Katalog

19 belki Said' in geniş birufka dayandırdığı kcndi bakış tarzını yeterince anlatamamış olmaya duyduğu tepkiyi arttınyor. Gerçi şiddet kullanımına sistemli bir biçimde karşı olduğu söylenemez. Daha çok, gerçekten de ufuk açan bir anlama çalışması onunki. Anlamak ve tuttuğu yanı da gerektiğinde kıyasıya eleştırmek üzere, yan tutmak. 5. Eylem biç imleri için genel bir fıkir söylemek zor. 6. Bu soruyu, şiddet konusunda ne düşünüyorsunuz, gibi anlıyorum. Şiddetin, çahşmanın beni hcrzaman korkuttuğunugitgide daha çok anhyorum. öfkelendiğimde saçmalıyorum.Aklımasorulursa,Gandhivan tepkiler gıtgıde ağır basıyor: Araçla amaç birbirinden fazla uzaklaşmamalı. *A raştırmacıÇevirmen sahnesinde belirmesidirde. 4. Bcnce Edvvard Said herbakımdan entelektüel tanıma denk düşen bir kişi. Said'in, ülkesini işgal altında tutan vc halkına kan kusturan Israıl devletine karşı sergilediği fiili tavır, tarihc ve topluma karşı sorumluluk duyan tüm demokrat entelcktüellerinömekalmalangerekenbirtavırdır. 5. Atanm. Binlerce kez, hem de onurla. *Yazar Mehmet Metiner*: Atanm,hemdebinlercekez... JaleParla*: ' Entelektüel de direnme hakkına sahiptlr Entelektüel, fikirlcn merakeden, fikirlebeslenen, kendisi fikir üreten ve doyurucu bir yaşam biçimi olarak fîkir alışverişini (okuyarak, yazarak, tartışarak) seçmiş olan kişidir. Her ahlaklı insan gibi entelektüel de özel ve kamu yaşamında fikirlerin yaşama geçirilme süreçlerini izler, değerlendirir, eleştirir. Bu fikirlerin onaylamadığı uygulamalanna, herkes gibi, entelektüel de direnme hakkına sahiptir. Ve herkes gibi, entelektüel de yaşama hakkına (bitkinin, hayvanın, insanın) saygılı olmak zorundadır. Hiç kimse linç etmc hakkına sahip olamaz; entelektüel de. Ama ahlak sahıbi her insan gibi entelektüel de sembolik bir şeye, örneğin gasp edilmiş bir sınıra, gayri insani bir hapishane binasına, ayırıcı ve aynmcı bir duvara taş atma hakkına sahiptir. Entelektüel, belki herkesten farklı olarak, eleştirel ve direnişçi tavnnı benimscrken konjonktürel zorlamalar, çağın gerekleri gibi kolaycı mcşruiyet açıklamalanna sığınmayan kişidir. *öğretim üyesi 1. Entelektüel, her şeyden önce yaratıcı bir düşün adamıdır. Zihinsel/düşünsel üretiminmimandır. Amaaynı zamanda yaşadığı ülkenin veya dünyanın tüm sorunlan karşısında kendini sorumlu ve durallı gören bir hareket adamıdır da. Entelektüel kişi, büsbütün kabul veya retçi değildir. O enikonu araştırıp didiştirdikten sonra inanır veya inanmaz. tnandıklannatapmaz. Kuşkucudur. Kışkırtıcıdır. Özgürlükçüdür. Sorduğu sorularlabaşkalannı rahatsızeder. Sorulara verdiği yanıtlarlabelirlenmiş dogmaların dışına çıkmaktan korkmaz. özgürlüğünü yok etmcye yönelmiş dogmatik koşullara karşı militanca mücadele verirken yalnız kalmaktan çekinmez. Gerektiğinde herkesi, hatta bütün bir dünyayı karşısına almaktan ürkmcz. HasanYazıcı*: LokaHcüçümen entelektüel 1. Kanımca entelektüel, aklı cn yüce değer olarak gören, akıldan umudunu kesmeyen kişidir. Entelektüelin bilimsel yaratıcılığı veya eleştiri yeteneği buradan kaynaklanır. Burada sanatkâr yönünden, hem de tüm sanatlan kastcderck söylüyorum, bir vurgulama yapmak istiyorum. Birçok sanatkâr aynı zamanda entelektüeldir de. Ancak sanatkârın, uğraşı gereğı, entelektüel olma zorunluluğu yoktur. Buna karşın bir üniversite profesörü veya hukuk adamı, uğraşı gereği, entelektüel olmak zorundadır. 2. Akıl evrensel olduğuna göre entelektüel de evrenseldir. "Salt doğu için iyi" entelektüel de çok vardır, ama bu biraz ayıpkaçar. Veya başka biryaklaşımla"lokal entelektüel" bıraz daha küçümcn bir entelektüeldir. 