Katalog

CUMHURlYhl DERGİ Yalmzdı, içkiye sığındu.. F+ Özerdim, FikrelOtyam, îlhan Tarus ailecekgörüs,ür,yemeli içmeli birliktcolurduk. Sanınm Samj Özcrdım'Ierın evındcydık o akş.am. Özerdım'ın cşı Perıhan Hanım bır kuş siitiinün eksik olduğu olağanüstü bırsofrahazırlamıştı.Dahasof'rayaoturmadan,kapıdangirergirmezkükredi llhan Tarus: Sen de adamım diyc gczmc Sami Bcy! Tarus'unpatavatsı/cakonusmasınaah1}mıştık ama, böyle "1yı akşamlar" der gıbı söylediğısözlerbuzgıbibirhavaestirdiortalıkta. Özerdim alçakgönüllü.sıkılgan bir insandır. Kızardı, iizüldü, ne diyeceğini bilcmedı. llhan Iarusdevamettı• "BuadamDılKurumu'nunGenel Yazmanı olacak da, bcn üyclik içiıı bas,vuraeağım da, orada bcnı üycliğc kabul etmeyecekler, bu adam bcnı savunmayacak, orada Genel Ya?manolarakkalmaya devam edecek! llhan Taru.s'un sıtenıi aşan sözleıindegerçek payı yok değildi. Ama ne varki Yönctim K.urulugi/lıoylauyeseçiyordu. Kimızamarı llhan Tarus gıbı iiyc seçılemeyen başka yazarlarındatepkısıoluyordu.Samı Özerdim istediği kadargerekeni söylediğini,onusavunduğunu,hcrkesinbiı oyu olduğunu, üçtc ıkıçoğunluğusağlamakgerektiğinianlatsın, llhan Tarus, Ben böyle bır durumda çalışmam, der, ıstifaedersınarkadaş,dıyeymeledisözlcrını. O gecc Özerdım'le Tarus arasına soğukluk girdi. Oene görüs üyorduk ama görüs,meleriıı eskı tadı yuklu. Özerdım'ın Türk Dil Kurumuüencl Yazmanlığıçokkısasürdü. Hrken ayrılmasında Tarus olayının da etkisi oldu mu? Bilmiyorum. Biryandanromanlaıındakidevrimcikişiliğı, öykülerinin Turk Dıl Kurumu'nun çıkardığıdergıdeyayımlanıyorolması.konus,malannda hep toplumcu sanatın gücünü vurgulaması;öteyandan,gazetecikımliğiylede olsa,"Me!)ruluğunukaybetmi^biriktidar"ııı siyasetınıgöklcreçıkaranbirkitapyayımlama.sı,ya/arlıkyaşamındakıçclı^kıleri)larak görü I üycy, 1 han Tarus' a gü ven duyulmuyor1 du. llhan Tarus da şöyle savunuyordu kendini. Ben romancılığımın, üykiküliigümütı yanında, aynı /aınanda gazetecıyım. Para ka7anınak ıçın böyle bır kıtap ha/ırlamak zorunda kalmışsam, bu durum sorun haline getirilmemeliydi. Halkıngücüneinananbirsolcuydu. Ama halkıelindetutan.işyapanpartininDemokrat Parti olduğuna inanıyor, sol eğilimli.güçlii insanların bu partiye girmesiyle daha iy i işleryapılabileceğiniumuyordu.Neyazıkki Demokrat Parti onu kullandı. Hiçbir zaınan onaolanaktanımadı.Posagibikenaraatıverdi. Tutarlı olmayışı, küçük çıkarların ardında koşması,kişilıkbunalımınasürükledıonu, yalni7İığaittı. İçkiye sığınmasındabukışılık bunalımının da payı olmalı. Piknik üzerine bir roman yazmayı düşkmişti. gülümseyen biranlam vardı yüzünde. BelleğimizibiryoklayalınrDahaçoköykücü olarak tanındığı halde, dördü basılmış on iki oyunu olduğunu anıtmayalım. Daha çok öykücü olarak tanındığı halde, romanlarının yaygınlık kazandığını bilelım. Mıllı Mücadeleyı anlatan üçlüsü "Var Olmak", "HiikümetMeydanı","VatanTutkusu"ndan başka " Yeşılkaya Savcısı", "Duru Göl" gibi romanları olduğunu da unutmayalım. Ama asıl öykücüydü o! lçinde bulunduğu toplumungerçckleriniyansıtmakisteyenbiröykücü. Başta mahkemeler olmak üzere, devlet daırelenni lyi bılirdı. Konuağırlığıolan öykülerindehalkınkolaybenimseyebileceği rahat bir dili vardı. öyküyü kafasında olu^turduktan sonra, daktilosunun baı>ına geçer,biroturuştayazarbitirirdi.