Katalog

SMART 1998. SAYI 624 la dilc gclmekte vc tuvaldc başkalaşarak bizi karşılamaktadır. Başkalaşımisesanatçının yaratıcı kapasitelerinin yüksekliğine ya da derecclerinegöreoluşupbiçimlenir. Yaratıcıpotansiyellerruhunkapasitelerinigösterir, yürcğin algısını, beynin uzantılarını, düşünce solungaçlarını açığa çıkartır. Tuvaldeki başkaldırı tematik, biçimsel ya da içsel olabilir. Zihnin ışıklı alanları ya dasürüngcnleriyeralabilirburada. Amaçaldanmadanen doğruyu bulabilmektir. Koçak'taki başkaldırı istenci, onun tematik eğilımleriylc beslenir. "Delilcrserisi" içinde,betimlenentoplumun bir kıyıya itmiş olduğu uyumsuz tipleri, ezcn ve ezilcnler tcmasinı ve dünyasal skala içinde dönüp dolaşanları, Koçak Tipolojisini dile getirir. Acubeler, hilkat garibeleri,kamburlar, körlcrKoçak'ıntckbıreksen etraf'ında ycrlcştirmiş olduğu tekboyutluluk sınırına kadar varırlar. Bu da yeryüzündeki Thomas Klingenstein bir Alman ressam. Eşkıya'nın yüzünü sevmiş ve resmetmiş. Düşgücüyle çıkıyor resim yolculuklarına. Sırada Galata Kulesi'ni kendi renklcrine boyamak da var. Izaktakilerin ressam ı Tokyo'da scrgı açmaya vc Sultanahmet'te kahve içmeye kadar, kendi uçsuz bucaksız düşdiinyasıyla, Doğu Berlin dışındaki dünyayıbirlestirmeolanağıdoğmuş. Bugiinyinc Berlin'dcTürklerin yoğunlukta olduğu Kreuzberg semtinde yaşayan Thomas Klingenstein'in Türkiye'ye ilişkin ilk somut izlenimleri, 70 ve 80'li yıllarda Ikinci Alman televizyonuZDF'tegurbctçiler için yayımlanan "Türkiye Mcktubu" programınadayanıyor. Saraylar, kaleler, Çin tapınaklan, camiler çocukluğundan beri hepcezbetmis 37 ya^ıııdaki sanatçıyı."Masal kitapları,fotoğraflar, rcsimlervedüsgücümsayesindeherzaman istediğimyolculuğaçıkabilirim"diyor. Bu sayede Konya'dan, Semerkant'a, lstanbul'dan Tebriz'e gidip, dolaşabiliyor. Seksenli yıllann başında ilgisini tamamen resmc yoğunlaştırdığı dönemde yaptığı "Şark" ya da"()rient"buyolculuklanndanbirinde,bir çölde ansızın karşısına çıkı veren bir yer. lstanbul resimleri ise, 1987 yılındaki gerçek biryolculuksonucuoluijmuş. "Herhangibir plana falan bağlı kalmadim. Berlin'e döndiikten sonra istanbul'da bütün gün dolaştığım yerleri tek tek gözümün önüne getirerek yaptmı bu resimleri" diyor. Doğu ve Uzakdoğu cn önemli ilgi alanı Alman ressamın.Son yıllarda portrelcrüzcrine yoğunlaşan resimlerinde geneldc Asya Eskıya 'nın sevgi kaynağı, Keje... DENİZİNCEDİKEN nadolu'nun ruhunu, rcnklcrini tiplemesi veoyunculuğuyla yakalayan müthişbiryüz." 1997 yılında büyük ılgi toplayan "Eşkıya" filminiBerlin'dekibirsinemadaizlcyen Alman ressam Thomas Klingenstein, basrol oyuncusu ŞenerŞen'ı böyleanlatıyor. Türkiye dışında, yurtdışında da gösterime giren Kşkıya'yı Almanya'da yasayan çok sayıda Türklebirlikteizleyengençsanalçı.filmin tiplerinden, mekânlarından, mü/iğinden çok etkilendiğıni veŞenerŞen'inbirportresini yapmaya karar verdiğini söylüyor. Önce renkler,ağırlıklıolarak Anadolutoprağının rengi,ardındanE!jkıya'nınsaf, bozulmamış yüzü şekilleniyor. Ve sevgisinin kaynağı "Keje". Çogu sanatçı gibi resme ilgisi "küçük yasta"ortaya çıkan Thomas Klingenstein Doğu Berlinli. Ancak henüz Berlin Duvarı yıkılmadan, eski Alman Demokratik Cumhuriyeti'nde rejim için "zararlı biröğe" olarak görülüp, önce tutuklanmı^, ardından Batı Almanya'yasınirdı^ıcdilmiş.Liseden sonra Japondili vcedcbiyatı okumak istcmesi,hep dışarda, uzaktakilerlc bağlantı kurmak arzusu ve istenmeyen sorularyöneltmesi, genç yaştahürgünletanışmasınayolaçmiij. Ancak busayedeParis'temodadesinatörlüğünden yüzlercc temadan bıri olan sanatçının ilgi alanındaki temayı anlatırbize. Burada tuvaldc gördüğümüz formun hafiflcştirilmesindeyadaağırlaştmlmasında kendisini ele veren psikolojik değişikliklerin gcrçcktc onun iç dünyasının görscl pasaj ları olarakyorumlayabiliriz. Koçak resimlcrinde insanın ycryüzündeki bozulmuşluklarınıdilegetirirken: Asılhedefi.bozulmamısjığı vurgulamaktır. Ancako dünyasal belimlcriniçizerkcndahaçokşimdiki anı yakalayan bir zaman dizininde durur. Hcmensjmdiolupbitenonunresminde birsiire sonra tekraryaşanacaktırancak bu kezrenklerlevebetimlerle. Koçak resimde çokboyutlulukyerinecephesclliğıkullanır. Bir ya da daha fazla düzlemin resmin düzlemineparalelbirşekildeorganizasyonusorunuyla uğraşır. C'epheselden başlayıp gizli profilden geçen katı ve kesin profile; tuvalin içinc işlcycrck gidcn pqzisyon taslaklarına, çeşitli görüşlere, gövdenin değişik eğiliş ve bükülüşlerine,hareketlerindereccleriniifade eden bir dizi aksiyona da rastlarız. Çeşitli betimlemeler (pozisyonlar) özncdcki belli noktalan ve hayali biçimleri ya da hayali çizgilerlebirlcijtirerekgölgeliklerdekaybolan sonra da renklerle açığa çıkan bir atmosfer yaratımı: Koçak'ın resimde senteze vartna teorisininhareketettiricileriolarakkarşılar Alman ressamın gözüyle Şener Şen. insanınıelcalıyor. Aralarında rastlantı sonucu tanıştığı Türk sincma oyuncusu Jale Arıkan, ya da uzaktan izlediği tzel gibi sanatçılardavar. Doğu Almanya'daki çocukluk yıllarında, "uzak'Ma bağlantısını ilk olarak Victnam 'dan ithal edı len mandalina konservelerinin üzrindek.iÇinceyazıları taklitederek kuran Thomas Klingenstein'in uzaklarailiş.kin sınırsız düijlerinden biri de bir gün Istanbul'da, Galata Kulesi'ni kendi rcnklennc boyamak.^ Doğu ve Uzakdoğu haşlıca ilgi alanı Alman ressam Thomas Klingenstein 'in. Istanhul adını verdiği resmi 1992 tarihini tasıyor.