Katalog

26 KAS1M 2000. SAYI 766 hers, 1956) âdlı buyapıtında, uzaylüann sıradan insanlann görünüşüne bürünerek dünyayı istilaedişini anlatmaktaydı. Birtıptoplantısına katılmak için kasabadan ayrüan Dr Miles Bcnnel (Kevin McCharthy), geri döndüğünde olağandışı bir durumla karşilaşır. Herkes, yalcından tanıdığı insahların, yabancı gibi davrandığını söylemektedir. Doktorsonundagcrçeği anlar. Uzaylılar, kasabadaki herkesi tek tek ele geçirmektcdir. Bennel, nişanlısıylabirlikte kaçmayı dener. Ne varki, uzayhlarnişanhsını daclegeçirir. Sadece doktor kaçmayı başarır. Hikâyesini dinleycnler, deli saçması olduğunu düşünürse de, sonunda ciddiye alan bir yetkili çıkar. Ama, istilanın önlenebileceği çok şüphelidir... Buradakiparanoya, gerçekten ürkütücü. En yakınınızda bulunan kişiyc bile güvenemiyorsunuz, obıruzaylı olabilir... 11 kimlik altında yaşlanır. 1984 yılında, liseli bir çocuk onu tanır. Kendi halindeki ihtiyar komşu, savaşsuçlusubirNazi'dir... Çocuk, yaşlı adama şantaj yapar ve bütün suçlannı anlattırır. Sonra, durum tersine döner, kontrol yaşlı adamın eline geçer. Singer, Nazi subayı rolündeki Ian McKellen'i "Evrim"dekötüdönüşmüşlcrinlideri Magneto olarak karşımıza çıkanyor. 2. Dünya Savaşı sırasında, NazilerMagneto'unun anababasını öldürmüştür, Dussander'inanlattığı yöntemlerle. Yıllar sonra, bu ırkçılığın devam ettiği görülür. Bir senato görüşmesinde, sarışm, pembe tenli bir senatör, sıradan insanlann arasına kanşan dönüşmüşlerinyakalanıp, biryeretıkılmasınıister. McKellen'in oynadığı Magneto verakibi iyi 'mutant' Xavier(PatrickSte<vart), zıtkarakterde, ama otoriter biretbabayı düşündürüyor. Bunlar, şeytansı, neredeyse tanrısal tipler. Kutsal kitaplarda "O her yerdedir, onun gözü hep üstümüzdedir" diye anlatılan tannları çağnştınyorlar. "Olağan Şüpheliler"de anlattlan Kayser Söze her şeye egemen değil mi? Nazi savaş suçlusu da öyle. Kendine şantaj yapmaya çalışan liseli çocuğu kontrolüne almakta gecikmez. Ya Evrim'deki Magneto? Heryerde,çokgüçlüve neredeyse heristediğini yapabiliyor. Bu otoriter ve ataerkil tiplerin, böyle paranoyak öykülerin kahramanı olhıası hiç de rastlantı dcğil. Bunlar, dmdar bir kültürde yetişmiş sanatçılann gündüz düşleridir. Dindar ortam, insana kendini hep suçlu hissettırir. Her şeyi gören ve her şeyden haberdar tanrı tarafından cezalandınlma korkusunun, kişinin psıkolojini mahvedcceği çok açık. Korku ve gcrilim filmleri böyle kişiler için terapi yerine geçer. Çünkü, tannyarağmen, kötüleryapacaklannı yapar. Dindarveya eskidindarizleyıcı, kötülcregizlıce sempati duyarak, kendini suçluhissettirenvekorkutan tannyla ödeşir. Sonunda âdet yerinı bulsundiyekötülerinicaplannabakılır, ama bir sonraki filmde başka bir şekılde ortaya çıkacaklarına şüphe yoktur. Kötü bazen şeytan, mâfya, katil, bazen dinozpr, bazen de firtına olabilir. Son yıllarda kötüler ve kötülüklcri gitgide daha ilginç, hatta daha "güzel" sunulmaya başlandı. Belki de yakında iyilerle kötüler arasındaki çizgi silinecek ve tümüy le kötülerin cirit attığı fılmler yapılacak. Yetenekli bir yönetmen olarak adını duyuran Singer'ın, "Evrim" benzeri iş filmleri içinde kaybolupgitmeyeceğiniumalım.