Öykülerinınyeraldığı altı kıtabı var: "Doktor Monro'nun Mektubu", "Tarus'un Hikâyeleri", "Apartman", "Karınca Yuvası", "lîkin Iti", "KöleHanı". Cebeci mezarlığında, Eskipazartaijindan yapılmış, üzeri eğik kesilmiş mczartaşına "Yeşilkaya Savcısı llhan Tarus" diyeyazıldı, savcılığını değıl, romanını anımsatmak içm. Sonra da doğumölüm tarihleri: 19071967. O sade görünüşlü, alcakgönüllü mezarın etkileyici bir güzelligi vardır. FikretOtyam'ın düzenlediği, s>iir yüklü yoksulluğu olan bir mezardı. Ankara'dakı cdcbıyatçı!ar,dostlan bırotobüs dolusu ınsan, gömülme törenıne giderken,bırdüğünegidergibiydiksanki.Birbirimize takılıyor, llhan Tarus'la ilgili yakası açılmadık fıkralaranlatıyorduk. Piknik'in sahibiResatVahitkardeşlcrbirçelenkgöndcrmişlerdi gömülmetöreninc. Içkinin hertürlüsüylearasııyıydi llhan Tarus'un. Ama bırazsaldırganoluyorduiçince. Genellikle votka içcrdi ama içkinin her türlüsüne "ey vallah" derdi. İçkiye olan düşkünlüğünün arkasındaki ruhsal bunalımı iyı bilmiyorum. Meslckyaşamındakiinişçıkışlarda payı var mıydı? İçkiye sığınması ona yanyormuydu? Içkinin kışkırtıcı etkisi daha mıişinegeliyordu? Duru Göl ve... Kendisiylebilebarışamadanöldüğüoacılı yasjamı anımsamaya çalışalım: 27 Ocak 1907'deTekirdağ'da doğdu, 8 Ocak 1 %7'dc Ankara'da öldü. Bana Sami Nabi özerdim haber vennişti öldüğünü. Belcdiye Hastanesi'ndeölüsünügörmeyegittiğımdedahasoğumamıştı vücudu. Gözleri örtük, dağ gibi bir insan yatıyordu yatağında. Yüzündcki o alaylı gülümsemesilinmemiştı. Sövergibı İçkiye eyvallah... İçkiye sığınan iıısana ukalalık etmemek gerekir. Zatenbukonuda llhan Tarus'udengede tutmak olanağı da yoktu. Akşama doğru Piknik'cuğrar.kasanınkarşısındakiuzun taburelerdcnbirineoturur, limonluvotkasını yudumlardı. llhan Tarus görmcsinı bilen bir öykücü, bır romancı olarak Piknik'ın bütünyaşamını,hcrtürlü girdi çıktısınıöğrenmişti, Piknik üzerine bir roman yazmayı tasarlıyordu. Votkası bitınce "Ncoluyoru/.;"gibılerden birişaretçakardıkasadaoturanReşat Bey'e; halden anlayan patron, sessizce bir selam verirdiTarus'a,"mücsseseninikramı" olarak önünekonurdulımonlu votka. Alışılmış7amanlarındışındaıssızolurdu Piknik. Turgııt Uyarda Piknik'egelenlerarasındaydı. HhanTarus'laTurgut Uyar'ınö/el bırsaygınlığı vardı Pıknık'tc. AmayıllarsonraPiknik'egittığımde, Karadenizlı bir garsondan başka tanıyan çıkmadı llhanTarus'u. Karadeni/lıgarsonpeltekbırdıllc, llaa, olacak öylcbın,dcdı Hanı heptabureye otururdu. Göbcğini tezgâha dayardı. Kalın gözlüklerinin arkasından a/arlar gibi öykücülüğünün yanı sıra gazeteciydi de... (lotoğraflar: ARA (İÜLER)