Katalog

25TEMMUZ1999. SAYI696 15 şında, ülkede hemen hemen hiç film çekilmiyor" diyor. Franco döneminde film çekmenin çok güç olduğunu yadsımıyor, ancak bu güçlüğün insanlann abarttıkları denli korkunç olmadığınadikkatçekiyor. "Cok zorlu bir dönemdı;sıstemin dışında bir şey yapmak olanaksi7dı. Belkı de bu, çocukları büyütüp sonra onları kırbaçlamak gibi bir şey. Ayakta kalabilenler çok dahagüçlüvedirençlioluyor. Herneysebensansür olmasada öyküınü hep eğretilemelerle anlatmay ı yeğlcdim." C'arlos Saura'nın anlatım biçemi ile kendisi gibi Aragon'luolan LuisBunuelarasındabirkoşutlukkuruluyor. Saura'yaondanne denli etkilendiği sorulduğunda gülümsüyor vc "İyi dostumdu, ama asla esin kaynağım olmadı. Onunla birçok konudaayni görüşleri paylaştım, ama hepsi bu"diyerekyanıtlıyor. Saura'nın en büyük hay ranlarından birinin, kimse ona parasal destck sağlamadığı için Amerika'dabannamayacağını öne süren, Robcrt Altman olduğu söyleniyor. Peki, Saura ancak Atlantik'i geçmeyi hiç tasarlıyormu? Saura "Hayır" diyor ve "Ülkeyi pek tanımıyorum. Bunun için orada yaşamam gerekiyorveşimdilikkendimdebunuyapacakgücübulmuyorum" diye ekliyor. Son olarak ünlü ressam Goya'nın yaşamöyküsünü konu alan bir filmin çekimlerini tamamlayan Carlos Saura Avrupa'da 31 film çekmiş olmasını bir mucize olarak değerlendiriyor ve bundan sonra yine tango ile ilgili bir film yapmak istediğini ve bu dansı iyice öğrenmey i kafasınakoyduğunudilegetiriyor. "Tangodansmıa/buçukbiliyorum, ama Arjantin tangosunu pek iyi bildığım söylcnemez. Buenos Aires'te tango yapacak olsam beni vumrlar" di 50 yıl önce dansçı olarak hayata atıldı. Bu mesleğin ona uygun olmadığı hatırlatılınca önce mühendisliğe sonra da fotoğrafçılığa başladı. O şimdi ünlü bir yönetmen. Bu kez dansı sinemaya aktanyor. Carlos Saura... Flamenco zor gelince "• • • lkesindckifilmyapımcılannın"enlspanyolu"olaraknitelendirilcn Carlos Saurabirgizinisuyüzüne çıkanyor ve sinemaya atılmayı aklının ucundan bile geçirmediğini belirtiyor. 67 yaşındaki kavruk tenli adam gözleri ışıldayarak " 17 yaşındaykcn tck bir düşüm vardı, o da ünlü bir flamcnko dansçısı olmaktı" diyor vc "Bunun için ünlü dans öğretmeni La Kika'ya başvurdum. Benden dans etmemi istedi. Ardmdan kahkahalara boğularak bu hevesten vazgeçip başka bir yerde dikiş tutturmanın çok daha ycrindeolacağınısöyledi"diyeekliyor. Buolayaancaküzcrindcnclli yıl gcçtikten sonra gülebiliyor. Oysa o zaman dans öğretmeninin bu söy lediklerine Saura önce mühendislik, daha sonra fotoğrafçılık eğitimi görerek tepki gösteriyor. Sinema eğitimi görmeye ise ressam olan crkekkardeşininözendirmesiylebaşlıyor. Carlos Saura bugünc dck 31 filme imzasını attı ve bu filmlerin çoğunu Franco döneminin zorlu koşulları altında gerçekleştirdi. llkf'ılmlerindenbiri olan ve bir grupçocuksuçluyu konu alan "Los Gol fos" filminin oy uncuları gerçek yaşamdan seçtiği sokak çocuklarıydı. Yaşam ve ölüm kavramlannın gerçeküstücü bir biçemle ele alındığı ve faşizmin son günlerinin yansıtıldığı "Raise Ravens" filmi, Victor fîrice'nin "Spirit ofthe Beehive" filmiyle birlikte, yeni Ispanyol sinemasınınilkyapıtlanndanbiri olarak nitelendirildi. Saura isyanedecekbir^eyiolmadığınınayırdınavarınca,yeniden dan.slailgilcnmeyebas.ladi. Müzikli yapıtları, özellikle de içlerinde kcndi ('armcn