Katalog

CUMHURlYET DERGt YASEMİN YAZICI ali, Endonezya'nın irili ufaklı Hint Okyanusu ile Büyük Okyanus arasında bir zincir gibi uzanan adalarından biri ve tek Hindu adası. Üstel ik bu küçücük ada öyle ünlü ki Endonezya'dan daha fazla bılinıyor. Bali adası Endonezya'nın tipikyüzünügöstermiyor. Kendi yüzünden, ruhundan hoşnut. Kendisiy le banşık ınsanlann adası. Ekvator kuşağının sekiz derece güneyine düşen bu tropik iklimli topraklar Balınez'lenn yurdu. Bardaktan boşanırcasına yağan, gelgeç yağmurlu kışlan, kuru geçen yazlan var. Mevsim sıcaklığı yirmi sekizin altına düşmüyor ama otuz üçün üstüne de çıkmıyor. Bu yiiyden turistik mevsimi hiç bıtmcyen adalardan. Bu sıcak ülkenin esmer tenli insanlannın ada topraklan, tüm beyazlan büyülüyor. Cangıl yaşamını, korsanlan, sömürgecılerin saldınlannı sanatla göğüsleyen yerh geçmişlennin uzantı lan hâlâ sürüyor. Yüzyıllardır sanatla varoluyorlar burada. Bereketli pirinç teraslan var. Tropik yemişlerle, okyanustaki deniz ürünleny le beslenıyorlar. Yaşam bir sanat, tinsel bir soyutlanma onlar için. Tahta oymacıhğı, taştan heykeller, batik, altın, gümüş her maddeyı sanata dönüştürüyorlar. Bambudan müzikaletleri, Balinezdanslar,tıyatrolar...Bu eski zamanruhlannın izleri, turizme karşın hâlâ taze duruyor. Bali'nin gizi bu: Sanat. Denpasar, öteki Uzakdoğu kentlerine benzese de helc kı yağmurlu, tenha bir saatte kopkoyu bir hüzün salgılıyor sankı. Panjurlan kapalı dükkânlann kımi açık olanlarında oturanların yüzünde bir ezinç hali yüklü. Dükkânlann yan açık, mavi boyalı demır panjurlanndan loş ışıklı dükkân ıçlerine doğru baktığınızda birbirlcnne mırıldanan insanlar göruyorsunuz. Terzi kadınlar, lokantacı kadınlar, ev eşyası, ayakkabı satıcılan, kapı önlerinde satranç oynayan yoksul kılıklı,tokyoterliklierkekler...Kapıdiplenne bırakılmış artık içine karıncalann üşüştüğü canang sari'lari ki, bunlar kare bir sepet tabağın içine yerleştirilmiş kimi dinsel ikramlar: Küçük bısküvı kınntıları, pirinç, çiçekler, bozuk paralar... Hepsının de ayn bir bereket anlamı var. Dinsel bir inanış. Balilerin kendilcrine özgü bir tarihleri, geçmişlerine ait geleneklerine uydurulmuş bir dinleri de var denılebılır. Adanın yüzde yetmişi Hindu olsa da bugünkü Hindistan'daki uygulamadan farklı bir dini inanışlan var. Adanın yerli kültürüyle yeniden yapılanmış bir Hindu inanış bu. Potu, Kadek, Komang, Ketutbudörtadasıladlanmnöntakısı. Ancak bu yalnızca onlann gerçek bir Balinez olup olmadıklannı gösteriyor. Bir tür ada soylu olma gibi bir şey. Bır de konuştuklan dillerin özelliğini belirtiyor. Pazar yeri bile Densapasar'ınhüzünlüsessizliğinesahip. Satıcılar bağırmıyorlar. Turistik ayak sesleri duyulmazsa tabi i... Bu yabancı ayak seslerıni işittıklcnnde ise, birden derin bir uykudan uyanmış gibi bir silkinişle fırlayıp, heyecanlabağınyorlar,"Sir...Mam...GoodPrice" Yine de, satıcılardan uzak ara sokaklarda gezinebılır, adım başı karşınıza çıkan tapınaklann merdivenlennde dınlenebılır, hatta isterseniz siz de bir tütsü y akabilir, yorulunca açık olan dükkânlann birinde soğuk bır şey içip serinleyebilirsiniz. Hele ki kentin tenha saatlerine rastlamışsamz. Yürüyüşlerinize, kaldınmlann altından akıp giden sulann sesi eşlik eder. Tik ağaçlanrun perde gibi inen sicimleri yüzünüze çarpar... Sonra yağmur yüklü bulutlar, sokaklan apansız seİe dönüştürür. Su birikıntilerinin üzerinden atlar ya da sulara basıp yürürsünüz. Ardından üstü kapalı biryer bulup bu tropikal yağmur nöbetini seyredcrsiniz. Denpasar kaos Bali'nin gizi sanat Islam dininin Uzakdoğu adalanna sıçramasından sonra adaya kaçan sanatçılan burada bir tür Rönesans gerçekleştirmişler. Her türlü sanat dalı üzerinde yetkinler. Pek çok resim galerisi, Uzakdoğu sanatına özgü resimlerle dolu. Çocuklar ustalann atölyelerinde sanatla iç içeler...