Katalog

10 CIJMHURİYKT 1 Yeni dünyalar peşinde BlRGÜLGÖKER fganistan'daarkasınaasıldığı kamyon havaya uçtu. Çcne kemiği kınldı. Lübnan'cia bırtoparabası üzerındengeçti. Solbacağı e/ıldı Borneo'da binmiş olduğu uçak mecburi iniş ya.garken yere çakıldı. Katliamların içinde kaldı. Üç kcz kaçınldı. Ama Coşkun Aral yinc de vazgeçmedi gerçek insanı tanınıa tutkusundan, fotohabercilikten. "Sıradanbiröyküdeğilonunki. 1956yıhnda Siirt'teaçtıgözlerini.Dünyayıtanımayailişkin ilk ipuçlannı da orada yakaladı. "Kennedy'nin öliimü, çay bardaklarıntn ..tablalarındayeralan Süreyya, Farah Dibave Şah'ın fotoğraflan, bölgcyc çay, kahvc, barnin, kollarınınolmayi!ji...Bunlar, içinde olmaJs||| yıarzııettiğimdünyaylatani'jmamailişkınilk bulgııIardı.Sonraobölgedesiireklidolaşan, sağlıkhizmeti verenbirdayımvardı.Kendisi gc/ginbirdoktordu.Basjhckinıolmasmarağmcnyürüycrek,kımi7amankatırsırtında,ba/endejıplegıverhölgcınmhalkınasaglıkhızmeti verirdi. Ondaıı duyduklanın bende oanlatılan yerlere sürckli gitnıe isteği doğurdu." Yaşadığını/. böl^eııin farklılıklarını ilk ııe zamanfarketÇni/? Coşkun Aral çok gezen, çok olaya tanıklık eden bir fotografçı. 19801990 arasında gitmediği bir, iki savaş var onun. Ama savaş fotografçı sı tanımlamasını sevmiyor. Gezdiği ülkelerin sayısı 16O'ı buluyor. Tek bir gezinin ardından yazılan kitaplara dayanamıyor. Coşkun Aral'ın objektifinden. Nikaragu "Istanbul'ailk gclı^ınıbcşaltıyaşlarında. tlkükul ikinci sınıfı okumak ü/.ere gclmiştim, amakaydımı kabul clmcdiklcri için Siirl'cgeridönmck/orundakaldım.Oılaokulu IslanbulOruçgazıOrtaokulu'ndaokudum.Sonra Pertevniyal Lisesi veyüksckokul. AmaSıırt'c sürckli gidipgeliyordum. Böylece I ürkiye'yı lanıınujoldum.Çünkü Kuıtalan Rkspres, IstanburdankalkanTıırkıyc'nmcnuçnoklusı na gıdcn bir dcmıryoluydu. Geri kalmı^diycmcycccğim, belkı çağdan nasibini alamamış Güneydoğu ve Doğu 'dak ı ınsan manzaralarını çok rahatgörebiliyorduın." İJIkesınırlarııııaşıpdünyanındiğcrböIgelerinde yaijayan in.sanları laıuma dü^iinçesinasıloluştu? "Istanburagelipgerıdönüşlerımdebölgenıininsanmın 20. yüzyıldantam olarak nasibini alamadığıni farkcdiyoıdum.Ofarklılıklar, bcndc bunun dünyada da olabilcccgi dü•jüncesınıdoğıırmuştu. Dünyanındıgerbölgclerinde ya^ayan insanlara ilışkin düşüncelerıın, istaııbul'da ya!?adıgım sürccc ^ekillenmcyc ba^ladı.Kafamda gczginlik anlayışı doğdu. Bunacn uygun meslekdegc/.gindoktorlııkiu Oylebirmeslcğındünyadayapılabıloccğinı dii^ünüyordum. Yardıma ınuhtaç ınsaııların yaşadığı bölgelere ulaşabilır Körf'ez Savajjtnm ardından Kuzıy Irak... 19801990 urusı gitmediği bir iki savaş var Coşkun Aral'ın. dim.Başka insanluıııı kaçmak için uğra ycrlcrc gidip, oradakı ınsanlarla yaşadı j zaman gerçckleri anlıyorsunuz. Ben t doktor olarak yapmak i stiyordum. Çünk ı yımaduyulanyakınlığıbiliyordum.Gccı saatlcıdc biie cvin öııünc gelip sadccc görnıckıçitıbekhyorlardı." Neden dnktor olmadını/.? "Insana bulunduğu koşulda hitap ctr onaula^ıponunbulunduğuko!>ullanya!>a çokfarklıbirolay. Bunuyajjayanlarbilir. ta"nıyegıdıyorsun?',"Negcrcğıvar","l kalıyorsun" diyorlar. Tchlıkclı yerlerde, ka insanlarm kalmak istenıcdikleri yerl gerçek insanı görüyorum. Kısasürclide onlarlabir^eylerpaylaijtığınıda.insanli) tanıyorunı. Ne ya/ık kı Tıp Fakultcsi'nc j mcdıın. IktısadıTıcarı llımlcr Akademı; letnıe Bölümü'ne kaydoldum. Yükscko devanıedeıkengazetecilığebaşlamıştım. Ga/etecilik. bana istcdiklerimi yapmaolanağı tanıyor. Meslcğıngarıp bırbüyüsüvar." (ia/etecilik nıesleğine bilinçli olarak mı yöneldiniz? " Evet. Ben on bir, on iki yaşlarındaykenbirkuzcnimlstanburdaöncmlisiyasi harckctlcr içinde ctkin bir kişiliğe sahipti. Çok aydın bir insandı. ü döncmde 68 diye nitelenen ilerici hareketin Türkiye temsilcilerindcn biriydi. Onun sayesindc 70'li dönemlerde yaşananları yakından görme firsati buldum. Siirt'teyayımlananbirgazetenin muhabiri olduğumu gösteren bir kartım vardı. ö zamanlar on dört yaşındaydım. Bu kartla kuzenimin de içinde bulunduğu mahkemclcre, birtakım yerlere girebiliyordum. Bugazctcci olınanın getirdiği bir ayrıcalıktı. O dönenıdc Türkiye'yi etkileyen rüzgârın çıktığı yeri gördiim. O rüzgârın etkisindekalıpetkilenenkatmanlarıgördüm. 68 hareketine gelen tepkıyı yaşadım, Aksaray'da oturduğumuz evin zırhlı askeri araçlarlaku!>atılmasını hatırlıyorum." Gazeteci sıfalıyla dünyanın dcğişikbölgeleriniyörmek,düşüncelerinizi ne şekilde biçimlendirdi? "Okuyarak, dalıa çok görerek, dünyadaki benzcrlcrini tanıyarak, başka insanlar gibi dogmatik düşünceye sahip değıl, aksine her şeyin her yerde