ıkı tanh arasında MustafaKemal Paşaönderliğındekı AnkaraHükümeti 'nin Milli Mücadele'yi kazanmış ve Misâkı Milli sınırlannı düşman işgalinden kurtarmış olmasından kaynaklanmış olsa gerek! Enternasyonal Marşı 'nın Osmanlı Imparatorluğu (5) ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlenndeki farklı sözlerini sunuyoruz.^ (1) M. özçay. "29 Hazlran 1871: 'Enternasyonal'in Doğduğu Tarih", Papirüs, No. 6, Haziran 1997, ss. 1415. (2)Sarperözsan, "'Enternasyonal, Proletarya Sanatının En Yotkın Örneklerınden Birıdir", Papirüs, No. 6, Haziran 1997, ss. 1617. (3) M. özçay. "29 Haziran 1871: 'Entemasyonal'in Doğduğu Tanh", s. 15. (4) Hikmet Akgül. "Enternasyonal Marşı ve Çevirenı Uzerine", Tarih ve Toplum, Cllt XXIX, No. 174, Haziran 1998, s. 3. (5) "Enternasyonal", Aydınlık, No. 15,Mayıs1339/ Mayıs1923,s.378. Entemasyonal'in TÜrkçesi VâNÛ'dan. Vladimir tfyiç Lenin... Türkiye Komünist Partisi'nin l920yüında katledilen kurucusu Mustafa SuphL. ENTERNASYONAL OSMANLI DÖNEMİ Kalk ey lanetle damgalanmış Aç ve çıplak mazlum dünyâ! Zulme karşı yürekler yanmış, Alevlenmiş bu dava! Yıkalım bu köhne cihânı Kuralım bir yeni âlem: Arzın seffl ve mahkum insânı Arza hâkim olur o dem.. Bu kavga son en kat'i şanlı bir harb olur, Enternasyonelle insânlık can bulur. Yok bize hiç kimsenin imdâdı Sultânlardan, vezirlerden! Bizi bunlardan kurtaracak Kuvvetimizdir ancak. Parçalayıp köhne zinciri Hükmü ele almak için, Kızgın iken döğün demiri, Ocaklan körükleyin! Bu kavga son en kat'i şanlı bir harb olur, Enternasyonelle insânlık can bulur. Demır kollu zahmet ordusu Dynyâda bizleriz ancak; Zahmetkeşin fabrika, toprak; Tenbellere ölüm! Korku! Cellâdlann başında bir gün Şimşek çakar, ölüm gürler! Al bayrakla doğan paıiak gün Bize kurtuluş getirir! Bu kavga son en kat'i şanlı bir harb olur, Enternasyonelle insânlık can bülur. CUMHURİYET DÖNEMİ Uyan artık uykudan uyan Uyan esirler dünyası. Zulme karşı hıncımız volkan, Kavgamız ölüm kalım kavgası. Yıkalım bu köhne düzeni, Biz başka dünya istertz, Bizi hiçe sayanlar bilsin, Bundan sonra her şey bızız. Bu kavga en sonuncu kavgamızdır artık, Enternasyonelle kurtulur insânlık. Tann, patron, bey, ağa, sultan, Nasıl bizleri kurtanr, Bizleri kurtaracak olan, Kendi kollanmızdır. Isyan ateşini körükle, Zulmü rüzgârla savur, Kollannın bütün gücüyle Tavı gelen demıre vur. Bu kavga en sonuncu kavgamızdır artık, Enternasyonelle kurtulur insânlık. Hem fabrikalar, hem de toprak, Her şey emekçinin malı. Asalaklara tanımayız hak Her şey emeğin olmalı. Cellatlann döktükleri kan Bir gün onlan boğar, Bu kan denızinin ufkundan Kıpkızıl bir güneş doğar. Bu kavga en sonuncu kavgamızdır artık, Enternasyonelle kurtulur insânlık.