Katalog

3OCAK 1999. SAYI 667 15 Kanada'ya ne zaman ve neden geldiniz? Türkiye'de sürdürdüğüm ekonomi ögrcnimi2,5yıllıkbirsüreyckarşın,ısınamadığım biröğrenimdalıydı. 1977'degeldığim Kanada'da, VVındsorUniversitesi'ndepsikoloji ve toplumbilimöğrenimigördüm. l980yılında York Üniversitesi'nde doktora yapıp, toplumbilimprofesörüoldum. Gelişncdenlerimdcn bırı de daha olumlu bir ekonomik yaşamı gerçekleştirebilmekti. Kanadalı tarihçi Jack Granatstein, göçmen uyumsu/lugunun, hükümetin çokkültürliilük u y|>ulamasından kaynaklandığını ısrarla öne siirer. liıı konuda, Seylan kökenli iinlii Kanadalı romancı Neil Bissoondath da uv umsu/.luk sorununun, bu uygulamayla bağlamlı olduğunu belirtiyur. Bu konuda görüşünüznedir? Yıllardırburalardayaşadığıhalde.hepgeri gitme düşü gören, yaşadığı ortamla bağla^mayan göçmenlerin, sosyolojik tanımla "bir reaksiyon formasyonu" sergıledıklcri söylcnebılir. llorlanmışlığın körüklcdıği, ıçckapanıklık.ıçedönüklükeğilimininvarlığından da sözedilebilir. Gördüğüm kadarıyla bu koınpleks sorunun nedenlerinden biri de, reddcdilmişliğin etkisiy le, oluşan direnışiçgüdüsüolabılir. I.aik I ürkiyeC umhuriyctininkuruluşundan 75 yıl geçmesine karsın, erkekegemcn kiiltiirün, töre vedinsel baskıların kıskacındaki Tiirk kadını, ö/ellikle kırsalkesimde yoğun depremleryaşıyor. Nediyorsunuzbu konuda? Bir feminist olarak kadınlann önüne dikilenhcrtürlü engelin yıkılması savaşını, seçenek özgürlüğünü savunurum. Türkiye'de, izlenen gıysı ve türban gerilimini, gerideki yönlendirıciodaklarabakarakyorumlamamız gerekir. üerici tabandan sıyrılmi!} öğrcnim veeğitimintekyöntemolduğuinancındayıın. Sosyal beyinyıkaması diyetanımlanabilecek,siyasal bağlamlı birgüdümcülük sorunuylakarşı karsıyayızTürkiye'de. Kadınlaradayatılmı>dogmaları sorgulamabilinciancak, laik vebilimcibiryöntemlcoluşabilir. Sosyoloji okuttuğum sınıtlarda, Türk kökenli olmayan tiirbanlı bazı kızlargelip bana"Siz MüslümanTürk müsünüz?"sorusunusoruyor. Butürbirbilimdalınıseçmesine karşın, benim dini inancımla kendilcri içinbirsempatioluşturmayaeğıhmlıbuöğrcncilerin, bulundukları yerin "ilahiyat fakültesi sınıfı olduğıf'kanısını taşıdıkları ortaya çıkıyor. Toronto Üniversitesi, devletçe kesilen fonlannyarattıgımalisorıınları.özelsektörün sunduğu cömert para yardımlarıyla gidermeye çalışıyor. İJniversitenin öğrencidcrgisi"Varsity'"nincditörüSarah Schmidt "kurumun parasal etki giicü olu^turan ö/.el sektörün etkisiyle, akademik bağımsızlıgını tehlikeye attığım" öne sürüyor. Böyle bir tehlikeyaşıyormu Toronto İJniversitesi? Firtnaların, büyük para bağıslarınm objektifbilimi engcllediğiöncmlibiriddıa. Para bilımı tutsak kılmazdersck.sanınm büyük yanılgıyadüşeriz. Paranmduymakistediği güdümlübilim, sosyal eleştiıiııin hesabını gören bir bilim olur. Özgür eleştirinin parayateslimolduğubirortam.tchlikelibir ortamdır. Bir üniversitede, özel sektörün oluşturacağı parasal egemenlik, biliminsatılık bir kimliğe dönüsmesine yol açabilır. Korkuverenbirolasılıktırbu. KadyoMerhaba adlı dergideki vazını/.da,"Tiirkiye'yleövünçduyarken,Türkiye'nin sıkıntılarını vcyanlışlarını da eleştirmeye çağırıyorsunuz Türkleri". 'Ibplumdakitepkisizliği vesorunlarıdeşmedekisuskunluğunasılyorumluyorsunuz? Kanada'da yaşayan Türk kökenli Kanadalı, gerçek demokrasiyi özümsemek zorunluluğundadır. Bunun anahtarı bilinçlenme sorumluluğudur. Hoşgörüvesevgıyedayanan, eleştiriyeaçık,sorunlarkarşısındatavırsergıleyen, insan haklarını, ülkesinde horlanan aydınlan ve demokrasiyi savunanbireylere gereksinimduyuyoruz. Ku^kusuzsorumlulukbilinei,temeldayanağımızolmalı.