Katalog

2ŞUBAT 1998. SAYI 622 ığıııı güsterdiyse de, silah alun satımının cık pa/arda kolaylıkla yapılubilmcsi yalı/ca savasj kririiklüyor. Silahlı çatıs.ma ve sivil halklann ülkclcrinen kaçışı doğrudan demokrası vc ınsan hakirıylailinlilidir. Buikiunsurunnasılsağlaabileceği.soıusu, devlet egeınenliğiııi ilgijndırdığindcn, son dcrcec duyarlı bir soru. Vncak herülkcninsıyasalsislcmi farklıolııaklabirlikte,zorunluılticanınkökiindehcr amaniçindevletinyurttas,larınakarşıtutunıı yatar. Son, ancak yıne bir odenhünemlis.eydc, ıu insanları korumayaalan vconlara kııcak çanbiı tutumunkorunnıasıdır. Yukarıdasaılan önlemler uzun eriınli vc azim istcycn ınlcmlcrdır. liıı arada, ınsanlıgın güvcııcc ltında tutulması vc insana göslcrılcıı saygııın birbclirtisi olarak onları korıımanın ne lcnli üncmli olduğutuın ayırdına vaılması gerekiyor. Sığmınagereksiııini Soguk Savas, ilc birliklc tarihckaış.tı.Sığtnmaya,eskıdcn olduğu deni, şjmdi de gereksinim duyuluyor; nsanlarınyas,am veözgürlükleıitehikcdc olduğu sürecc dc buna gerek luyulacak. gelıs.mcninancaktiiıııötcki ınsan haklanmn gözetildiğiölçüdegerçcklcscccgini"bclirtti.Gcncl Sckrcteı dalıasonıa I larare'de Af'rıkalı lidcrlcrönündeyaptığıbirkonuşmada. insan haklarınasaygının birbakıına"kuzeyli" bir kavram olduğu görüs.üne duydugu öfkeyidilcgetirerek,buanlayi!>ın"hcr Afrikalının yürcğindeki onurlu insan özlemıni as,agılayanbirtavır"oldugunadikkatçckti. Aynı duyguy u bu y ılııı başında Ruaııda'da gerçckleştırilen ve"ProKcmmcs"örgütünc baglı kadınlarla tamştığım Bariş, Cinsiyet Ayrııııının Kaldııılınası vcGcli^ıneKonteransı sırasındayaşadını. Bukadınlaıındullara.tecavüzeugrayanlara vc 1994kıyıını sırasında yaralanan ya da rııhsal açidan zarargörcnlereyardımcıolmacabaları, insan hakları acjsından, C'cncvrc ya da Ncvv York'un sundugu rcsıni bclgclerden (;ok daha anlamvc Kültürcl Haklar Sözleşmesi'nde rastlanabilir. 1993 yilında Viyana'da yapılan Insan Hakları DünyaKonferansrnakatılan7l ülkcsözücdilcnbelgelerdcbelirtilcnilkclerc uyacağını bildirerek, insan haklarının "cvrcnscl.bölünmcz bir bütün" olduğu görüşü bir kcz daha onay landı. Viyana'dan bu yana insan hakları konusu sık sık çarpıtılarak, bu hakları kimlcrın cigııcdigi, kimlcrin yücelttiği biçimindeki kar'jilıklısuclamalarveparmaklagöstermelere dönüstü. Kcndilerini çok daha kapsamlı bir bicimde, gerçekten insan haklarına adayanlar.bukonuyakısıtlıbirbakışaçısıylayakla^ı Iması sonucunda ortaya çıkan karşıt ve kinciyaklaşımlarıngiderilmesineyardımcıolabilirlcr. 