Katalog

6 AGUSTOS 2000. SAYI 750 yok, çatal, bıçak, ışık ya da bir arkadaş sesi yok. Garipbirtranshalindeyim." ölenler için dikılen anıtlarm yanından yürüyüp krematoryum ve gaz odasının olduğu bölüme geçiyoruz." Yanımızdaki küçük binadaki fınn yetersiz kalınca SS bu binayı yaptırdı. Gördüğünüz gibi dezenfeksiyon odalan, gaz odası ve finnlarbırbirlerini takip eder şckilde yerleştirilmiş." Rehberimiz fınnlann olduğu odada tavan boyunca uzanan ahşap askıyı gösteriyor. "Idam edilecek tutuklular sonradan taşıma işlemine gerek kalmaması için buraya getirilir ve ellerine ip verilerek kendilerini asmalan emredilirdi. Aksinin sadece daha zor bir ölüm otacağını bilen tutuklular çoğu kez hiç direnmeksizin kendilerini asarlardı. Dachau'daki ağırşartların etkisiyle tutukluların ortalama ağırlığı 39kiloyainmişti.39kiloçokdüşükbirağırlık olduğu için tutuklulann büyük çoğunluğu ipin ucunda dakikalarca çırpınırdı. ölen tutukluyu indirerek yakmak diğer tutuklulann göreviydi. Yakma işlemini hızlandırabilmek için sonradan fınnlara kcmik kıncı mekanizmalareklendi." Evet, şimdi hepimiz gerçekten Dachau'dayız. Dışandankuş sesleri geliyor, yazgüncşi binalan dolduruyor. Küçük grubumuzun yüzlerine bakıyoruın. Şaşkınlık ve keder tüm gözlerdcn okunuyor. Şaşkınhkla fark ediyorum: Öyle yerler varmış ki dünyada, insan ancak başkalannm yüzünde keder görebilirsegelecekleilgiliumutduyabilirmiş. Böylesi bircehenncmi nasıl yaratırsınız? Bu sorunun yanıtını, arşiv ve müzeye dönüştürülcn kamp fabrikasında anyoruz. Burası tutuklulann silah üretiminde çalıştmldığı bina. Büyütülerek duvarlara asılmış belgelerin, mektup ve fotoğraflann arasında dolaşıyoruz: Bir finn fabrikasının satış müdürü tarafından kamp komutanlığına gönderilmiş bir mektup: Yeni modelimizi bizzatgelerek tanıtmamızı istermiydiniz? Uçakyedekparçası üreten fabrikalara ucuz işçi olarak gönderilen tutukl u sayısını belirleyen notlar, otomobil fabrikalannda yı Uara göre çalışma saatleri.ölülerinaltındişlerinindeğerlendirilmesi konusunda dikkat edilecek noktalar, denek olarak seçilen tutuklulan soğukta dondurarak sıcak suyla yeniden canlandırma deneyleri ile ilgili yazışmalar, fotoğraflar, çizelgeler, yönetmelikler, pusulalar... Ama ana hikâye belki her zaman ve her yerde aynı: Bir düşüncenin temsilcilerinin şu ya da bu şekilde gücü ele geçirdikten sonra kendilerine benzemeyenleri yok etme arzusu. Gücü ve çıkar kavgasını her türlü insani değerinüstündegörme saplantısı. 1933 yılırnn 30 Ocak'ında Hitlerbaşa geçti ve aynı yılın 9 Mart' ında Himmler Münih polis şefli Kurtuluş anu.. Kampa giren askerler ilk iş olarak yemek ve ilaç dağıtımına girişmişlerdi. ğıne getirdi. Himmler 20 Mart'ta Dachau'da bir toplama kampı açılacağını duyurdu ve kamp kurma hazırlıkJanna başladı. ce toplu bir kıyıma uğramaktan korkuyorlardı. (Sonradan Himmler'in 14 Nisan 1945 tarihli telgrafında Dachau komutanına şöyle yazdığı ortaya çıkacaktı: Teslim olmak söz konusu olamaz. Gerektiğinde kamp hemen boşaltılacaktır. Hiçbirtutuklununcanlı