Katalog

25 TEMMUZ 1999. SAYI 696 işçileriyle, bu işçilerin kaldıkları "gurbetçi yurdu" denen küçük odalardan başka konut dayokturbu semtte. Birde kendine has esnafı vardır buranın, çekirdekten yetişen... Ancak bugün bugelenekbozulmayabaşlamış. Yerli esnafbu durumdan pek hoşnut değil elbet. Çünkü onlara göre "Buranın müşterisine hitap edebilme yeteneği bir sanattır ve yalnızcaburadaçalışaraköğrenilir. Ikiüçsene yetmez Mahmutpaşalı sayılmak için." "Demirci ustasını iki senede yetiştirebilir misiniz? Tezgâhtar da böyledir, zor yetişir. Bazen camlara asıyorlar 'Tecrübeli tezgâhtar aranıyor' diye. Tecrübeli tezgâhtar nasıl olur? Ingilızcc, Fransızca, Rusça, Arapça, Almanca konuşabiliyor musunuz? Konuşulanı anlayıp talebini karşılayabiliyor musunuz? Tecrübe, malı sekizmilyona satıp poşcte koymak dcğildir. Müşterinin gözüne baktığın zaman 'Ne düşünüyor', 'Ne verirsem memnunkalır'ı yanıtlayabilmektir. Mesela müşteri gelecek bir malın siyahını isteyecek sen onu evirip çevirip mavisini satacaksın. Mahmutpaşalılık budur." Mahmutpaşa'da ayakkabıcıhk yapan Ahmet Akay şöy le konuşuyor: "Biz buraya kısapantolanlagcldik, burada büyüdük. Ben çalışmaya başladığımda ilkokuldaydım, üniversiteyi bitirene kadar da hep buradaydım. Gerçek Mahmutpaşalılık budur. Bu işler burada şöy le işler: Sen gelirsin bir sürc sonra arkadaşını getirirsin. tşin iyi gidersc, zamanla sen de arkadaşın da dükkân sahibi olursunuz " Mahmutpaşa Osmanlı döneminde uzun süre Haliç'e nazır konumuyla seçkinlerin konakvesaraylarınıbarındırmış. Ancaklımanın hemen üzerinde yer alan semtte sık sıkçıkanyangınlardazarargörenbubinaların yerine hanlar, ardiyeler, dükkânlar inşa edilmiş ve zamanla ticaret gelişmiş. 19. yüzyıla gelindiğinde Mahmutpaşa'nın ticari kimliği iyice beliımiş ve 20. yüzyılda tıpkı bugünkügibiahşverişmekânıolmuş. Perakende ve toptan ticaretin kalbinden tüm Anadolu'ya mal sevkıyatı yapılmaya başlanmış. Sonuçta yerli halkgöçmekzorunda kalmış Mahmutpas.a'dan. Saray ve sokaklarının adlan da sokaklara kalmış yadigâr: YanıkSaraylar.ÇifteSaraylar... Bugün hâlâ Anadolu'nun giyim ihtiyacını karşılıyor Mahmutpaşa. Ama ihracatyapılmıyor. Sadece 198285 seneleri arasında Kıbrıs'a ayakkabı ihraç edilmiş. Ahmet Akay bu döncmi yaşayanlardan. "Kıbns'a pasaportla girdiğimiz zamanlarda çok ayakkabı sattık" diyor. Ancak bugün sadece Kapalıçarşı'ya gelip buraya uğrayaıituristlcrin alışverişleriylesınırlıMahmutpaşa'nındövizgirdisi. ğu. Fiyatlar malın dükkânda ya da işportada olmasına göre de değişiyor; yani burada "ucuzun da ucuzu"nu bulmak mümkün. Ancak bu durum Mahmutpaşa esnafını rahatsız etmiş ve müşterisini kaybetmek istemeyen esnaf işportayla mücadeleye başlamış. Bu amaçla Mahmutpaşa'yı Güzelleştirme Derneği'ni kurmuş. Eminönü Belediyesi'yle birlikte yürütülen çalışmalarsonucu seyyar satıcılann sayısı azaltılıp kalanlar da bir düzene sokulmuş. Derneğin Başkan YardımcısıIzzetMedeni,"Derneği80'liyıllardakurduk. O yıllarda burada işporta çok fazlaydı. Bunu temizledik. Zaten derneğimizin görevı dc buydu: Mahmutpaşa'nın düzenini sağlayıp işportayı önlemek; esnafın şikâyetlerini dinleyip çözüm üretmek, buranın düzenini sağlayancmniyet görevlilerineve zabıtaya yardımcı olmak, önenler sunmak" diyor. Mahmutpaşa şu sıralar mali açıdan sıkıntılı günlergeçiriyor. Yinede içtüketimeyönelik çalıştığı için Mahmutpaşa, Lalclı vc diğer bazı piyasalar kadar darbe yemiş, ama müşteri