Katalog

fUMHURİYI.I I)KR(;I 2000 yılına girerken kadın hâlâ erkekten dayak yiyor. Hem gelişmiş ülkelerde hem de gelişmemişlerde. Dayak atan erkekler arasında iyi eğitim görmüş olanların sayısı da kabarık. Kadına kalkan el CLIRHAN UÇKAN nsanlarheriilkedeoülkeyeözgükoşullaraltındayaşarlar. Iş, konut,sosyalhayat cdinme, karın doyurma gibi ortak gercksinmeleri vardır. Birçok sorun da ortaktır; bunlardan birisi var ki, her ülkcdc ncrcdcyscaynı vahimliktctarihtcnbcri varlığını sürdürür: Kadının crkek tarafından dövülmesi,cinsel saldırıyauğraması,cinsel tacizchedcfolması vcsaltcinsiyctindenölürü erkeklerin"gerisinde"görülmcsi... Dinselfanatizmnedeniylekadınlarıncchenneın hayatına mahkum edilmeleri bilinenbirtrajedi;kadınlarlabirlikteküçükkız çocuklarıdaaynıcehcnnemipaylaşıyorlar. I * TURKIYE'DE DURUM... Türkiye'de kadına yönelik şıddetin boyutları tam olarak bılinmıyor. Hem araştırmalar yetersiz hem de verilen bilgıier çoğu kez eksik. Ancak eldeki verilere göre, aile içi şıddet kentlerde daha yaygın. Yapılan araştırmalarda kadınların yüzde 30'u kocasından fıziksel şiddet gördüğünü ifade ediyor. Erkeklere sorulduğunda ise yüzde 34'ü karısına şiddet uyguladığrnı söylüyor. Tekrarlanma oranı ise yüzde 85 olarak görünüyor. Şiddet genellikle evliliğin ilk yıllarında başlıyor. Şiddet vakalarının yüzde 4O'ı ağır şiddet olarak geçiyor. En önemli şiddet nedeni ise kadının erkeğe itaat etmemesi. Şiddet gören kadınlardan yüzde 57'si terk ve boşanmayı düşünüyor. Yüzde 39'u durumu kabulleniyor. Geri kalan ise düzeleceği umudunu koruyor.^ Ancak, dinselfanatizmebağholmayansalt erkekten kaynaklanan "cehennemlere" ne denilir? Isveç'te bir erkcğin karısını dövmesinin suçoldugu 1864'teyasaylasaptandı. 133 yıl sonra yılda 18 bın kadın dövmcolayı polise ıılaşıyor; bu, birokadarının da ulaşmadığı anlamına gcliyor! Nereden nereye gelindi öyleyse? Ingiltere'de, erkek tarafından dövülen kadınların yü/de 35' i, en geç 5 hafta içinde biı kez daha aynı elden dayak yiyor! Kanada'da 12. ÎOOkadınınkatıldıgıankcltc, yüzde 51 'inin, yanı her ıki kadından birinin 18 yaşından soııra en az bır kc7 f izıkı ya da cinsel saldırıya uğramış olduğunıı gösteıdi.Saldmyauğıayanlannyarısı,tanıdıklan bir erkek tarafından dövülmüş, taeiz edilmiyti... Kadına huzur operasyonu lW7'deStocklıolm'deeeytlıkamukurııluşlarının veözel ^irketlcrin güçleri birlcştırnıesiyle "Kadına Huzıır Operasyonu" gerçekleştirildi. Buke/, iyıniyetleyetinıııeyip. kararlılığın da gö/ öniine serilnıcsine ö/.en gösterildi. Hastanelerın gınşlerı, okulları, toplantı salonları ve kültiir kıırumlarında çagdaş yaşamın y üzkarası kadın dövmc, kadına karşı cinsel taci/de bulunma gerçeği, resmendeş,ıfreedıldi:(jrılçıplakbirşekildc herkesinönünekonuldu. Otobüsduraklarındaki ilan panolan, belediye otobiislcrınin yan cepheleri bu aınaçla ha/ırlanan af işlerle donatıldı. Küçükelkitaplansokaklardadağıtıldı,evlerinpostakutulannaatıldı. Rlkitaplarına, kadınların güç durumlarda başvuracakları en yakın telefon numaraları vc sıgınmacvlerininadresleribulunuyordu. Bugenişçaplıgirişiminhedeflerişöyletanımlandt: "'Kadına Huzur Operasyonu', kadınlara kar>,ı şiddet uygulanı Imasını daha en baştnda saptayıp müdahalc etmeyi ve devamını ö nleıneyi amaçlıyor. Resmı makamlarla özcl gönüllüörgütleriarasındakiişbirliğınıngclişmesini amaçlıyor. Kadın döven erkeklere, kcndilcrine toplumun bu konuda göz yurnmayacağıkcsin olarak gösterılecek.Toplıımun, tanık olduğu olaylarda bireyscl vatandasj suruınluluğunun gereğıni yaparak resmi makamlarabaş.vurmasıtcşvikedilecek." Toplum içinde alışılagelinmiş bir tavır, olaymdış.