olarak düşmanın eline geçmesine izin verilemez. Bu telgrafüzerine tutuklulann topluca öldürülme planını hazırlanmıştı bile). Yine 26 Nisan günü 7.000 tutuklu SS tarafından yürüyerek kamptan "güneye doğru" götürüldü. Bu insanlann çoğu yolda ölecekti.Bu arada iki kaçak Amerikan birliklerini bulmuş ve komutana ulaşarak Dachau 'yu anlatmıştı. Bu iki bitkın adam anlattıklan istihbarat raporlanyla uyuşuyordu, komutan ikna olmuştu. Münih'e girme planı iki gün ertelenip ilerleme yönü Dachau'ya çevrildi. Kampın önüne ulaşan birlikJerin ilk karşılaştığı şey terk edilmiş bir tren oldu. Kapılar kınldığında sığır taşımak için yapılmış vagonlann içlerinin çizgili üniformalan içinde ölü tutuklularla dolu olduğu görüldü. Yakalanma korkusuyla kaçan SS, Dachau 'ya gelen son trenle hiç ilgilenmemiş, tutuklulan kapalı vagonlarda açlık ve susuzluktan ölümeterketmişti. (Fotoğraf: Dachau Arşivi) Kampa giren askerler ilk iş olarak yemek ve ilaç dağıtımına giriştiler. Müthiş bir sevinç dalgası csiyordu. Artık savaşın yıkıntılan arasında eve doğru yolculuklarbaşlayabilirdi. SontutukJu Dachau'yuterkettiğinde kampta kalanlar sadece duruşma gününü bekleyen SS subaylan ve nöbetçileriydi! Kurtuluşa doğru... Kamp ın i lk y ı Uannda tutuklular arasında yüksek olan intihar oranı 1939'la birlikte hızla düşmeye başladı. Savaşı'nınbaşlamasıyla tutuklular için bir ümit doğmuştu. Almanya'nın savaşı kaybetmesi onlann özgürlüklenne kavuşması anlamınageliyordu. Fakat savaşın son yılında kamp nüfusu 30.000' i aşmıştı ve yeterince yiyecek yoktu. SS, hastalann masrafsızca ölmesini sağlamak için tüm hava koşullannda gun boyu dışarıda kalmalarını emredıyordu.Dışarıyla haberleşebilen birkaç tutuklu Amerikan birliklerinin yaklaştığı haberini aldı. Tutuklular organize olarak aralannda bir "Uluslararası Kamp Yönetim Komitesi" kurarak kurtuluş çarelerini araştırmaya başladılar. 26 Nisan 1945 tarihinde kamptan top sesleri duyulurolmuştu.Komite, ikitutuklunun kaçaraft durumu Amerikan birliklerine anlatması ve onlann öncelikle Dachau'ya gelmelerini sağlamasmı kararlaştırdı. SS'i iyi tanıyantutuklularmüttefıklergelmedenön Belleğin utancı... Yolunuz Münih'e düşerse Dachau'yu da görün. Ama bir küçük tavsiye, hiçbir Münihliye Dachau'ya nasıl giderim diye sormayın. Sanınm Münihlilerin tümü, uydulann kendilerini göremeyeceği bulutlu bir günde bir stadyumda toplanarak şöyle bir ant içmişler: "Birisi bize yer sorduğunda ona tüm nezaketimizle yardımcı olacağız. Fakat biri bize Dachau' yu sorduğunda ona ancak şöyle cevapverebiliriz: Çoküzgünüm, fakatnerede olduğunuhiç bilmiyorum." Dachau'ya Münih Gan 'nın (Hauptbahnhof) altından kalkan banliyö trenleriyle (SBahn) gidiliyor. Istasyonun adı da Dachau. 20 dakikalık ucuz bir yolculuk. Istasyonun önünden kampa otobüs kalkıyor, ama yürüyebilirsiniz de. Giriş için eskiden olduğu gibi bugün de para vermeniz gerekmiyor. ^ Alman Hava Kuvvetleri için yapılan yüksek irtifa denemelerinin fotoğraflarının önünde... Fınnlar ve tutuklulann ıdam cdıldıgt yer..