Katalog

CUMHURİYKI DERC.I FLAVIO'S RESCUE: Amer.carr., bring him (rom Rio slum to be cured 12 yaşındaki astımlı Flavio'nıın siyahbeyaz fotoğrafı Life dergisinin 16 Haziran 1961 tarihli sayısında yayımlanmca bütün Amerika onu "kurtarmak" için seferber olmuştu. Haberi yapan Gordon Parks yıllar sonra hayatını değiştirdiği Brezilyalı'yı buldu. Onu baş başa bıraktığı belirsiz düşün izini sürdü. sağlığına kavuşuncaoradakı bir okulayazıldı ve yaşamını tıpkı bir Amerıkan çocuğu gibi sürdürdü. Futbol delısı Bre/ılyalıların lıiç bilmedikleri beyzbolun yanı sıra lngilizceyi de anadili gibı öğrendi; eski püskü giysilerinden arınıp, şık giysilere büründü. Hafta sonlarını PortekizliGoncalvesailesıylegeçiren Flavio kısabırsüre sonra buınsanlarla sohbetinilngiliz.ee sürdürmeyebaşladı. 35 yıl sonra Flavio Brezılya'ya dönüşünün ardından tam 35 yıl geçen Flavio'nun yüzünde artık o gülümsemeden tek bir ız yok. Kcndisinc vcrilcn cvin arkasındaki bir barakada, işsiz güçsüz yaşayan Flavio bir zamanlar Life dergisinin kcndisıni kurtardığı yoksulluğun pençesinc yenidenyakalanmış. Yaşamıdönüpdolaşıp aynı noktayagelmiş: "Çok korkunç birşey. KJnıi zaman gö/lcrimc uy ku girmiyor ve yatağımdaçığlıkatıyorum"diyor. Flavio'nun durumu, sorumsuzcagirişilmişbiryardımseverliğinbelkıdeençarpıcıörneğı. Brezilya'yadöndüğünde Flavio Portekizceyi hemen hemen tümden unutnıuştu. Kendisincbaşkalannatanınmayanayncahklar verilcnbirindençok,elinden varıyoğualınmış biri gibiydı. "Arkadaşlarımla sohbet ederken ıki sözü güçlükle biraraya getirebiliyordum.Oyaştazaten insanın kafası karmakarışık oluyor. Sahip olduğum her şey sanki elimden alınmışlı." Portekizcesi bozuk olduğu için hiçbir okula alınmayan, bu yüzden 500 km. uzağa taşınmak zorunda kalan Flavio 15 yaşında okulu bırakıp şantiyelerde çalışmaya başladı."Kendinizi benim yerime koyuıı. ABD'ye gidipgcridönüyorsunuzveherşeyindeğiştiğine tanık oluyorsunu/. I liçbir şeyıniz yokmuşgibıbırduyguyakapılıyorsunuz." Flaviokendiülkesıneyabancılaştığıduygusununyanı sıra, Batılı ülkelerdeki bolluk vevarsıllığıtatmışolmanın vebunuaslayeniden tadamayacağı duygusunun yarattıgı burukluğuda yaşıyordu. "Geridönmekistcmiyordum. Daha o zamanlar ülkcmdc durumun giderek kötüye gittiğinin ayırdındaydım." Sonunda Flavio ülkesine yerleşip evlendi ve üç çocuk babası oldu. Eğitimine dökülen onca paraya ve anadili gibi konuştugu iki dile karşın, güvenlik sorumlusu olarak çalışıyorvckıtkanaatgeçinebiliyordu. Gordon Parks fotoğrafını çektiği tarıhtcn 15 yıl sonra yaşamöyküsünü kaleme almak üzere onu ziyaret ettiğinde, karşısında ABD'ye dönme arzusuy la yanıp tutuşan ve dişini tırnağına takarak çalışan biri vardı. Kitabınilksayfasındaycralansözcükler onun gerçek anlamda yaşadıklarını tüm çıplaklığıylagözlerönüneseriyordu: "Birzamanların öl ümle burun buruna küçük çocuğu, şimdi ise gcnç bir adam olan Flavio daha gcnç bir Flavio'y u sevgi ve özenle besley ip büyütecek." Parks kitabıaracılığıylaBrezilya'yakarşı neden böylesi bir ilgi duyduğunu da açıklıyor ve "Zaman zaman bu tür yaşamlara hiç dokunulmayıp yazgının kendi ağlarını örmesincolanakverilseydidahamıiyiolurdu diye düşünüyorum. Flavio'nun geldiği bu nokta beni hâlâ huzursuz ediyor... Ancak yaşadığı acılar bir anda kamuya yansıtıldı ve