ındaolankişilerin,"biziilgilendir mez"demesi."Belirlitipkadınlannşiddcte uğradıkları"inancıdaaynışekıldeyanlış. Isveç'te ve diğer gelişmiş ülkelerde yapılan araşlırmalar, hermeslek grubundaki kadınların şiddeteuğradıklarınıgösteriyor,eşit bir dağılım sö/ konusu olmasa bıle. I liç kuşkusuz,cehalctarttıkça,batılinançkesınleştikçe, erkcğin kadını dövmesi de daha geniş çaptaoluyor. Ancak,"kelli fclli bcycfcndile rın sayısının çok fazla olduğu bılıniyor. Resmi makamlar, ikı yıl sınırı olmazsa, yabancıyla evlenme olayının tümüyle tıcarileşeceğine ınanıyorlar. (Bunun da deneyımlerle doğru olduğunuekleyelim.) tsveçli araştırmacılar, "belirli tip kadınların şiddeteuğradıklan" inancı gibi digerboş inançları şöy le sıralıyorlar: # "Ancak sarhoş vc uyuşturucu kullanmış kışiler kadın döverler." Polise ulaşan olayların yarıdan çoğunda karısını döven erkekler içkili filandegiller. # "Dövüldüğü için eşinden/birlikte yaşadığı erkekten ayrılankadınlar,yınekendılerını döven erkeklerıbulurlar." Bu da yanlış. Kararını verıp kendisini döven erkekten ayrılan kadınlar arasındu benzerı duruma yeniden düşenlerin oranı son derece az. # "Hn çok göçmenlcrkarılarını dövüyorlar." Bu da yanlış; Isveç'te kadın döven erkeklerin büyiik çoğunluğu doğmabüyümc Isveçli. Ancak, özellikleırza gcçmeolaylarında göçmen erkeklerin oranı, toplum ıçındekı göç"En derin yara içte otundtr ". hveç broşüründen iki kadın. mcn oranıyla kıyaslanınca oldııkçayiiksck # "Bırkeıeoldu.pı.'jiııanlık duydu,biı dahaolıııaz." Ln büyiik yanlış diişunce örneklerınden birisi de bu. Kadının, kendine el kaldıran erkeğı, "pişman uldu. biı daha yapma/"umuduylaalTetmcsi. Istatıstıkler, karısını/se\gılısını bir dcfa döven erkeğin kesınlikle yeniden dövdüğiinügösteriyoı. "Kadına Huzur Operasyonu", ncdenli başanlı oluı bilinmiyor. Ancak, "Hn kanayan yara, kadının içindeki yaradır" sözü birçok bellekte yeı etti. Bir moıiuk, kızaı ıklık, şişlik zamanla geçiyor ama, dayağın kalıcı yarası dövülen kadının içinde kanamayı siirdürüyor. Aynı zaınanda, annesi dövülen çocuklarm ruhsal bunalımı,tümgcleccklerinitehlikeye sokar kapsamlara ulaşabilıyor. Isveçli araştırmacılar, aynen insan haklarının evrensel özellıği gibi, kadın dövmenin dc dört duvar arasında kalması diye bir inancın, beklentinin yanlış olduğunu vurguluyorlar. Komşu kadının dövüldüğiinü bılen, duyan, anlayan kişi resmi makamlarabaşvururken asla kendisini bir başka ailenin iç işinekarışıyorhissetmemeli,dıyorlar. Ya/arını,düşiinürünü,gazetccisini hapscatanrejım nasıl "bunlarbizimiçışimiz,si/karışama/sını/" diyemczsc dese de kimse aldırmazsa, karısını döven birerkek de bunu "aile meselesi. sorunu"olarak göstereme/. Kadın hakları. bıreyselhaklar;bırbiitündür;ınsanhaklarındanayrıdeğerlendirilemezler. Hğcrbudiinyada bir erkek kendisini çağdaş.demokrasiye inanmış ve bircy in yasalar önündeki eşıllığıne saygı gösterıyor kabııl cdiyorsa, kadına kalkan lıerele, en az kadınlar kadar kar.şı çıkması gerekiı. Kıavattakarakerkekolunmazçünkü...^ Türk Ticaret Bankası 'ndaki ' Kadın lar' sergisi KADlîR yararına. Yıldız Yavnık'ın yapıtu rin" kadınlarını dövmesi de gayet yaygın. Son yıllarda buna, "kadın ithal eden erkek" kavramıdaeklendi.Ö/ellikleUzakdoğuülkelerinegidcn(Isveçli, Alman,lngiliz,vs.) erkekler, hı/lı birevlilik yaparak (kadını iilkeye sokabilmek için) memleketlerine dönüyorlar. Ondan sonra kadının eti keıniği onların olııyor! Isveç'te, bu tür evlilikte 2 yıl doldurmadan boşanmak demek, kadının kendinisınırdışındabulmasıdenıek. Döndüğü memleketinde de sokakta bulması... Ikı yıl doldurana dek, kocalarınm her lürlü sadıstlığinetahammülctmcyeçalışan kadınla