^ EPosta: [email protected] İstila'dan Evrim'e... Bryan Singer son çalışması "Evrim"de (X Men, 2000), gelişcn özel efekt teknolojisinindcyardımıyla, kışilerikılıktankılığasokuyor. Buradakidünyadadagüvensizükdiz boyu... Bazı insanlarevrimgeçirmiş, dönüşnıüştür(mutant). Bunlar, sıradan insanlardan farklı, olağanüstünıteliklcrlebezelidir. Ama bunlann da iyileri ve kötülerı vardır. DÖnüşenlerin kötüleri, dünyayı ele geçirmeyekalkışınca,iyilermüdahaleeder,çatışma başlar. Bryan Singer, yazırun başında değindiğimiz gibi, bundan önceki "Gizli Dosya" (1998) ve "Olağan Şüpheliler" (1995) filmlerinde de son dereceparânoyaköyküleranlatmıştı.Kimseningöründüğügibiolmadığı bufilmler,otoriterve sertbirbabayı çağrıştıran karakterler çevresinde gelişiyordu, "Evrim"dedeöyle... "Olağan Şüpheliler"de, KayscrSözeadh birgangsterdenbahsediliyor. Ancak, bu, kıyıcı vckurnazçctereisinikimsetanımaz. Sadece adı gcçer. Çevresine sert davranan Keaton(Gabriel Bryne), buyüzdenKayserSözesamhr... Ashndaher şcy, garibanhırsız görünüşlü Vcrbal Kint'in (Kevin Spacey) uydurduğu bir öyküden başka bir şey değildir. Verbal, hikâyeleriylepolisiatlattıktan sonra, dışarıda hemen görünüm değiştirir; eliayağı düzelir, başka biriolur. Buradaki özel efektsiz dönüşme, gerçekten şaşırtıcıdır. Aynı adam, birkaç jest ve mimikle bambaşka birine dönüşür. Singer, bunu izleyen "Gizli Dosya" ve "Evrim" filmlerinde sanki kaldığı yerden devam ederek, dönüşümün sonuçlarını incelediği izlenimini uyandınyor. Temel tçgüdü: Kötüler giderek daha ilginç, hatta daha güzel olmaya başladu.. François Dupeyron, "Olağan Şüpheliler"den bir yıl önce, 1994 yılında çektiği "Son Sınır" (La Machine) filminde böyle bir temayı başarıyla işlemişti. Bsikiyatr Marc (Gerard Depardieu), iki insanın beynini birbirine aktarabilen birmakine geliştirmiştir. Bu makiney le, tehlikeli bir suçlunun bedeninegirer. Ama, işleryolundagitmez. Otehlikeli bir katilin bedenindeyken, katil de onun bedenine kaçar, ailesine, kansına ve oğluna yaklaşır. Gerçek doktor Marc, kendi görünuşündekikatili yakalayıp.tekrarmakineye oturmanın çarelerini aramaya başlar. "Son Sınır"da makine dışında hiç özel efekt yok. Aynı kişiler mimik, jest ve bakışlanyla başka birine dönüşüyor ve izleyiciyi bu dönüşüme ikna edebiliyorlar. Don Siegel' in "Istila" filminde olduğu gibi. Ama, bu dönüşümlerin her zaman bir bedeli oluyor. Singer, "Olağan Şüpheliler"den sonra çektiği "Gizli Dosya"da dönüşen, ama tanmmaktan kurtulamayan bir Nazi savaş suçlusunu ele aldı. Kurt Dussander (Ian McKellen) savaştan sonra ABD'ye kaçar. Başka bir Olağan Şüpheliler: Bryan Singer'ın paranoyak öykülerinden birL, Şeytanın Avukatı: Karizmatik şeytan Al Pacino, iyi ve kötü arasındaki sımrları aşıyordu...