Katalog

13 şöyle: "llanlarabaktığımızzaman onlann toplum tarafindan yapıldıgını görüyoruz. Türkıye'de yapılan şey Atatürk'e mal edilir. Halbuki Türkler bir savaştan çıkmıştır. O dönemin havasında tepkiler ilan ve reklamlara da yansımış." "SedatSimavi, ilanaçokdeğişikbir mantıkla yaklaşmış. Jlana tatn anlamıyla baktırmayı düşünmüş ve her ilana birçerçeve koymuş. Çiçekli, süslü çerçeveler. tkincisi de her ilanabirtanc kadm başı koymuş. Kadınla ilgisi olmayan ilanlara dahi koymuş. Çünkü amacı kadına baktıraraktan okutmak. Aynca ilanlara çeşitli resimler koyması da ilgi çekmesi açısından önemli" diyen Koloğlu bu dönemin de tarihimizde önemli bir yer aldığını vurguluyor. 23 Nisan 1920'deTBMM'nin faaliyete başlaması, ilancılık alanında hem Ankara'yı hem de Anadolu'yu etkileyecektir. Çünkü Ankara başkent olur olmaz büyük çapta aydının, bürokratm, subayın akınına uğrayacaktır. Esnaf, üretici bu insanlara ilanla hitap etme ihtiyacı hissedecek ve böylece Ankara gazetelennin sayfalanndaki ilanlargözlegörünürşekildeartacaktır. Bu ilanlardan Ankara yaşamını kolaylıkla Ihap Hulusi'niıt çalışmalarından... takip edebiliyoruz. Diğer önemli bir nokta da şu: Ankara'nın ilana açılması tüm Anadolu'yu etkiliyor. çıkıyor. Bu zenginlik nasıl dolacak? Tabii ki bir kısmı ilan ve reklamla. Aynı dönemde de Adım adım 1940 yılına geliyoruz... Savaştan sonra ülke ekonomisinin mahvo yerli malı kampanyası başhyor. Yeni harflerİe Tükıye 'de müthiş bir dınamizm var." luşu gazeteleri, dolayısıyla reklamcıhğı ve ilancılığı etkiliyor. Bırdevnmgerçekleşıyor. "Bizde reklamcılık dünyasının en önemli Harfdevrimi. Yüzde 5 olanokuryazar sayısı kişisidir thap Hulusi. Graflkerlik üzerine bu devrimle iyice düşüyor. Bundan sonrası tahsil görmüş, aynı zamanda karikatür de çinı Orhan Koloğlu'ndan dinleyelim: "Bu ziyor. O, Türkiye'de ılancılıktan reklamcılıdevrimle gazetelerin tirajı müthiş düşüyor. ğageçışı sağlayan insandır. Yepyenibirkapı Hükümet kendı aldığı karann ctkisını azaltaralıyor ülkemize" şeklinde konuşan Koloğmak ıçin gazetelere yardıma girişiyor. Bulu, "Onu çok taklit eden çıktı ama doğrusunu nun etkisi nerede oluyor biliyor musunuz? söyleyeyim, kimse onun seviyesine gelemeGazete sayfalan artıyor. O zamana kadar di. O müthiş bir adam"diyor. dört sayfa çıkan gazeteler onikionaltı sayfa Orhan Koloğlu, kitabını Atatürk için verilen ilanlann bazı örnekleriyle noktalıyor. "Türkıye'yı bugün reklamcılık sektörünün neresınde görüyorsunuz?" "Batı, kendi modelini kendı oluşturdu. Doğu ve lslam toplumlan, onlann gelişmeçızgısine paralel gidemediler. Çünkü serbest piyasa düzenine geç girdiler. Türkiye de öyle. Yanı bizım bu konuda gelışmemiz ondokuzuncu yüzyıla kadar ertelendi. Bızim toplumumuzda reklamın belirip gehşmesi Batı'yıörnekalma şeklinde oldu. Böylece Batı' nın deneyimlerini kısa sürede, hazmedemeden, ama kendi toplumsal özelliklerimize uygun bir şekilde yaşadık. Batı'ya tam manasıyla ayak uydunnamız ise 1980'de gerçekleşti. Bu tarihten sonra özel sektör hâkimoldusektöre. 1980'den sonra Türkiye 24 Ocak Kararlanyla resmen liberal ekonomiye girdi. Ama birçok kurumun da ona göre ayarlanması gerekiyor. Askeri darbe de geldi, Türkiye geri dönemeyecek şekılde liberal ızm rayına oturtuldu. O zaman da Türkiye tamamen dünya reklamcılığıyla da bağımlı bir sektör olarak ortaya çıktı. Artık fngilizlerbile çıkanyor ılanlan, reklamlan Türkiye'de. Yapı değışmesı var yani." Kitabınızın devamı olacak mı? "Tabii. Reklamcılığımızıntlk Yüzyıh'nda duvar ve el ilanı örnekleri çok azdır mesela. Yalnızca gazete ilanları. Ancak 1945'ten sonra Türkiye 'de mesleki anlamda bir çeşitli 1 ik başhyor. Teknoloj ik olarak da müthiş bir gelişme var. Radyo geliyor, duvar ilanları, siyasi ilanlar derken sinema ilanlan, derken TV ilanları... Apayn bir yapı çıkıyor ortaya. önemli aşamalar bunlar. Yeni kitap üzerinde çahşıyorum. Bu kitabın devamı şeklinde olacak. Yine Reklamcılar Derneği tarafindan çıkanlacak. Her ne kadar ilk kitapta adımı kapağa koymadılarsa da mühım değil. Ciddi baskı yapıyorlar çünkü."^ BİR ZAMANLAR FES YAPILAN BU FA8RİKAOA BUGÛN ŞIK VE EN SAÛLAM KUMAŞLAR YAPILMAKTAOIR. YEflLİMALLARPAZARlARİ nda kabet edi ldiğini adım adım izleyebiliyoruz" dıyorKoloğlu. Birinci Dünya Savaşı patlak verince her şey durur ve teklatncılık faaliyetleri de bundannasibinialır. Istıklal Savaşı dönemınde ve zafer kazanıldıktan sonra yapılan kampanyalann, verilen ilanlann milliyetçi akıma paralel bir çizgide gittiği, birçogunda Türklüğün vurgulandığı ve Türk isımlerinin kullanıldığı görülüyor. Mallar, Rum ya da Ermeni malı zannedilmesin dıye, bu Ahmet' in malı şu Mehmet'in üretimi gibi ifadelere rastlanıyor. Orhan Koloğlu'nun bu konudaki duşünceleri ORHAN KOLOĞLU 1929 Konya doğumlu. Istanbul Üniversttesi BasınYayın Okulu mezunu. Strasbourg Üniversitesi'nde doktora yaptı. 1947 yılında gazeteciliğe başlayan Koloğlu, Son Saat, Yeni Sabah, Akşam, Yeni Istanbul, Milliyet ve Aydınlık gazetelerınde çalıştı. 1964 ve 1971 yıllannda yurtdışında basın ataşeliklerinde bulundu. 19751977'deCHPDış llişkiler Danışmanlığı yaptı. Hacettepe, Eskişehir Anadolu, Istanbul ve Libya'daki Al Fateh üniversitelerinde öğretlm görevlisi olarak çalıştı. On dokuzuncu ve yirminci yüzyıl Osmanlı Tarihi ve Cumhuriyet konulannda uzman. Bugüne kadar tarih ağııiıklı 40 kitabı yayımlandı. ^