Katalog

CUMHURİYtT Dl Evimi, bagımı kiliseye veAzınl riyorum. Üç yüz, hatta yüz yıl önce agızdan çıkan böyle bircümle Vakıf malıneldeğıştırmesi ıçinyetcr dcartardıbıle. Osmanlı lmpa aiton ratorluğu'nun çatısı altındaki gayrımüslimlerbirkilise, has gayriı tane ya da okul etrafında oluşturdukları vakıflanna bağışla yailk nangayrimenkullerleamaçlarını gerçekleştirir, kiliseyi ona verilc rır, hastaneye bir bölüm ekler, öğretmenlerin maaşlannı öderHaziı lcrdi. Mülkıyet hakkı yine de tck kişide kalırdı: Padışah. Padişah mülkü bir Osmanlı devre Vakfı'na aktarır, o da gayrimüslimlerin tasarrufuna izin Çünk verirdi. Tüzel kişiliktanımıilk kez 1870 yılında kullanılmış, azınlı vakıflariseancak 1909yılında butanımıniçinealınmiijtı. An "yabi eak hâlâ, gayrimenkul edinme haklan yoktu. Bu hak, üç yıl edinr sonra çıkarılacakolan'T.şhası I lükmiyenin Gayri Menkuleye "tehl Tasarrufuna Mahsus Kanunu"ylaverilecekti. 16Şubat 1912'deyürürlüğe bulm gircn kanun çereevesinde gayrimüslim cemaatine ait vakıf Gere lardan,mevcutgaynmenkullerinaltıay içındc"Defter'i Ha Beya kani"ye yani tapu idarelerine bildirmeleri istendi. Süredaha Yirm sonra iki yıla çıkarıldı. Ermeni ve Rum Patrikhaneleri mevcut yaşaı örgütlenmelerini vc gayrimenkullerini tapuya, ya Meryem, lsa, Surp Garabet, Surp Kirkor bugü gıbı olmayan, hayali şahısların yadagüvenıhrkişilerinısımle çözü riylekaydettirdiler. OsmanirnınCumhuriyet'emirası,to| lannda çok say ıda etnik ve dini grubun ya ğı bir ülkeydi. Birinci Dünya ve Kurtulu vaşları i!c mübadcleler sırasmda azınlık ı su azalmıs Cumhuriyet öncesı yüzde 3 olan genel nüfiıs içindcki oranı yüzdc iki r ğa düşmüstü. Kalan nüfusun yaşayabıl içinöngörülenıseTürkleştırilmelerıydı. Lozan Antlaşması.Türkiycsınırlarıiçind şayanazınlıklarınhaklarınınkorunmasın nuniçinde 1926yılındaonaylanacakolaı deni yasanın hazırlanması sırasmda kuı komisyonlarda Rum, Ermeni ve Yahudi e atlerinintemsilcilerininyeralmasınıön) yordu.Komısyonlarkıırulduancakhükür baskısı sonucuönce Yahudılerarkasında meniler Lozan Antlaşması'nın 42. madde kendilerine sağladığı haklardan vazgeı, 42. Madde şunuöngörüyordu: "Türk hükümeti, Müslüman olmayan lıklannailedurumlarıylaki^isel durumları konusunda sorunlann,sÖ7konusua7inlıklaBomonti Mıhitaryun ilköğretim Okıılıı öğrencileri bu öğrenim yılt sonunda okulsuz kalacaklar... Sonra? (Fotoğraf: HATİCE TUNCER) nn gelenek ve göreneklen uyarınca çÖ7Ümlenmcsınc el vcrecek bütün tedbirlen almayı kabul eder. 13u tedbırler, Türk hükümetıyle ılgili azınlıklardan her biriııin cşit sayıda temsilcilerinden kurulu özel komisyonlarcadüzenleneceklir..." Rum Cemaati başta direndiysede, komısyondaki üç delcgcnin gözaltına alınmasınmal edinmcleri yasaklanmıştır. Çünkü, tüzel dayanağı "36 Beyannamesi"ydi. Otuz yıldir /. Sayfamn Devamı süren tartışmalara yolaçan bu bcyanname "hudan sonra haklarındanvazgeçkişilergerçekkışilereoranladahagüçlüoldukkuk devleti" olmanın önündeki barikatlardan tiğine dair belgeyi ımzaladı. larıiçin.bunlann taşınmaz mal edinmelerinin Çünkü devlete göre azınlık vakıflan, hangi yolbiri oldu. Daha iki ay önce aynı gerekçelerle Bundan sonra azınlıkları "vakısıtlanmamış.ohnası halinde, devletin çeşitlı la olursa olsun gayrimenkul sahibi olamazdı. kırkbe^öğrencili Bomonti Mıhitaryan İlköğtandaş"lıktan dıslayan uygulatehlikelerle karşılasacagı ve türlü sakıncalar Nedeni ise Yargıtay HukukGenel Kurulu'nun retim Okulu'na el konuldu, tepkiler üzerine uy malarbirbirıni izledi. Meınur doğabilcccği açıktır..." SMayıs 1974'tealdiğıkarardagizliydı: gulamacttclcnerekteneflu!>zillerininbir:>ürı: olabılmek T.C. vatanıia!>ı olDcvlcti "çeşitli" tehlıkclerden korumak " Görülüyorki.Türkolmayanlarınmcydahaçalmasınaizinverildi... maklayetinılmeyipTürkolma Avukat amaciyla alınan bu "siyasi" kararın yjsadaki dana getirdikleri tüzel kişiliklerin taşınmaz Yirmi beş vıllık haksızlık