Katalog

CUMHURİYET DERGİ Yıldız Sertel sürgün yıllannın ardından tam Istanbul'a kavuşmuştu ki başına bir kaza geldi. Iki köpek onu yere devirdi. Şimdi, eskisi gibi yürüyemiyor, bilimsel çalışmalannı sürdürmekte zorlanıyor. s Sertel, köpeğin a sahibine Ui X Sizin de başınıza gelebilir • I soruyor: Neden | kaçıyorsunuz I Sayın Sohtorik? • • RAHŞAN TAŞ G üzelbırsonbaharaks,amı, Heybeliada'da gezıyordu Yıldız Sertel. Doğa güzelliğının tadını alıyor, kcndisini sapa^ağlamhissetmektenmutlulukduyuyordu. Derken,birbuldog köpeğı, tasmasız, başıboş... Üstünc atlayıp onuyere devirdi. Sonuç: Kalçakınğı.ameüyat, protez ve koltuk değnekleri.Sürgün yıllannın ardından döndüğü tstanbul'da artık dıledığı gıbı yürüyemiyor. Bcdcnıne 70yaşından sonra musallat olan sakatlık yüzünden Scrlcl Gazetecilik Vakfı'nın işlerini gönlünceyürütemiyor,kitaplarınıyazmakta ,aras,lırmalarımyürütmcktc/orlanıyor. Panel, konıerans gıbı etkınlıklerı ıse özlcınckleyetiniyor. le, Vala Nurettin'le, Nazım'Jarla yapılan toplantılardabüyümüş.ÇocukluğuSertellerin fırlınalı hayatıylaörülmüij. Hapishane, sürgün sö/cüklcrini daha iki yaşındayken öğrenmı^. Arnavutköy K.ız Kolejini bitirdikten sonra IstanbulÜnivcrsitcsi'nde bir yıl ik" tisat okumuş. Ardından da içinde hep var olan sosyoloji aşkını dindırmek içın Ingiltcre'yedoğrubirlngilizzırhlısıylayolakoyulmu!>. Butehlikeliyolculuğun ardından yine zorlu yıllar yaijamiij. Okumak için ne is, olsa yaparımdiycrek,birtaraftançalı^mışbirtarafiandaLondralktisatOkulu'nadevamctmış. Sonra da Amerika'da Columbia Ünıversitesi'ndesürdürmüşöğrenimini. Savaşın ardından... 1948 yılında Türkiye'ye geri döi.ecekti Yıldız Sertel. \ lerşey degişmişti. Tan CJazetcsi saldırıya uğramış ve kapatılmıştı. Üzerleı indeki baskı çok yoğundu. O iseöğrendiklerinılıayalagevirmekisteğiylcyanıptutu•juyordu Anadoluköylerınigezdi,bilimsel araştırmalaryaptı.Nevarki,Serteller'rürkiye (lc artık soluk alamıyordu. Ba^ka ı'Mkelere doğruyolaçıktılarcarcsiz. Uınutbirgüngerı dönmektı. Yıldız Sertel'ın hayalı daha sonra hcp yurtdışında Paris'te, Bcrlin'de, Viyana'da, Moskova'da, Çckoslavakya'da ve Hakü'degeçtı. On yedi yıl Paris'te ünıversitede dersler verdi. Doktorasını verdi, iktisatdoccnti oldu. Kransa'da bilimsel dergilere yazılar yazdı. Uluslararasısempozyumlarakatıldı. Otu/yıllık bıraradan sonra Serteller, u/un kavgalar.sayesindeyeniden Türkiye'ye dö nüijhakkınıcldeettıler. Yalnız bıreksıktıler. Sabıha I lanım'ın bedenı sürgüneyenık düs,müştü. Fırtınalı geçen onca yıldan sonra Yıldız Sertel çok sevdiği ve çocukluğunun geçtiği Anadolu yakasını mekân tuttu. Yazları da adalaragidiyordu. Hemçalıs,malannı sürdürüyor hcm de otuz yıllık yurt özlemini gideriyordu. Tan gazetesi tecrübesınin unutulmuş olmasınıhazmedemiyordu.Türkiyedemokrasi tarihinin bu say fası kapatılmamalıydı. Çabalarınıbirvakıfraaliyelineyöneltti. Sertel Gazetecelik Vakfı 'nı kurdu ve vakıf adına faaliyetlerdüzenlemeyebaşladı.SabihaveZekeriya Sertel'in say ısızçalışmasınıyeniden gün ışığınaçıkartıyordu. Ya köpoğin sahipleri? Yıldı/ Serlel.ka/anmerlesindeköpegin sahıbı ünluarmator Selım Sohtorık'ten bıı telefonalmış: "Üzüldüm,yardımcınızolabilir miyim''". Anıcliyattan sonra, Sohtorik 'mavukatıııdanda bir /.iyaıet,daha doğrusıı birsorgulanıa Ondan soııra aylarca uğras.mıs. Ne Selım Lîcy'le,nedcavukatıylatcmaskurmasolasıdeğil.tâişdavaaşamasına gelenekadar. Yıldı/Scrlcl, TanGa/etesı'nın vc 1935I945arasır.dakı tirtınalıyıllarındemokrası kavgası veren ıkı gazetecısının Sabıha ve Zekeriya Scrtel'in kızı. Cumhuriyet'in ilan cdildiği yıl Amcıiku'dadoğmus.. Ninniyerinc Nâzıın I lıkınet'ınsjiirlcrıni ve Mcs'utCcmırintamburunudınlemiş. HalıdcHdip'ler Y. SERTEL İN KİTAPLARI "Türkiye'de llericı Akımlar ve Kalkınma Davamız", "Kuzey Guney llışkılerıBunalım ve Goç" (Fransızca) "Türkiye'de Dışa Donuk Ekonomı ve Çökuş", "Ardımdakı Yıllar", "Serteller'in Anılarında Nâzım Hıkmet" ve "Annem Sabiha Sertel Kımdı, Neler Yazdı?". Yıldız Sertel şu sıralar "Tan Gazetesı'nde Serteller" ve "Savaş Rüzgârları"nda küreselleşen emperyalızmın çelışkıleri ve savaşlar uzerınde çalışıyor. Sabıha Sertel'ın el yazması baskısı yapılmamış "Ikıncı Dünya Savaşı" kıtabının yayımlanması ıçın çalışmaldrını surduruyor. Bir dığer kitap çalışması ıse, "Babam Zekerıya Sertel Neler Yazdı, Neler Çektı?" 4 Yıldız Sertel (Moskova 1963).