Katalog

CUMHURIYET DERGİ Sosyalistlerin ve komünistlerin söylediği Enternasyonal Marşı 19. yüzyılda Paris komünü ayaklanmasının ardından bir işçi tarafından kaleme alınmıştı. Şiir kulaktan kulağa yayılmış, 1888'de Parisli bir tomacı tarafından bestelenmişti. '.> Sovyet devriminin ardından marş bir süre için Sovyetler'in milli marşı oldu. Marşın Osmanh'ya Fransız ressam Delacrobt Paris Komünü ayaklanmasını bir tablosunda böyle tasvir etmlftL., gelişinin öyküsü... Uyan artık uykudan ııyan SELtM KARA Bu araştırma Tarih ve Toplum dergisinin bu ay çıkacaksayısından kısaltılarak alındı. Pans Komünü'nün Kanh Hafta ile sona ermesinden hemen sonra, Komün'e aktif bir şekilde katılan vc temsilcı seçilerek Komün Kamu Hizmetleri Komısyonu üyesı olan tekstil işçisi Eugene Pottıer'in"Enternasyonal" şiirini 29 Haziran 1871 günü Paris'te saklanmakta olduğu bir evde kaleme aldığı söylenir.(l) Pottier, 4 Ekim 1816 günü Paris'te yoksul bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmişti. Bütün ömrü boyunca nakliye, ambalaj ve kumaş baskı işçiliğinin yanı sıra, şiir ve şarkı sözü yazarhğı ile de uğraştı. tlk şiiri olan "Yaşasınözgürlük"ü 1830yıhndayazdığında, dahahenüz 14yaşındabirçocuktu. 1848 Devrimi 'nde aktifbir rol aldı ve sokak çatışmalannakatıldı. 1867yılındaDesenAtelyelen Sendikası'nı kurarak, I. Enternasyonal'e üye yaptı. 1871 'de Paris Komünü'nün dağıtılması üzerine, önce Ingiltere'ye ardından da Amerika'ya sığınmak zorunda kaldı. Fransa'ya ancak 1880 yılında geri dönebildi. Paris'te bir yandan Fransız lşçi Parttsı'nın kuruluşuyla, diğer yandan da şiirlerini yayına hazırlamakla uğraştı. tlk şiir kitabını 1884 yılında, ikınci kitabı Devnm Şarkılan'nı ise 1887 'de yayımladı. "Enternasyonal" şiiri ashnda Eylül 1870'te kaleme alınmıştı. Şiire son şeklini ise Komün üyesi Gustave Lefrançaisvermişti. Komün dağıtılınca, Pottier şiiri Lefrançais'ye ıthaf etti. Bu arada, Gustave Lefrançais gıyabında ölüme mahkum edilmiş ve çareyi Pottier gibi yurtdışına kaçmaktabulmuştu. Şiirin 29 Haziran 1871 günü Pottier Parıs'te saklanırken yazıldığı söylentisi devrimcilerin romantizminden kaynaklanıyordu. Yıllarca kulaktan kulağa söylenerek ve ezbcrlenerekyayılanşiir.ilkkez 1871 yılında yayımlandı. "Kalkın, ey dünyanın lanetlenmışleri" ("Debout, les Damnes de la terre") dizesiyle başlayan şiir "Dün bir hiçtik, şimdi her şey olalım" ("Nous n' etions riendonc, soyons tout") dizesiyle doruknoktasınaulaşmıştı. 1882 yılında Fransız tşçi Partisi 'nin kurulmasından sonra, partinin en güçlü olduğu yörelerden Lille'de parti temsilcisi olan Gustave Delory'nin isteği üzerine, Belçika'h birtornacı ve sanayi işçisi olarak Pierre Degeyter 15 Temmuz 1888 günü Pottier'ın "Enternasyonal" şiirini besteledi. Marş ilkkez 23 Temmuz 1888 günü Lille'li ışçiler tarafından SendikaOdası'nın düzenlemış olduğu bırtoplantıdaseslendirildi. Degeyter ve işçi arkadaşlan boş vakitlerinde bir bandoda çalışıyor ve düzenlenen çeşitli siyasi toplantılarda konserler veriyorlardı.(2) Marş tam sekiz yıl sonra ikinci kez, Til şehrindeJulesGuest'inönderlığındeki Fransız İşçi Partisi 'nin ondördüncü kongresinde çalındı. Kongreye katılmış olan delegelerdcn, marşı hemen ezberleyerekkendi bölgelennde yayılmasını sağlamaları da istenmışti.(3) 1917 Ekım Devrimi 'nden sonra, VI. Lenin' in önderliğinde kurulan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, "Enternasyonal"i kendi milli marşı olarak benımsedi. Daha sonra, Stalin döneminde, 15 Mart 1944 günü SovyetlerBırlığı Ulusal Marşı ("Gimn Sovyetskogo Soyuza") iledegiştirildi. 1928 yılına gelindiğinde, III. Enternasyonal'in Moskova'datoplananö.Kongresi'nedavetli olarak çağınlan besteci Pierre Degeyter kongreye katılan delegeler tarafından coşkuyla karşılandı. Kongrenin açılışında Degeyter orkestra'yı yönetti ve "Enternasyonal" alkışlarla ve coşkuyla tam üç kez üst üste söylendi. Kongrede bulunanlardan Maurice Thorez, sonradan duygularını "Degeyter ile 1928 'de Moskova'daki karşılaşmamazı hatırlıyorum. Enternasyonal 'içalanorkestrayı yönetırken gözyaşlannı tutamamıştı ve üç kez tekrardan sonra orkestra üyeleri kendisini kucaklayarak havaya fırlatmıştı. Ağlamayankalmamıştı,"sözleriyleifadeetmişti. 28 Haziran 1978 tarihli Aydınlık gazetesinde Sarper özsan "Enternasyonal Marşı' nin bu gücühiç şüphesiz en başta ideolojisinden ve bu ideolojinin özümlenerek güzel ve yetkin bir biçimde şiirleştirilmesinden, ikinci olarak da müziğinın, şiinn özüne uygun birbıçimde bestelenmesınden gelmektedır," demekteydi. özsan bu coşkulu yazısını "Dün Karl Marks... Friederich Engels...