Katalog

14 CUMIIURİYITDKROİ duymak istemiyorlar, ama olay ları başlataeak, ilk kurşunu sıkacak birkaç fanatik bulmak hiçbir zaman güç değil. Böyle birtehditin sürekli ularak tepesinde sallandınlmasıbileCiüreistaniçmyetcrince büyükbiristikrarsı/lık faktörüaslında. Binlerce göçmcn hâlâ geçici olarak yerle^tirildikleriotellerde,kamplaıdagüçkoşullaraltında yaşıyorlar. Kunayan bir yara olmaya devaın eden bu duruınu Şevarnadze'nin as> rı milliyetçi rakiplerı daha f'a/la karışıklık çıkarmak için heran rahatlıkla kullanabilirler. Petrol... Petrol boru hatlannın bir türlü bclli olmayangüzergâhınagelinee...Bulmaeamnyagerek. Uzunsüredenbcri Batılı şirketlerrakipülkclerarasındapazarlığıkızıştırıp kendileri için en avantajlı olacak kos,ullan elde etmeycçalıştılar. Petrol fiyatlarının inanılrnaz bir dÜ!?ü:> yaşudıg ı ^u anda da piyasaya daha çok petrol sokmak ve I lazarpetrollcriningeçeceği yolu biranöncebelirlemek için hiçbir acil neden yok. Rehinclik ne kadarsürecek? Busaçmaanıbargoya dahane kadar dayanabileeekler? "Dayanırız. Ne kadar sürcrsc sürsün, dayanırız. Ister3 yıl olsun istcr30yıl." Hemen hemen herkes bu yanılı veriyor. Kimse pes etrneyi düşünmüyor. Şu an için kapatıldıkları hapishanelerinde özgürlerve bu özgürlüğü hiçbir şeye değişmeyeceklerini belirtiyorlar büyük bir kararlılıkla. Ama herkesin yüreğindeki umut, durumun bir gün dcğiijmcsi, her şeyin normale dönmesi vcdünyanınkendilerinianlaması. Dünyaonları anlayacak mı acaba? Varlıklarından olsun haberivarmı?Çarptırıldıkları bu cezaya daha uzun zaman dayanabilirlcr mi? Yoksa gerçekten bir hayalelülkeolması mı bekleniyor Abhazya'nın? O zaman belki ilerde bir gün etnologlar, yok olan birhalktan en son kalanı aramaya başjarlar. Abhazlar'ı da Ubıhlar'dan söz ettikleri gibi anarlar. Abhazya'nın varlığından dünyanın haberi olması için illede bir iki gazeteci kaçırılması gerekiyorsa,obileolanaksız!..(,'ünkübuülkeye gidebilen veya gitmek isteyen pek gazeteci de yok. Gemi Soçi'den aynlırken Karadeniz'in karşı yakasında yasjı bir kadının dalgalara bakarak düşüncelcre dalıp gittiğini biliyorum. Ü Ikesinı gördüğümü oııa anlatmak isterdim. Artık orada yaşayan bir Ubıh halkı olmasa bile. Soçi'nin arkasıtıda kalan topraklarmmgüzelliginiona anlatmak islcrdim. Ama yasjı kadın artık beni tanımıyor. l)oksan beş yaşındaki anııcanncm sadece en eski anılannınderinliğindeyaşıyornczamandan beri. Arasıruanla^ılmuzbir^eylermırıldanarak. Aeabaartık kitnsenin konus.madığı o yitikdildenaklındakalanlarmı bunlar? ^ Şu an için kuputddıklan hapishanelerinde özgürler, ama herkesin yüreğindeki umut bir gün durumun değişmesi... SIYASI DURUM. Tarihte her zaman belirli bir topraklan olmuş, VIII. yüzyıldan X. yüzyıla kadar güçlü bir krallık kurmuşlar, bu krallık daha sonra Gürcü krallığı ile birleşmişti. Yüzyılımızda da kısa dönemli özerklik ve hatta Sovyet Sosyalist Cumhurıyetlerinden biri olarak bağımsız devlet süreçleri yaşamışlar ve sonunda Stalin tarafından 1937'de Gürcistan'a bağlanmışlardı. "Uluslararası topluluk Sovyetler Birliği'nden arda kalan 15 cumhuriyeti alelacele tanıdı" diye hatırlatıyorlar, "oysa ki bunlar tamamen komünist rejimin yarattığı cumhuriyetlerdı". Gerçekten de örneğın Kazakistan gibi bir ülkenin tarihsel, coğrafi ya da ulusal temelleri nelerdir? Ya da Tacikistan'ın? Tarih boyunca Türkistan diye adlandırılan uçsuz bucaksız Orta Asya steplerinde komünizmden önce ne bir Kazakistan vardı, ne bir Tacikistan, ne de bir özbekistan ya da Türkmenistan devleti. öyleyse kimilerine bağımsız devlet statüsü tanınması, kimilerine de bomba yağdırılması hangi gerekçeye dayandırılabilir? Gürcistan 1922 Anayasası'na döndüğünü açıklayınca, Abhaz parlamentosu da o tarihte bağımsız devtet olan Abhazya'nın yine aynı statüye döndüğünü ilan etti. Ama aldığı yanıt, top tüfek, tanklar ve bombalar oldu!.. Böylesine cüretkâr bir kararda Abhazya yöneticileri, Moskova'dan da destek görmüş ve en azından "anlayışla" karşılanmış olabilirler. Ama