yorumunun da ycr aldığı flamenko üçlemesı, kendisıne büyük bir ün kazandırdi. "Dansa neden böylesine tutkun olduğumu sözcüklerle dile getirebilmem çokgüç.Tekbildiğim, insanlarınmüzikledevindikleri vebir gösterinin provasını yaptıkları bir yere ne zaman gitsem, oradabırşeylcrindoğduğuİ7İeniminekapıldığım.Sahnearkasındakı havayı solumak benim içın son derece hoş bir şey. Bana göre gerçek drama orada yaşanıyor." Saura fotoğraf konusunda eğitim gördüğünden zamanının büyük birbölümüMadrid'dekibalegösterileriniizlemeklegeçti.Fotoğraflarını çcktiği toplulukların arasında Margot Fonteyn'in üyesi olduğu KralıyetBalcsıdevardi."OnuKuğuGölü'ndeoynarken çektım. Ama gösterı sırasında resim çekmekten nefret ediyordum. Sahne arkasında olup bitenleri yakalamak bana çok daha etkileyici geliyordu." U sonunda karşımızaçıkar. Insanlann arada sıradada olsa geçmişi anımsamalannda yarar vardır. Özellikle genç kuşak yalnızca günümüzle ilgili. lnsan doğası gereği bilgi ve deney imlerini bir sonraki kuşağa aktaramadığından, yapılacak en iyi şey onlara bir film, bir roman ya da bir sanat yapıtı bırakmaktır. Ama değişmesi gcreken şcylerin vcrdığı acıyı onlaraaktarabilmemizolanaksızdır." Carlos Saura oyunculannın, özellikle de gençlerin, siyasal niteliklisahnelerdegösterdikleriduyarlıhkkarşısındaçok etkilendi. Kayıp annelerinin herperşembe toplanıp sessizce yürüdükleri bir kentte bu duruma şaşmamak gerekir. Saura'ya, Arjantin'in sanat açısından şimdi yaşadığı darboğaz ile Franco sonrası dönem arasında bir benzerlik olup olmadığı sorulduğunda, "Arj antin fi lm sahnesinde şu anda korkunc bir kriz yaşanıyor. Ispanya ile ortak yapıma gidilcnlerin dı Arjantin'in karanlığında kaybolmak Saura'nın son filmi "Tango" bu yıl Oscar ödülünc aday gösterildi. Arjantin'in övünçkaynağı olan budansınçarpıcı bir biçimde kutsandığı bu filmde Saura, tango ile ilgili bir filmçekerkenansızınülkesininkaranlıkgeçmişinedalanbir yönctmcnin öyküsünü anlatırken, bir yandan da tangonun Buenos Aires'inkenarmahallelerinde ortaya çıkışınıvegelişme sürecini en ince aynntı lany la izley iciye sunuyor. "Tango" filmi ArjantinlibirfilmyapımcısınınCarlosSaura'ya söz konusu dansı irdeleyen bir senaryo yazması ve filmin yönetmenliğini üstlenmesi konusundaki önerisi sonucunda gerçekleşti. "Tüm filmin Buenos Aires'te çekilmesi koşuluylaöneriyi kabul cttim. Ülkcmc olan saygımı en azından böyle bclirtcbilirdim. Üstelik en iyi tangodansçı vemüzisyenleri de oradaydı. Arjantin ve tangoya olan tutkumdan ötürüböylesibirşeyiseveseveyaptım." Sonuçta, ortaya basit bir öykü üzerine işlenmiş, yer yer insanın soluğunu kesen dans sahnclerinin olduğu çarpıcı bir filmortayaçıktı. Başkalarınınsıksıkbeyazperdeyeaktarmayaçalısjtıkları tango, enındesonunda, gcrektiğigibi ızlcyıciyeyansıtılmışoldu. Fılmının neden başanlıolduğıınu dile getirmeyeçalışırken, "Dans filmlerindetemel olan dansın kendisidir. Asıl işi kotaran koreograftır. Öykü basit olmalı, carpıcı dans sahnclcriylc orülmdidir, lcrsi yapıldığında etkı.siyokolur'dıyor. (jelgelclım, Carlos Saura'nın t'ılmınde gi7İıdcngi7İıye verilmek istenen bir ileti de var. Filmde öyküsü anlutılan kahraman Jorge Luis Borges'dir. "Gecmi^ yok edilemez; eninde Carlos Saura, Tango'nun çekiıni sırasında gençlerin siyasî sahnelere gösterdiği ilgiden etkilaımis.