3. Bu sualde vurgulamak istediğim bir yanılgı var. Entelektüel olsun olmasın, kişinin uğraşı ile sorumluluğu birçok örnekte hiçörtüşmez. Aynca kişinin uğraşı, yinc aklın gercğı, birçok örnekte sorumluluğun dile gctirilmesinde bıraraç olarak kullanılmamalıdırda. 4. Edvvard Said'in îsrail'e attığı taş, haksızlığaçokkızan birentelektüelin attığı birtaştır. Burada esas altı çizilmesi gcrcken, Said' in bu olayda csas uğraş alanı dışında bir alanda tepkı göstermesidir. Kızgınhğını kürsüsünetaşımayıp kendini taş atarak ifade etmeye kalkması, bir yerde, "akılcı" bir davranış olarak dahi dcğcrlcndirilcbilir. 5. Herhalde taş veya herhangi başka bir protesto eylemini başlatacak çizgi, "akıF'ın bittiği noktadır. Akıldan umut kesildiğinde "eylem" başlar. 6.Karşımdakininaklındanumudukcsmişscmevet. Son olarak sormadığınız bir şeyı söylemek istiyorum. Çalışma odamın duvannda rahmetl ı Uğur Derman'dan hediyc bir dörtlükasılı. "Ağır durkimolladesinler"diycbaşlıyor. Sadece ağır durmalanyla molla diyc geçinen hacıyatmazlara öyle kızıyorum ki.. .^ *Türkiye BilimlerA kademisi Başkanı Necmiye Alpay": Gandhlvari tepkiler ağır basıyor... 1. Entelektüel, bilindiği gibi, zihinsel demek. Entelektüel, düşünsel düzlemlerdc merak eden, neyi merak edcceği konusunda da zihnini özgür tutan kişi. Zihni özgür tutmak, kendi ahlakını (etik anlamındaki ahlakını) oluşturmak anlamını da taşıyor. * 2. Benimyaptığımtanım, herhangibirtavırkoşulu içermiyor. Başka bir deyişle, kcndisine yöncltilmiş olabilecek şu ya da bu bcklcntiyi yerine getirmemesi, şu ya da bu tavn göstcrmemesi, kişiyi entelektüel olmaktan çıkarmıyor. Ccmil Meriç, Heidegger, Ezra Pound... Bunlar, kendilerine sözgelimi demokratlık bcklcntileri yöneltildiğinde en azından tartışmah birkonumda kalan entelektüellerden birkaçı. Kendilerine oluşturduklan ahlak sizinkıneuymayabilir. Eleştirebılirsiniz. Ama bu onların entelcktücllik nitcliğini ortadan kaldırmıyor. 3. Bu soru entelektüelin kullandığı dille gelen peşın bir sorumluluğu olduğu varsayımına dayanıyorsa, bu kabule katılmadığımı belirttim. Saydığınız alanlar bağlamında peşin, önsel (apriori) bir sorumluluk tanımlanması, zihinsel yaratıcılığın önünü kesmeye birebir. Her insan ne ölçüde sorumlu sayılıyorsa entelektüel de o ölçüde sorumlu. 4. Bana göre, Said'in taş atmasının simgesel bir özelliği var. Filistinlilerin taş atması da, "şimdi câlut siz oldunuz" gibi birsimgesellik taşıyor: Mermilerekarşı taş. Bugörünüm 2 vc 3. Zihinsel/düşünsel ürettm sürecınde entelektüel kışinin o özgürlükçü özgünlüğü, evrensel bir tanım olarak kabul edilebilir. Elbetteyaşanılanülkelerin tarklılıklan birözgüllük oluşturur. Entelektüelin yol haritasının belirlenmesindepcrifenkkoşullannöncmi inkâredilemez. Ülkesı işgal edilmiş, halkı özgürlükten yoksun bırakılmış bırülkenin cntelektüelininyol haritası ile daha başka koşullarda yaşayan bir ülkenin entelcktüelinin yol haritası kaçınılmaz olarak farklı olacaktır. Olmalıdır. Kendi adıma, işgal altmdaki ülkesini işgalci zorbalara karşı savunmayan veya özgürlükten yoksun bırakılmış halkının yanında özgürlük mücadclcsinc soyunmayan bir kişinin sahıcı demokrat bir entelektüel olduğu kanaatinde değilim. Bu tür dönemlerde entelektüelin sorumluluğu; uğraştığı zihinsel veya sanatsal alanlarda sadccc yoğunlaşmayla sınırl ı olamaz; belki ondan önce veya onun kadar toplumunun adalet ve özgürlük savaşçısı olarak tarih