sayısında gözle görülür bir azalma olmuş. Saat 8.30. Mahmutpaşa'nın uyanma saati. "Sabah dokuz dendi mi kepenkleraçılır. Dokuzla on buçuk arası kahvaltı zamanıdır; eğerpazartesi ise o haftanın maçlan konuşulur,değerlendirmeleryapılır,milletbirbirinc takılır. Bir ile dört arası iş zamanımızdır . Bundan sonra yavaş yavaş işler durulur. Beşle altı buçuk arası yarım kalan işlere devam edersiniz. Sonra da esnaf muhabbet için birbirinin dükkânında toplanır. Diyeceksiniz ki bu anlattıklannız tüm Mahmutpaşa için geçerli mi? Evet; eğer 400 dükkân varsa bunlann380'indegeçerli." Bu maıfca başka marka... Orta ve alt sınıfın alışveriş mekânı Mahmutapaşa mimlenmiş bir kere "kalitesiz" diye. Bu yüzden gelir düzeyi yüksek olanlar namıdiğer"sosyete"burayapekuğramaz. Tabii sosyetenin Mahmutpaşa'ya uğramamasının bir diğer sebebi de Beyoğlu ve Şişli gibi yerlerde konfeksıyonun gelişmesi. Ama yine de sürekli uğrayan ünlüler var. Ayakkabıcı Ahmet Akay, ünlü müşterilerinden şöylcsözediyor: "Mesela benimdevamlımüşterim Seda Sayan 80 sonrasında gelmeyc başladı, yedi senedirdevamlı gelir. Suna Pekuysal, Aydın Mahmutpaşa'dan alışveriş yapan insanlar..." Ünlülerin Mahmutpaşa'ya gelmesınde ünlü markalann satıhyorolması da etkili. Hitap edilen kitle orta sınıf olmasına ragmen Pierre Cardin, Vakko, Matraş, Otto gibi birçok ünlü markanın malIan da satılıyor Mahmutpaşa'da. Akay, "Bu markalar Mahmutpaşa piyasasınındışında. Bunlan satacağınızkişi farklı" diyor. Her zaman heryerde duymaya alıştığımız "Nerede o eski günler!" sitemi Mahmutpaşa'da da çalınıyor kulağımıza. Mahmutpaşa'nın eskilerinden Izzet Medenı deaynı şeyi söylüyor: "Eskiden müşteri daha fazlaydı, şimdilerde azaldı. Ayrıca eski müşterilerle yeni ler arasında kalitc farkı da var; anlayışlan farklı. Hskiden müşteri maldananlıyordu, ney i alacağını biliyordu. Şimdiki müşteriler ne istediğini bilmiyor. Zamanla insanlar da değiştı" Yokuşu ağır ağır tırmanırken cıvıl cıvıl Mahmutpaşa'yı ararsınız belki; o kapıları hıç kapanmayan sıra sıra dükkânları, dükkânların önünde gırtlak patlatırcasına bağıran çığırtkanlan, gözüne kestirdiğı mantoyu cüzdanıyla barıştırmaya çalışan kadınları, onlan kolunudan tuttuğu gibi ıçen çeken tezgâhtarları... Mahmutpaşa böylehatırlansada bugün artık yavaş yavaş semt pazan havasından uzaklaşmış. Cıvıl cıvıl Mahmutpaşa suskunlaşmış.^ Her renk ve her ses bir göze bir kulağa çarpıyor Mahmutpaşa 'da... Tozgâhlar eskisi gibi değpl... Mahmutpaşa'nın komşusuve tamamlayıcısı Yeşildirek, çok sayıda küçük konfeksiyonatölyesi.iplikçileri, küçük dokumatezgâhları, dikiş malzemesi toptancıları ve perakendecıleriyle buranın gardırobugibi. Zaman Yeşildirek'e dokunmamış ama Mahmutpaşa'yı değiştirmiş. 1920'lerin Mahmutpaşası dik yokuşun iki yanındasıralanan dükkânlardanoluşuyorkenl930'lardadükkânlaryctmczolmuş.tezgâhlaravebarakalar ycrlcştirilmiş. Böylcce daha da daralan yokuşta mal satmak çığırtkanlar, yürümekse müşteriler için bir meziyetoluyor. Barakalar arasında büyük ustalıkla uçuşturulan rcnk renk pazen, basma, krepon toplan arasından geçmeye çalışırken bir yandan da tezgâhtarlarınsizikolunuzdantutupbirşeylcrsatmaya uğraşmasını engellemek büyük çaba gcrektiriyor. Bugün aradaki barakalar kaldınldıgı için daha kolay yol alınabiliyur. Tabii artık tezgâhtarlar da eskisi gibi değil. Mahmutpaşa'nınenönemlifarkıucuzlu Mahmutpaşa esnafı olmanın kuralı, pembe isteyene maviyi satabilmekte..