^ Profesör Aysan Sev'er, Kanada'da "Person's Day" ödülünc değer görüldü. Bir hümanist olan Sev'er, feminist çalışmalannı göçmen kadınlar üzerinde yoğunlaştırdı. Sev'er, kadınlann önüne dikilcn her türlü engelin yıkılması savaşını, seçenek özgürlüğünü savunduğunu söylüyor. Kadınlarda dayatılmış dogmaları sorgulama bilinci oluşturulmasını öneriyor. Kadına adanmış bir yaşam YAZI VE FOTOĞRAF: K1NCİN AŞ.KIN ydınlanma harckctiyle daha da gelişen "hümanizma", insanı, aşağılanmış, tutsaklaştırılrnıs, ı terk cdilnıiş, horgörülmüij bir varlık olarak tutan,tümilişkıleri,yeryüzünden kaldırmaidealiyleiçıçedir. "Hümanizma", var olan sosyal sınıfların pratik ve teorik çıkarlarıy la, doğa, toplum vc düşünce hakkındaki bilgilcriyle ılıntiüdir. Toplumsal pratiğin deneyimleriyle belirlenen ve bunlann damgasını taşıyan, kompleks vc yoğun sorunlann,katıksi7bırınsancıllıksü7gecinden gcçmesıni öngörür. Melafizıkçi düşüncenin, dinde ve dinbilimde en kesin biçimine ulaşantutuculuğuna,kanitlanmamıs.savlarakesinlıkle "hayır" der "hümanizma". Çağlar boyuncahoıianmı^kadının savunmasını iistlenmiştir. Sevginin, kardeşlığın, hosgörü kültürünün, hanşin ve dayanışmanın en katıksi7biçimlerleörgülendiğibirsentezdir. "Kadın Haklan" üstündeki yogun çalısjmalan ve özverili girışimleri nedenıyle, "1498 Person's Day"ödülüne layık görülen Profesör Aysan Sev'er, gerçek bir hümanist aydının,yıldırılma/biradaletsava.şımeısınınkımliğinitaşıyor. Birf'ildişi kulesininelitist bencilliğine tutsak düşmeyi reddetmis, biıTürkhüınunistinin.sesiylekonuşan Profesör Sev'er, "Kanada kadınının 1928'lerde"yasalarkarşısında"insandansayılmadığı" karanlık bir baskı çağınm sona erişinin bu yılki 59. yıldönümünde, "Person's Day" ödülüyleonurlandı. Kadınınbireybilesayılmadığı çekili günler çok gcrilerdc kalmıştı ama, kadın, değişjk sosyal dcpremlerin en sorunlukişjsiolmayadcvamediyordu. "lnsancıllığa"gönül vcren Profesör Aysan Sev'er, "VVomeıı's Inteıcultural NetvvorkW1N" ve "VVornen's Legal Kducation and Aetion FundLEAF"adlı iki büyük feminist eylemörgütündc, Kanada kadınının yasamsaldibeyinigeliştırmeamacıyla.yıllardan berı çalışıyordu. Kendisi debirgöçmcrı olan Sev'er, özellikle erkckegemen kültürünbaskısınınetkisindeki göçmen vediğcr çekili kadınlann, bireysel ya da toplumsal dramını, belirgin saptamalarla, bilimsel araştırmalarla ortaya çıkarmış ve kapsamlı önlemlerönermişti. Kadınayönelik ijiddct olgusunu, 25 yıl önce bir gönüllü olarak çalışırkenöğrenmişolan Profesör Aysan Scv'cr, yıllarboyusürcndüzinelerceraporlarderlemis vebelgelcrsunmuştu. l998'de"Frontiers in VVomen's Studies: C'anadian and German Perspectives", 1997'de "A CrossCultural Exploration of Wife Abuse: Problcms and Prospeets", I992'de "Women and DivoreeinCanada: A Sociological Analysis"adlı üç bilimsel yapıt yaymlayan Türk bilimci, kadının uğradığı !?iddet olgusunu, kapalı kapılar ardında geçcn çok boyutlu kadıncıl bunalımları, "hümanist" idealizmin doğrultusunda belgeselleştirmiş, çekili kadınlara direnme ve eğitim bilinci aşılamıştı. I980yılındafelsefedoktoru Ph.D derecesini kazanan Sev'cr'in Türk kökenli bir Kanadalı olarak,bironurbelgesi olarak belircn akademik kimliği,Toplumbilim ve Psıkoloji dallarında edindiğı diplomalarıyla, 14 degişik türdeki bilimsel aras.tırma bağış ve ödül leriyle, tüm toplunıumuza ve Kanada'ya saygınlık katıyor. Profesör Sev'er'in, 1998'deçıkan bilimsel "Fronticrs in VVomen's Studies: Canadian and (ierman Perspectives" adlı yapıtmınönsözbölümünde, ki7inaadananbirsunuda, Nâzım Hikmet'in"Memleketimden Insan Man/.aralan"adlı yurtscverlik şiirini izliyoruz. TürkKanada Dernekler Federasyonu'nun destegiyle, " 1998 Person's Day" ödülüne aday olan Türk toplumbilimcisiyle yaptığımız söyleşıyi sunuyoruz: .. Profesör Aysan Sev 'er kadın konulu araştırmalarıyla, bu yılın "Person 's Day " ödülünü uldu