Katalog

10 20. yüzyılda kimi cinayetler de mahkemeler eliyle işlendi. 1879 doğumlu proleter Joe Hill'in idamı da bunlardan biriydi. Isveç doğumluydu. Amerika'ya göçenlerdendi. Onu sendikal etkinlikleri tanınmış kıldı. Ön safta kavga verdi. Şarkı sözleri yazdı. tşlenen bir cinayet üzerine yıkıldı. Joe Hill'in bağımsız Amerikan mahkemelerince ölüme gönderilişinin öyküsü... luğu yaparak 1902 Ekim' inde New York City'dc karaya ayakbastılar. Paul ile Joel, daha iyi bir yaşama kavuşmak düşüyle dünyanm dört bir yanından Amerika'ya koşan milyonlarca insanın oluşturduğu ummanda birer damla bilc dcğildi. Isveç'teyken YMCA'de meramlarını anlatacak kadar az çok lngilizcc öğrenmişlerdi. Ama bcş parasız ve işsiz güçsüz olan dclikanlılar, bu ülke için ballandınlarakanlatılan şeylcrin ncdenli abartılı vc düşlcdiklerinden ne denli farklı olduğunu hemen anladılar. lşpeşınde oradanorayasavrulurkcn iki kardeş dc birbırındcn koptu. Paul, Amcrika potası içinde enyip sırra kadcm bastı. Onun nc olduğu, yaşamı konusunda hiçbir şey bilinmiyor. Bir sürc sonra I lâgglund adını daha basit Hillstrom'la değiştirdı. Fabnkalarda, madcnlcrdc, çiftliklerde,Amerika'nın batısına doğnı nercdc ış bulduysa çalışa çahşa, sonunda Califomia'nın San Pedro doklarına kadar ulaştı. Çalışmaktan yılmayandelıkanlı, Amerika'da özclliklc dc yabancı ülkelcrden gclcn emekçilcri içinde bulunduklan koşullan, ckonomik vc toplumsal cşitsizliklcri, olumsuzluklannı ılıklcnne dek yaşadı. Amerikan toplum merdiveninin cn alt basamaklannda çok kötü koşullarda yaşayan göçmcn işçılerin vahşi kapıtalizmc karşı, güçlerini birleştirmckten başka çarelcri olmadığı sonucuna vardı. California'ya yerleşti. Adını bir kezdahadcğiştirerek kısa vc kulağa hoşgelen Joe Hill olarak Amerikalılaştırdı. Içkiylc ve sigaray la başı hoş olmayan, topluluk içinc girmckten de pek hoşlanmayan, tek başına düzcnli bir yaşam sürcn birdelikanlıydı. Bu dönemdcki etkinlikleri bilinmiyor. 1905 'te, o yıl 43 işçi grubunu tcmsil eden, aralarında Batı Madenciler Federasyonu' ndan William D. Haywood (Bill Hayvvood), Sosyalist tşçi Partisi'nden Danicl Dc Leon ve Sosyalist Parti'dcn Eugcnc V Debs'inde bulunduğu emekçiler önderlcn tarafından Chıcago'da kurulan Dünya Sanayi Işçilcri (IWW) örgütünc katıldı. IWW üyeleri, Wobbly'ler bürün iş anlaşmazlıklarında işçilerle omuz omuza mücadele ediyorlardı. Joe Hill her yerde \Vobbly'leridcstcklcdı. Joe Hill'in bu dönemdcki yaşamı konusunda clde ıkı belgeden başka hiçbir bilgi ve bclge yok. Bunlardan biri 1905 yılında tsvcç'dekibirakrabasınayolladığıNoelkartı. Öbürü isc, 1906 'da San Fransisco'da olan korkunç deprcmın ardından isveç'e.Gâvlc'dcki birgazcteye gönderdiğive 16Mayıs 1906'dabasılan,bukenttekiyıkımıbirmuhabirin kalemindcn çıkmışçasına enine boyuna anlattığı yazıdır. Bu döncmindc Havvaii ile Batı Kıyılan arasında scferyapan şileplcrdc tayfalık yaptığı sanılıyor. Joe Hill, San Pcdro'da popüler mclodilere uyarlanmış yeni şarkı sözleri; öfkeli göçmcn ışçilcrin ve işsizlerin hemen bcnimseyerek söylcdikleri lirik parodiler; gündclik zorlukları, öfkcyi vc düşkınklıklannı dile gctircn şiirler yazmaya; yeni ezgiler bestelemeye koyuldu. Bu şarkılan ve şiirleriyle Joe Hill, yoldaşlan Wobbly 'ler arasında karizmatikbirmüzisycn, bircylcmönderihalınegcldi.Toplumcu şiirleri vc şarkılan sendika gazctelcri Industrial WorkerveSolidarity'deyayımlandı.IWW'ninçıkardığı Littlc Rcd Songbook Songs to Fan the Flames of Discontent ("Küçük Kızıl Şarkı Kitabı Hoşnutsuzluk Alevlerini Körüklcycn Şarkılar") kitabında on üç şarkısı yer alıyordu. özelliklc ücret kölelcrine papaz vaazlannı, grev kıncı, satılmış scndikacıları ele alan şarkılan grcv yapan işçiler, grev gözcülcri tarafından, sokak mitınglenndc, işsizlerin göstcrilcrindc söyleniyordu. 