Katalog

6 AGUSTOS 1998. SAYI 647 ından çok uzaklarda soğuk müze salonlaında duraıı bu anıtın kabartmalarınm bir böjmü 1838'de sökülüp Louvre Müzesi'ne taınmıştı... Ve yine 1881 'de başlayan Ameriankazılarıylapekçokkabartmailebulunjnun Boston Müzesi'ne çalınıpgötürülüşü e,Anadolu'nunyaşadığıacıgerçeklerden irbaşkasıncyazıkki. 19 gel kadırgaya gidelim hem bir hava almış olursun.." diyor. Sonra mendireğe yürüyoruz... Denizin üstünde bir ürperti.. bütün yaşamını bu denizlere veren Alaeddin kaptanla yıllar yılı bu sularda koşturmuş, deliren denizleri, mavi sabahları yaşamamış mıydık?Şimdiköydedinlenenlbrahimkaptanla olsun onlarınyetiştirdiği Aliile olsun bütün Behramkalelilerturizmle iç içeyaşamayıöğrenmişti... Motorla Kadırga burnunu kıyılarken uzun uzun denizlerden, kaçan bereketten ve bahk yataklarınıninsafsızcakurutuluşundansöz etti Alaeddin kaptan... Berrak, pırıl pırıl sularda yansıyan ışık hüzmeleri gözümü alırken ve dalgalan yanp ilerlerken, tuzlu su serpintileriyle açılıyorum ve gülüyorum. O ise dişsiz gülümseyişiyle vc bir baba şefkatiyle" Aldınna evlat.." diyor. Uzaklarda Athena tapınağının bcllibelirsiz sütunlannın güzelliği... Assos'ta sular kararırken mendirekten usulca içcriye giriyor Alaeddin kaptan ve Behramkaleiskelesindeışıklaryanıyortek tük... Ortal ıkta kalamar ve anason kokusu... Gece başlıyor Assos "ta... Yabancılannnedcn buraya "afrodizyak" bir yer dediğini daha ıyi anlıyorum...lçimdeyalnızlıklarveuzaklardabirilerini özlüyorum... Assos tekrar bir büyüksarhoşluğuyaşıyor. Hepsibu...^ /IKoloJide düş kurmak... 1981 yılında bu anıtta başlayan restorason çalışmalarıyla tapınağa ait 5 sütun dikirken toplam 34 sütuna ait 32 adet sütun başğı da sağlam olarak bıılunmuştu. Esascn nem! i olan bu tapınağa ait firizlerdeki süs;melerdi.Mitolojikkonularınyanyanayer Idığı kabartmalardaki kompozisyonlar ;inde Kentauros'ları vuran Herakles,atlılar eyineTriton'ladövüşenHeraklesgibisahelervardı...Yantaraflardaise,geyiğesaldıınaslanlarveziyafetsahnesikompozisyonırı... Ancak dıkkatı çeken bır nokta varsa, urada Kentauros figürünün çokça kullanıluşoluşu. Acabaneden? Bilindiği gibi üstü insan altı at, güçlü ve avgacıyaratiklardanolanKentauroslar'ın yküyegöreDionysos'unyolladiğıbirküp arap yüzünden çıkan kavgalan ve At adaııı lentauroslar'ıntaşvesopalarlaHerakles'e aldırmalan veardındanHeraklcs'indeonırıyanarodunlakovalaması hatta ve hattaf unun üzerine Kentauroslar'ın anası Nepne;'nin (bulutların yaratıcısı) müthiş biryağluryağdırıp Herakles'i hareket cdemcyeek hale getirıp şaşırtması ve daha sonra Lentauroslar'ın kaçması öyküsü ise işte bu izim Assos Athena tapınağı firizlerinin sasöyküsüydü. Mitolojıbiryana 1984 yılındaki sodaj lar ırasındabuöyküdeanlatılan"AtadamKenıuroslar"dan ikisine ait firiz parçasının buıınuşu