bcndeelimdeolmadankendimionunayakta kalabilme savaşımına kaptırdım." Bir zamanlar hâlâ anımsandığını vedostlannın kendisine yardımcı olacağmı düşiinen Flavio'nun Amerikalı dostlarıyla artık hiçbirbağıkalmadı. Orayagıtmetakıntısıda giderek yok oldu. Onu Brezilya'da iki kez ziyaret edcn tck dostu da birkaç yıl önce öldü. I W0'da Flavio 18 yıllık cşmdcn ayrıldı. tki yıl önce de işinden olan genç adam Life okurları tarafından kendisine verilcn evin arkasındaki kulübeycycrleşti. Lviiseaılesiyle birlikte yaşarkenkinden çok farklı şimdi. O Flavio nasıl kurtulur? F lavio da Silva, bütün dünyanın gözlerini Güney Amerika'nın gecekondu bölgelerinde yaşanan insanlık dışı koşullara ilk kez çeken bir fotoğrafakonuolmuştu. I % 1 'deuluslararası ünc kavuşan Brczilyalıbirkenarmahalleçocuğuydu. Life dergisinin tuzu kuru Kuzey Amerikalı okurlan için nasıl yardım edilebileceğininbirsimgesiydi. Yoksulluğu en çarpıcı bir biçimde yansıtmak üzere o sırada Rio de Janciro'da bulunan fotoğrafçi Gordon Parks'ıngözünetakılan, büy ük bir olasılıkla, küçük çocuğun yüzündeki gülümseme olmalıydı. Flavio, Rio'nun tepclerindekioünlülsayonutuiledibindeki göl arasındaki gecekondu bölgesinde, elektrik ve sudan yoksun 50 metrekarelik ahşap ve tenekeden bir kul übede anababası ve beş kardeş iy le birl ikte yaşıyordu. Döneminin en önde gelen fotoğrafçılarından biri sayılan Parks bu görünüm karşısında kendi çevrcsinde yaşanan setaletinne denliyapayolduğunu düşünüp dehşete kapı Idı. Bedeni yetersizbeslenmeveyıllaıdırçektiğiastımınetkisiyle pek gelişemeyen 12 yaşındaki Flavio'nun yüzünde yaşından beklenmeycn bir olgunluk ve yüreklilik belirtısi okunuyordıı. Flavio'yusuiçerkenizleyen Parks buolayı, "Su dudaklarından süzüliip kemikli omuzlarına akarken, ölüm sanki dc bedenini çepeçevre kuşatmıştı. Suyu içtikten sonra, kurulu bir oyuncak gibi, yanadöndü ve yüzünde yaşamım boyunca asla unutamayacağım o gülümseme belirdi" diye anlatmaya çalışmışti. Flavio'nun siyahbeyaz resmiLifedergisinin 16 Haziran 1961 tarihli sayısında yayınlanıcabu gülümseme deAmerikalıların yüreklerine işledi. "Rio gecekondularında güçlüklere meydan okuyan bir aile" başlığıy la sunulan resim, kimi basın organlarında, komünizmi körükleyeceği korkusuyla, McCarthy'cibirtavırlaeleahnıyorve"özgürlüğünkorkunçdüşmanı:yoksulluk"başlığıylakamuyayansıtılıyordu.Osıradaaltın çağını yaşayan Lifedergisi birandayiyecek, giyecekvenakittoplam 30 bindolarlık yardım yağmuruna tutuldu. Bunun dışında, çocuğuevlatedinmckyadahastalığınaçözüm getirmek istcycn okurlardan gelen mektupların da ardı arkası kesilmiyordu. Bir ay sonra, 21 Temmuz'da Flavio yeniden dergide yer aldı. Aneak bu kez küçük çocuğıı hastane yatağında beyaz bir oyuncak köpeğe sarılı olarak görüntüleyen rcsim, dönemin bu önde gelen dergisinin kapak sayfasına konu olmuşve" Flavio'nun kurtuluşu: Amerikalılar çocuğu gecekondu mahallcsinden alıp sağlığına kavuşturuyor" başlığıylastınulmuştu.OyazAmcrıkalılarınona Rıo'dadayalıdöşelıbirevaldıklanuzunuzadıyaanlatılıyordu. Ancak Flavio, tedavi görmek üzere daha önce "gümüş kuş" olarak bildiği, uçağa binip Denver'egötürülmedenöncecvini şöyle bir görebilmişti. Küçük çocuğun iki yıllık Amerika serüveni böyle başlanııştı. Flavio Flavîo yarım kulmış düşleriyle ya$ıyor.