kuşkusuz bu denli şiddetli bir tepkiye yol açacaklarını ve bu kadar da kan döküleceğini önceden tahmin edemediler. Başlangıçtaki nedenler ne olursa olsun, Rus ablukasını haklı göstermeye yetmiyor hiç biri. Üstelik de bu abluka hemen savaşın bitiminde Abhazya'yı Gürcistan'a dönmeye zorlamak için konmuş değil. Savaştan ancak 2 yıl sonra, yani 1995'te başlıyor. Olayların perde arkasına bakılırsa, aslında savaş da Rusya'nın çıkarlarına hiç ters değildi. Gürcistan'ın kendisinden uzaklaştığını, daha çok bağımsızlık • peşinde koştuğunu ve BDT'ye girmemek için direndiğini görmek Moskova'yı kaygılandırıyordu. Petrol boru hatları çekişmesinde de Tiflis'in Moskova yerine Ankara ile görüş birliği içinde hareket etmesi de buna eklenince... Bu durumda Abhazya savaşı tam zamanında Gürcüler'e "gereken şamarı" atarak kolay kolay Birlik'ten ayrılamayacaklarını ve hiçbir şeye kendilerinin karar verme durumunda olmadıklarını hatırlatmış oluyordu. Aynı zamanda da Batıhlar'a GürcistanTürkiye yolunun petrol için pek güvenilir olmadığını göstermeye yarayabilirdi. Nitekim her zaman ülkesinin BDT'ye girmek istemediğini ifade etmiş olan Gürcistan Cumhurbaşkanı Edvard Şevarnadze, bu yenilginin hemen ardından, Parlamento'ya bıle danışmadan BDT'ye giriş anlaşmasını imzaladı. Söylenenlere bakılırsa, çarpışmaların son anına kadar bir çözüm bulmak için savaş alanında bizzat hazır bulunan Şevarnadze'yi Ruslar kurşun ve top atışlarının içinden ancak BDT'ye gırme şartıyla sağ salim çıkarmayı kabul etmişlerdi. Rusların Abhazya "ayrılıkçılığı" konusundaki tutumları Çeçenistan'da bir başka savaş patlak verince birden değişti. Abhazya tehlikeli bir örnek olma durumundaydı diğer Kafkas halklarına. "Sırçadan köşkte otururken komşunun camına taş atılmaması" gereğini Moskova geç de olsa anımsayacaktı. Bilindiği gibi, bu deyim Ankara'daki Rusya Elçisi Victor Çernişev'in. Türkleri Çeçenler'e yardım etmemeleri konusunda uyarmak için söylemişti. Kuşkusuz ülkesinin iyi bildiği bir deneyden çıkarılmıştı ders. Boş limanın önünde liman başkanı Zahur Ardzinba bu konudaki yapılan haksız suçlamaları anlatıyor: "Ruslar ablukayı başlattıklarında öne sürdükleri neden, Çeçenistan'a kaçak silah yardımını önlemekti. Ama bir haritaya bakın, bizim Çeçenistan'la hiçbir ortak sınırımız yok. Silahların Abhazya üzerinden geçtiği savı gülünç." Kendileri de Rus politikasının kurbanı olan Gürcüler aynı zamanda bu politikanın suç ortakları durumundalar. Ellerinden kayıp giden küçük Abhazya'ya insanlık dışı bir abluka uygulanması oldukça işlerine geliyor. Hatta bu ablukanın Gürcülerin isteğiyle uygulandığı görüşü yaygın. Çünkü Tiflis'in elinde böyle bir baskıyı pratikte uygulayacak yeterince olanak yok... < p» runlarıylaugraşıyorum." Vladislav Ardzinba'nın umudu, Abhazya'nın varlığınınbir gün tanınması ve Isviçre gibi tarafsız bir ülkcolmasınaonay verilmcsi. Kafkasyagibi bir bölgcde tarafsızlık!.. llem dc herkesin sahip olmak isteyeceği, kıskandırıcıgüzelliktebirülkede.Tanrrnın eli açık davranarak yarattığı bu toprak eski Sovyet sınırlarırıınkalkmasından sonra bir barıs. vcturizmccnnctiolabilirdi. Herhalde Abhazlar da eski özerk devlet statülerine dönmek istediklerinde böyle düs.ünüyorlardı. Üstelik de Boris Yeltsin diye biri tanklann üstündcn bağırıyordu herkese: "Ne kadar özerklik yutabilirsenizdurmayınalın!" Abhazlar safça inandı lar bu şakaya. Sorumluluk kimde ve nerede olursa olsun, gcrçck olan bir şeyvarortada: Abhazya'nın 3yıldırbitkiselyaşamdaolduğu. Insanlarölmüyorlar, ama yaşadıklan da söylenemez. Bütün birhalk rehin alınmış durumda. Ve bu rehine durumunun ne kadar süreceğini de kimse bilmiyor. Bölgede ipler Rusya'nın elinde. Rusya yarın isterse savaş,ı yeniden atcşleyebilir. Gürcistan'da istikrar olmadığını, petrol boru hatlannıburadangeçirmenin doğruolmayacağını Batılı şirketlerckanıtlamasıgerekirse... Abhazlar artık savaş lafını Rus sııhil bolları ku$ uçurtmuyor, uçsuz bucaksız derya daracık bir su balıkçılar için...