Katalog

CUMHURİYET DERG Üçbeştanıdıkbabayiğitbalıkçısı.pans yotıcusu,barİ!jlctmecisixlokantacısıile A; sos ncdcnsc düijlcrdc yer cdcn bi r yer kısac sı... Uzun AğustoslarvehüzünlüEylüllcrd gidipyaşamak lazım Assos'u.. Kirpiklcr nizde kurumuij Egc Denizi'nin tuzu ılc kcki kokulu csintiyi içinıze çekip ve de yalnız b; şınıza patikalardan süzülerek limandan yı karılara antik kent alanına hiç e, ıktınız mı? V oradan sıkı biryürüyüşle, tapınağın bulur duğuyükseltiyetırmandınızmı? Gölgclcrin uzadığı bir ikindı vakti pıl radyonuzdan bir Midilli istasyonu yakal; yıp,tragudya'lardinleyerek,kimsecikleri olmadığıbirakşamalacasınakadaroracıkl sütunların birinin üzerinc çilingir sofra; kurma keyfine ne buyrulur? Buraların tatfını yıllarca önce çıkarmı bizler ve bizden önceki kuşaklarla pek ço gezgin, sanat tarihçisi, gazetcci, rehber v mimarlarla birlikte eski Assos scvdalilaı çok iyı bi lirler bu duyguyu!.. Gerçekten de Assos, yüzyıllar boyunc hergörenibüyülemiş,ayncalıklıbirycroİ£ rak "ün"ünü korııyor? En çok da orada, yani Athena tapı nağın ı bulundugu noktadan aşağıya bakıldıgind denize adeta bir tetik gibi çekilmişmendirc ğe ve karşıda hayal meyal tüllenen Midilli'y doğrubakıpdüşkurarkcnjnsanbütünsıkır tı lanndan annır adeta ve insan en çok orada noktada "Assos"u yaşar. Denizin ürpertisinc karşı Athcna tapınağ nın sütunlanndan birine sırtınızı dayayı çağlarönceburalardaolupbitenlerideeğe istcrscnızdü^lcrinı/.dccaıılatKİırabilırsini. 1 O size kalmıs,! Çünkü burası ayrıcalıklı b yer. Bilindiğigibi Anadolu'da Athena adın dikilmiş 12 tapınak içindeengüzelidebcll burada olamdır. Daha doğrusu bir dcncm yapisı olması açısından en ilginci... Eşsiz bir mimari anıt Assos Athena tapınağı, Anadolu'daki il ve tek arkaik çağlar Dor mimari anıtı olmat açısından önemli. AyrıcaDoriküsluptakî bartmalı f irizler ve diğer süsleme elemanlî rıylalyonınitnariögelerininkaynaijtınldığ dcncndiğı bu yapının bir benzeri de yok Anı dolu'da. Assos'un yerli kayasından inşacdilcn b tapınak girış yönü doğuya bakacak şckild kuzeybatıgüneydoğuyönündeyapılmışb anıt. Dikdörtgen planlı bir iç yapı ile dıs. ti rat'ta onıı çepecevrc dolaşan sütun sırasın sahipanıtınesasenayrıntılandabirhayliii ginç. Arkeologların belirttiği gibi, bu tür tapı naklardaolınasıgerekli"altar"a burada rası lanmuyış, ı da pek çok uzmanda kuşku uyar dırmış. BüyükolasılıklaBizansdörıemind bualtarsökülüpyıkılmı^olmalıdiyensan; tarihçi lerın, tezine de hak vermeli? Zira eski Helleninancında, tapınak tann nınevisayılırdı. İçindekutsalateşınyakıldı ğı ve hcdıyelerın saklandığı bu ıç "mekân kutsaldı.Tapınmaolayı ise tapınağın dı^ıııd yapılır, orada tannlara kutsal içki dökülii (Lıbasyon) ve kıırbanlar kesilirdı.. (Ayı yeıdebiryudum içkiyiyeredöküyoıum v yüliımsüyorum kendimce..) Yüzyıllar onccdcpremlerinyıkıpycrlebi ettiği v e pek çok gezginin görüp anlattığı v yıne pek çok u/manın kazdıgı, sondaj yaptı ğı, pek çok arijitrav firi/inin atınıasızca ye rindensökülüpkaçırıldığıbu çok önemli an: sonunda 14X1 yılında Prof. I)r. ÜmitSerda roğlu'nunbaş.kanlığındayürütülenkazılar lagünümüzdctekraronarılıpdıriltıliyor. Son araştırmaların ı^ığında heykcltraşlıl escrlerinegöre yapının M.Ö. 525tarihlcrin dcbittıği sanılıyor. Ancak e^sızkabartma v ^ f irizlerin bugün Assos güneşinden ve doga Şimdî Assos zamanı EROL ÖZKAN S izhiç antik tapınaktaçilingirsofrası kurulur mu demeyin? Bal gibi kurulur! Hclchclebutapmakkalıntısı, Anadolu'da Athcna adına yapılmıs., miman açıdan esj benzeri olmayan birtapmaksaveçağlaröncesıninolancabüyüsünü,giizelliğiniüzerindetaşıyorsa,böylc bir mckânda "esrikleşmck" tabii ki bambaşkadır. I vet, Assos antik kentinin adeta simgcsi olan Athena tapınağınınyivlisütunlarıarasında biryaz ikindisinde, hiçdüş kurup kaf'a çcktinizmi?lnceinceçiscleycnyağrnurların ardından,aradabirgülümscyengüncs,ın vc deli rüzgârların insanı adamakıllı sarhoş, ettiği ve uçurduğıf Assos' un bu cn güzel noktasında güneşj batırırkcn, bir iki kadch rakı parlatmakvedüs,leredalmaktangüzeliyokturşugünlerde... Dahayıllaröncekulaktankulağaf'ısıldanip,anlatılarakreklâmıyapılanvesonrapek çok ycr gibi burası da "keşfedilen" avuç içi kadarbirycrdirBehramkalc... (,'anakkale'nin Ayvacık ilçesine 17km kadaruzaklıkta,denizkıyısmdauyuyanbueşsizköşe.artıkyıllaröncesininokimsesizli ğindenveyalnızlıjiiiHİansilkınnıı^birgü/clliktegülümseyıpduruyorgelıpgidenlere... Bugün artık yerli veyabancı gezi organizasyonlarının programında ycr alan, ünlü turizın ijirketlerinin uğramadan geçemedikleribir"turistikköy"düzeyindebiryerburası. Aslında Assos, çılgın bctonlas.madanuzakta, kat'asını dinlcmek isteycnlerin kaçtığı, hafta sonu kaçamaklannın yaş.andığı, romantik birkö^e olarak hâlâ güzel... Kıyıdamendireğinönündedelirüzgârlarla, imbatlarla tatilin tadına varanların dcğiş.mezadrcsidir Assos... Tabii ancak haftaiçindegidilirse!..