1998yılındayenidengÖ7dcngeçirilecek DERGI'DEN Merhaba, Bu ha/iaki dergimizin kapağındaki fotoğraf Türkiye ilen izler tuşıyot: Yazı da... Öyküsü anlatılun kadın bir başka yarımkürenin, hirbaska kıtunın insanı. Ne var ki 1973 fasist Şili darbesinin ardından yasadıkhtn Türkiye 'nin yakın larihinden benzerliklerle dolu. Adı Marcia Merino. Pinochet 'nin sorgucıdartna yenik düşüşü çok yüksek bir dağdcın düşüş gibi ydlarca sürmüş. Düşvrken de iki kez itirafçdıgtn girdabına kapılmış, ayakta kalabilmek için ihanetten medet ummus. Onıın yüzünden kaç kisi kursuna dızilmis, kaç kişi işkence masasında kalmış bıınu bilmiyor. Ama röportajdan anlaşıldığı kadanyla Marcia Merino nun beyni ve bedeni ayakta kalamamıs. llep ıstırap içinde yaşamış. Şili, hâlâ Allende günlerine geh dönebilmiş değil. İnsanlar kayıplannın Sadako ()f>ata izini sürmeye devam ediyorlar. 1973 (Birleşnıiş Millctlcr darhesiyle hesap sorma kavgasını yitik Mülteciler Yüksck Komiseri) kusağın çocuklan devralmış. Şili darbesi gerçeklestirildiğinde ~îvrensel, bölünemez Türkiye nin hapishaneleri de '68 >ir bütün: İnsan Hakları gençliğiyle dolup tasıyordu. 12 Mart Geçenlcrde bir söyleşi için gelen askeri darbesi bütün haşmetiyle inlü bir gazctcci bcni, "hcpimiz ayaktaydı. Kayıp yoksa da işkence ımitlerimizisizebağladık"sözcükcriylc sclamladı. Bu sözcüklcri icvardı, idam vardı. Faşizmin pis kokusu cnlikle söylemis,, ancak bu arada sinmişti ülkenin üstüne. Sonra »lülteci Komisyonu'nunçaliijmalademokrası kıpırtdarı birkaç yıllığına ımn, insan hakları konusunda çok dağtttı bu ağır kokuyu. Ama 19HÜ 7 / arklı görüsjere sahip insanlar taraydlarla birlikte, Türkiye, yine bir ından yakından izlendiğini de belirtRuandulılurın göçü. Dünya Basın Ödüllü fotoğraf ve Ruandalı bir mültecL (REUTERS AJANS1) cehennemin içine sürüklendi. 1998 neyeçalışmışrı. yılına girdiğimiz günlerde "faili Gözlem ve araştırmalara her zameçhul" adıyla anılan siyasi nan açık olmamakanjin, insan hakcinayetlerde yok edilenlerin sayısı arı konusunda "Kuzeyli"biryaklas.ıbinlerle hesaplanır oldu. nın olduğu ve bu yaklaşimin "Güıeyli"yaklaşımdan, ya da gezegeniSusurluk Raporu eksik ve devlete nizin hcrhangi birycrindcki görüşcinayet işleme hakkı tanıyan çagdısı srdentarklı olduğu diijjünccsinekabir bakıs açısıyla hazırianmış da olsa ılmıyorum. "Doğu" ilc "üati" arabu rapor faili meçhul cinayetlerin ındaki 45 yıllık çelişkiden henüz hesabım soranların zorlamasıyla lyrılmışken, yeni Bcrlin duvarlarıortaya çıktı. Üzerinde çalışanlar, ıin dikilmemesi için son dcrccc duısmarlayanlar ve cinayetlere ortak arlı davranmamızgerektiğine inanıolanlar da bunu böyle kabul ediyor. orum. Raporun kabul ettiği en önemli gerçek İnsan haklarınanasıl yaklaşıldıği de cinayetlerde yaygın vurucu güç onusundaki herhangi bir inceleme, > hakların ekonomik, siyasal ve u olarak itirafçıların kullamldığı. oğrafi sınırlarlaçakiîjtıklarını ortaItirafçılarınki bireysel bir düşüş. Belki a koymaktadır. Bu konuda Hatılı üliçlerinde Marcia Merino gihi pişman clcrarasında l'arklılıklar olduğu giolanlar, geceleri uyuyamayanlar 'i, Dogu Avrupa, Asya, Afrika vc Lavardır. Pekiyi ya devlet adına emir ın ülkeleri arasında da t'arklılıklar verenlerin vicdanı? Kendiyurttaştna özkonusu. düşman olanlar ne zaman hesap olan Viyana Bildirgesi ve Kylem Programı lıydı. Bu noktalardan bir tanesi, gclİ!