Katalog

CUMHURÎYET DERG YAZIVE FOTOĞRAFLAR: ŞULE ALTUNDAĞ alat'ın Karabaş Mahallesi'nde soı Musevilerle birlikteyiz. Mana^ David Behar, manifaturacı Leoı Brudo, Nesim Hekim ve beş yüz yıllık Ahrida Sinagogu'nun hizmetlisi Ba yan Ojeni Funes. 15. yy'da Ispanya'dan göç le Balat'ı mesken tutan Musevilerin sayıs şimdi parmakla sayılacak kadar az. Onlar bizeşimdilerdebirrehabilıtasyonprojesiyh güzelleştirilmeye çalışılan Balat'ın geçmişi nianlatacaklar. Sözü Nesim Hekim alıyor. Seksen dört yaşında, doğma büyüme Balatlı bir esnaf Nesim Usta. Eskiden bakkalmış. Şimdi Bala Market'te çahşıyor. "Ben hareket etmezserr daha kötü olurum" diyor ve bu yaşında bankalara lahsilata gidiyor. Onca senenin verdiği yükle omuzlan hafif öne eğılmiş. Tertemız ayakkabılan, üstu başı gülümsemesi gibi... Gözleri güldüğünde, çizilmiş minyatüı hissi veriyor insana. Pat diye soruyoruz: Balat siziniçinne? Başını sallıyor, eşiyle ilgili olan birini anlatmayabaşlıyor: "Bir sayım günüydü. Komşulanmız kapıyadayanıverdiler. 'Neoluryetişin' diyorlar. Meğerse kızlan doğumyapacakmış. 'Tanti Teyze, Tanti Teyze' diye karımı çağınyorlar. Bizım de Musevi Hastanesi 'nde (Laura Kadoorie Or Ahayim) tanıdıklanmız var. Kanm araba tuttu, kızı hastaneye götürdü. Daha sonra telefonda' Söy le bir kızı gelmi ştır, gözünüz aydın, yüzünüz aydın' deyince komşuda bayram yaptılar. Diyeceğim her şey samimiyetten ileri geliyordu." Nesim Hekim'e Balat'ın bugünkü durumunu soruyoruz. Balat'taki ticaret hacminin düşüklüğünden yakınıyor. "Gelecek yine eski Balat gibi olacak" diyor. Yanımızda Balat Derneği Başkanı Aytekin Karadağ da var: "Eskiden burada ticaret çok yoğundu. Yirmi beş sene değil, on sene öncesinı anyoruz. Bu caddelerde dükkân tutmak için hava parası verilirdi. Şimdi hava parası vermeyi bırakın, kirası düşük olmasına rağmen çoğu caddede boş dukkânlar var. Haliç kıyılan ışlek sanayı bölgesi idi. Tersaneler, fabrikalar, depolar, işyerleri, atölyeler, kayıkhaneler, demirciler... Semtte altı tane banka çahşıyordu. Ziraat, Iş, Ticaret Bankalan, Yapı Kredi kapandı. Şu anda sadece Garanti Bankası ve Akbankçalışıyor. O senelerde Halk Bankası Balat'ta şube açmak için boş yeranyordu." "Ticaretin azalması neyi değiştirdi?" "Ticari hayat burada bittı. Dolayısıylabu semtte oturan dükkân sahipleri de gittiler. Yöre tarihı SÎT alanı olduğu için imar durumu yok. Evlerharabe, kendi hallerine bırakıldı. Kiralar düştü. I stanbul sur içinde Güneydoğu 'dan tek göç alan bölgeyiz diyebilirim. Oradan kaçmış gelmışler, evler zaten yıkılıyor, 'başımı sokacak bir yer olsun ne olursaolsun' deyipyerleşiyorlar. Buyüzden ekonomik düzey düştü." Şimdilerde Balatlı kadınlar, aile bütçesine katkıda bulunmak için metalden toka yapıyorlarmış, kilosu üç yüz bin liraya. Gerçekten Balat sokaklarında gezip insanlarla konuşursanız yoksulluk öyküleriyle karşılaşacaksınız. Dernek Başkanı Aytekin Karadağ dertli mı dertli. Sözü FenerBalatrehabılitasyonprojesinegetıriyorve bir senede bir arpa boyu yol alınmadığını söylüyor. Fatih Belediyesi'ne sorarsanız yetkililer, "Nisan 1999" seçimleri nedeniyle bir aksama olduğunu, AvrupaBirliği'ninsüreuzatımınagittiğıni, oradan birheyetle görüşüldüğünü dile getiriyorlar. Biz onlann yalancısıyız. Biz yine Nesim Bey 'le yaptığımız söyleşiyedönelim. "Mevsim yazsa eğlencemiz Eyüp Sul B Balat'm eskimeyen yüzü Eski îstanbul'un artık sadece özlem kokan bir semti Balat. Üç dinin, üç kültürün kesiştiği, evlerin yan yana sıralandığı bir masal diyan... însan haritası bugün değişmiş olsa da, mimarisi direniyor, çünkü Balat SÎT alanında... Bir de proje var ki, semte eski ruhunu kazandırabilir. Ama alınan yol, bir arpa boyu henüz... Gereken biraz daha çaba..