kazı ekıbını çokçaJ^yecanlandırıp evindirmişti ve "atadamnffln" scvinciy lcadehlerkaldırılmıştıogeceKelfaraş'ıntahimasalıkülüstürlokantasınj)a...ZatenAsos kazılarına katılanlar hep o büy üyü yaşaiışlardıorada:TarıhleıçıçeoImayı.. Assos Athena tapınağının aslında önemı >üyük. Ve yeri de çok büyüleyici.. Oradan şağılara hayıtların arkasından süzülüp gilenbirpatikaylakcntınkapılannadayanıpta »radanpaldırküldürGymnasion'ave sonra kmleterion'a dalnıuk ve vakit varsa Agoa'yı fırdolanıp yorgunluğu tiyatronun taş >asamaklarındaçıkarmakdamumkündür... 'ıllardırburalardahummalıçalışmalarya•ılıyorbuaylarda.. Assosdirıltiliyor. Sene;r önce toprağın örtup sakladığı tiyatro yaaş yavaş ortaya çıkmaya başlay ınca bütün lehramkalelilerşaşkınlıklarınıgizleyemeiler. Yüzyıllar önce belki dc Aristoteles'in, evgilısıHermias'laclcledolaijtığısandaletîriyle aşındırdığı o taş yollardan yürüyüp lenizevekarşıdakiSafo'nunadasıLesbos'a ar^ı düş kurmaya ne dersiniz? Günümüzde îfes Pilsen' ın sponsorluğunda y ürütülen kaılar ise en çok Assos sevdalılarıyla, Behamkalelilerisevindirmişolmalı. Yıllarca önce Assos'u görüp tanıyan ve on yıllarda tekrar şöyle bir uğrayanlar ise >üyükbirşaşkınlıkyaşıyorlar,bulunuporta•açıkanlanlarkarşısmda. Iştc oradan aşagılara sallanıp iskelenin enhabirsaatınde Kelfaraş Mustafa'nındcrne çatma lokantasında dinlenirken balıkçı 'alaHalilçıkagcliyoryü/ündeyanmyamaakbirgülümseyiş..Oturanlaraağızucuyla >ir "hoşgeldin" ve "merhabay ın" çekip kenline de bir soğuk "bira" söy lüyor. Hoşbcşın ırdından şaşkınlığımı gizleyemcyip: "..HayolaneoldusanaböylellalilReiscskidenra.ıdan başka bir şey ağzına koymazken bu biaya dönüş de ncreden çıktı?" diyorum.. Assos'un eskibalıkçılarmdan Alaeddin Yavaş, bahkyataklan kirletildiğiiçin üzgün. Gülümseycrek: "..Eh ne yapalım birader karınca kararınca yukarıdaki "kazı"ya yardım olsun diye gâri biz de köycek "bira"ya başladıkAssos'ta!.."oluyoryanıtı.Gülüşüyoruz... Tapınaktaçilingirsofrasıkeyfininardından rakının üstünc ci la olsun diye bir bira da bcn söyleyip.bukez Assos'un güzel ınsanlarından balıkçı Alaeddin Yavaş'la konuşuyorum... Yüzünden düşen bin parça Alaeddin'in..."...üuseneturistyokgörüyorsun.." diyorusulcacık. "hnflasyondan, mazot fiyatlanna yapılan ikıdebirde zamlardan söz açıp canımız bir kat daha sıkılınca:" haydi Assos kazılannda bulunup ortaya çıkartılanlar karşısında şaşıhp kalmamak elde değil. Yüzyıllar önce belki de Aristoteles'in, sevgilisi Hermias'la el ele dolaştığı sandaletleriyle aşmdırdığı taş yollardan yürüyüp Safo'nun adası Lesbos'a karşı düş kurmaya ne dersiniz? Ya da tapınakta çilingir sofrası başında keyif çatmaya? • < Assos 'taki Athena tapınağınu yuz ikindisinde kurulmu) bir çilingir sofrasu Geçmis düşlerin hekçiliğiniyapıyor Assos limanu (Fotoğraflar: EROL ÖZKAN)