>miş ya da verecekler... Bekliyoruz. insan hakları standartlannm ve yükümlülükBukadınların insan haklarının şuyadabu .clişmcktc olan ülkclcrin insan hakları kolcrinindahactkilibiçimdeuygulanmastaçıÖnümüzdeki hafta yeni bir dergide yönünü tartışarak boşa harcayacak zamanlausunayaklaijimında herhangi birkalıplaijsındanbulunmazbirfırsattır. rı yoktu. tnsanların fiziksel güvenliği vekinayı özendirici dil vedavranışlardan kaçıbuluşmak üzere... ijiscl onurları açısındaıı yerlcşim, sağlık, eğiRuanda ve benzer kos>ul lardaki bajjka ülkc ıilmasıgerektiğidir. tpek Çalışlar tim ve ekonomik kos.ulların bir an önce iy ikadınlarını örnek göstermektc yerden göğe Bölünmczvebirbirlerinebağlıikidizihak te^tirilmesi gerektiğini biliyorlardı. haklıyız. Bu kadınlar insan hakları konusuılan, sivil vc siyasal haklar ilc ekonomik, CUMHURİYETDERGİ nun taktiklerle, işlemler, kararlar ve mekaBu kadınlarla tanışmak, gelecek yıllarda aplumsal vekültürelhak lar konusunda eşİMTİYAZ SAHİBİ: BERİN NADİ • BASAN VE YAnizmalarlailgiliolmadığınıtümdünyayadudevlctlerin, sivil toplum kuruluşlarının, kitamanlıbirilerlcmeycolanaktanıyacakycyurmayaçaİDjiyorlar. Insan hakları, ancak ve YAN: YENİ GÜN HABER AJANSI BASIN VE YAle iletişim çevreleri ve insan hakları konuıi bilcfjimrcr oluijturma çabalarımın insan Y1NCIUKA$.1GENELYAY!NYÖNETMENİ:ORancak, adlannaeylemdebulunduğumuztüm sunda kendilerine görc beklentileri olan öteıakları konusuna bir katkısı olacağım ümit insanlara onurlu ve insanca biryaşam düze HAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ: ki oyuncularm baskılarıyla yüzyüze gcldidiyorum. HİKMET ÇETİNKAYA • YAZIİŞLERİ MÜDÜRÜ: ninin sağlanması yönünde kararlı olmakla ğimdc, sık sık göndermcde bulunacagım kiBirleşmis MilletlerGenel Sekreteri Kofi İBRAHİM Y1LDIZBSORUMLU MÜDÜR: FİKRET gerçekles,cbilir. ^ mi önemli konulara ı^ık tuttu. Birle^miij MilVnnanbudengeninsağlıklıbirbiçimdekuİLKİZ1 YAYIN YÖNETMENİİPEKÇALIŞLAR1 Mary Robinson (Birleşmiş Milletler In GÖRSELYÖNETMEN:AYNURÇOLAK1 REKulmasının ne dcnli öneml i oldugunu kavra letler'in insan hakları gündcmi son derece basittir. Giindemde ycr alan konulara Insan san Hakları Yüksek Komiseri veeski LAMMEDYAC lığından.gerckliözvcriyigöstcrmeycgaytrlanda Devlet Baskanı) etediyor. Annanbuyılki İnsan Hakları K.o Hakları Evrensel Bildirgesi ile Sivil ve Siyasal Haklar Sözleşmesi ve Ekonomik, Sosyal Türkçesi: RİTA URGAN KAPAK FOTOĞRAFI: REUTERS AJANSI nisyonu'na "İnsan hakları konusunda bir