1911 'in Ocak ayında Mcksika Hükümeti'nin dcvrilmesi için mücadele cdcn güçlcre katılmaya karar vererek IWWtugayınakatılmak üzerc CaliforniaMeksikasınınna gitti. 19091912 arasında IWW'nin her eyleminde Wobbly Mcrlc cn ön safta vc omuz omuza mücadele ettiği söylcnir. Kaçınılmaz olarak kuruludüzenle.yasalarlaters düşmüş olsa gerek. Hill'in sendikal etkinlikleri onu tanınmış biri kılmış, hiçbir yerde iş bulamayacak duruma gctirmişti. 1913 'te Birlcşik İnşaat Kumpanyası 'nda başanlı bir grevin örgütlenmesincyardımctti. Bu ışanlaşmazlığı sırasında bazı arkadaşlan ile birliktc Salt Lake City'de kaldı. Orada bulunduğu sırada,cskidcnpolislik yapanbakkal J. B. Morrison.dükkânındamaskeli iki kişınınsaldırısınauğrayarak öldürüldü. Cinayctten birkaç hafta öncc Morrison gazctccilere son günlcrde, polis örgütündc çalıştığı sırada patlak vcrcn bir olaydan ötürü ölüm tehditleri aldığını anlatmıştı. Olay geccsi Morrison'un dükkânın dışında, sokaktan geçen bir tanık, saldırganlardan birinın, "Aman tannm, vuruldum" diyc bağırdığını duyduğunu söyledi. Cinayctin işlendiği 10 Ocak 1914 gecesi Hill, solgöğ Hl M. HALİM SPATAR tsveçli Joel Emmanuel Hâgglund... tskandinav yarımadası ile Finlandiyaarasındaki Botni Körfczi 'nin küçük bir koyunda, tsveç' in Gâvle liman kenti. 7 Ekim 1879 günü tren kondüktörü Olof Hâgglund ve eşi Margarcta Katerina'nın bir oğlan çocukları doğdu. OnuJoelEmmanucladıyla vaftizettirdiler.Sckizinciçocuklarıydı. Yaşam koşullannın iyice zorlaştığı, toplumsal eşitsizliklerin iyice keskinleştiği on sekizinci yüzyıl sonlannda, Hâgglund'lann durumu çok da kötü sayılmazdı; baba Olof da kalabalık ailesini geçindirmek için elinden gclcni yapıyordu. Gâvle'deki Lutherci Bethlehem Kilisesi'ne bağlı; çocuklarmı yaygın"Tanrı'ya, Kral'aveDevlete itaatet" anlayışı içinde yetiştiren oldukça dindar bir aileydi. Müzik, dinsel etkınliklcrinin yanı sıra, aile yaşamında da önemli bir ycr tutuyordu. Müzikle içli dışlı olan Jocl kcndi kendine küçük yaşta org, piyano, akordcon, banço, gitar ve keman çalmayı öğrendi. 1887'de, Joel sekiz yaşına basacağı sırada baba Olof ölünce, ailcnin yaşamı altüst oldu. Bakımsız kalan cocuklardan ikısı hastalanarak öldü. Ailcnin geçimini sağlamak için geri kalan altı kardeş de çalışmak zorunda kaldılar. Joel, öncc bir halat fabrikasına işçi olarak girdi, biraz daha büyüyüp güçlenince bir inşaat fabnkasının buhar kazanı ateşçisı oldu. Gün boyunca kömür kürelcmeye başladı. Yirmili yaşlanna girdiği sırada o döncmin yaygın hastalıklarından deri ve eklem tüberkülozuna benzer bir hasta1 ığa yakalandı. O dönemde bu tür hastahk ların tedavisindeyoğunröntgen ışını tedavısikullanılıyordu. Butedaviden yarar görmedi; vc birkaç ağır ameliyat geçirdi. Bu ameliyatlardan boğazında vc burnunda kalan ızler, ilerdc Joe Hill'in yaşamınıncn büyükolumsuzluğunu oluşturacaktı. Annc Margareta da 1902 'dc uzun bir hastalığın ardından ölünce, aileyi birbirinc bağlayan bağlar tümüyle koptu. Ağabeyi Paul, on binlcrce Isveçli gibi, yazgısını değiştirmek vc daha iyi bir yaşama kavuşmak düşüyle Amerika'ya gitmeyı kafasına koymuştu. Ailenin geçiminc katkıda bulma yükümünden sıyrılan Joel de ağabeyine katıldı. Kardeşler aralarında anlaşarak baba cvini satışa çıkardılar. Paul ile Joel pay lanna düşen parayla uzun bir ambar yolcu