Katalog

15 ŞUUA'I 1WX. SAYI 621 19 PAZARIN PENCERESİNDEN lo'nun Tauromaehıasım,C'.CarraRımbaud'un Veısi e Prose'nu. M. Campigli Sappho'yu, Moııdadori Faulkner'inSantuario adlı escrlerini rcsimlcmişlerdir. Di'üjünün l.dıpCansever, Mclıh Cevdet AndayveYaşarKemalbunlarilkaklıma gelenler. Bu edcbiyatçılarımızı resimlemek nc hoş. olurdu. Mcscla bcn Edip Canscvcr'in 'Çagnlmayan Yakub'unu resimlcmcyi çok istcrdim. Kitapta tipografik seçim ve düzcn de çok önenıli. Harflerin okunur olması, resmeuygunbir seçim yapilmasıdaayrı bir sanat. Bi/.dc cn öncmli cksiklik bu. Yani yazı birtarafta,resimbirtaraftabirbirlerıy le ııy uşmayan bir düzensizlik gözeçarpıyor. Eskidenberiyayınevleriçocukkitaplarını yabancı ülkclerden satın almayı tercih ediyorlar. Yabancı kitaplarpiyasada. Bubiryandaniyi,biryandankötü. lyi yanı, çocuklar güzel kitaplar, özenle basılmıs. kalitcli resimlemclergörüyorlar. Kötü yanı bu cğilim, gcnç ülüstratörlerin, genç yazarların ortaya çıkmasını enErkmen ııt lilustrasyoıtlurıııdan iki örııı'k. gelliyor. Ayrıca kitap rcsimlemc sanatı toplumunkronolojikbirgöstergesidir. Bu eğilimın önüne geçebilmek için, mükemmcl işler çıkartmaya gayret etmekzorundayız. Kitap rcsimlemcnin bir başka önemi dc mctni görscllc!>tirmck, okumayı kolay laştırmak daha doğrusu çocuğu okumaya heveslendirmektir. Resimlemelerdenözellikleçoksevdiklerini/. varını? Evet büyükler için de rcsımlediğim Gılgamış ve Dede Korkutresimlemelerıni çok seviyorum. Bu iki kitap şu anda Almanya'daçok büyiik boyutlarda ve üç dildcbasılıyor. Bunlanndı^ındaNuh'uıı (iemısi vc(,'iğdem'in Diişlerı sevdigım işlerımden.Zatenyaptiğımişlerinhepsini seviyorum. Onun için sergi açtığımda lıiç resinı satmam, satmaya kıyamıyorum. Resimlemelerini/.i daha sonra eleştirdiğinizoluyormu? Bir sonra yaptığınız bir öncekinden çok dcği^ik oluyor. Ke^ke şıınu yapsaydım bjı üçgen halmdegittiğiiçinbenimdcfazla daş,urengikullanmasaydımdedigimoluyur. birtalebim olmuyor. Kendi özelcjtırimi yapıyorum. Zaten yapSiz pullara da resinı yaptını/? mazsanız, beğenırsenız, tıkanmışsınız, iş, Avrupa Kamu Posta l^lctmclcri Birligı'ne bıtmişdemektir. Beğenmemekçokiyidir. () göre(PostaHurop)ülkclerarasında IW7yizanıan daha ilcri gidebilirsinız. lıiçerisinde"HikâyeveMasallar"i.<jlcnecek oıtakkonuolarakbelirlenmışiı. Bunedenle Eıneğiniıin karşılığını alabiliyor musunuz? Her sanat dalında olduğu gıbiemeginizin dan oluşan bıranma serisi çıkardı. Pullarda karşılığını yeterincealamıyorsunuz. Fedayeralan resımlerı yapmıştım. liırının konukârlık isteyen bir ıs,. Yay ınevi sahibi olmak da su"ÇiğdeminDüşleri"dcğeride"Zümrüdkolay değil. Çünkü okuy an yok. Bu iş, böy le Rönesans gelecek mi . SELÇUK EREZ f; ISuh 'un Cîemisi en sevdiği işlerinden biri. vrupa, Rönesans'a beş yuzyıl önce kavuştu. Bazılarına göre, bizım Rönesans'a katkımız, 1453'te Bizans'a son verip bu ülkenin bilginlerinin bildıkleriyle batıya kaçmalarına yol açmaktan ibarettır. Acaba Rönesans aslında matbaanın 1451'de kullanılmaya başlamasıyla mı doğdu da biz onu yüzyıllarca matbaasız bekleyerek mi kaçırdık? Buna da inanan var. Pekı, onu kaçırdıktan sonra ne oldu? Rönesans donup dolaşıp geld mi bize? Atatürk'un Devrimleri, Türkiye'de Rönesans'ın anlaşıldığı, ona götüren yolların açıldığı çağ degil mıdir? Atatürk'ün açtığı yoldan niçin çağlayarak, gümbürdeyerek gelmedi de sanki yüce bir kapının altından, aralığından yavaş yavaş sızan bir ışık gibi azıcık geldi ve durdu Rönesans. Sen devletın haline, yönetıme bakma; sanayıcılerımıze, tüccarlarımıza bak! Hazar kıyılarından Moskova'nın merkezine kadar oteller fabrikalar dikmıyorlar mı, tekstıl, araba ihraç etmiyorlar mı? Gerçekten Rönesans'ı doğuran nedenler arasında 16. yy'da gelişen ticaret önemlı bir yer tutar: Mılano gıbı, Venedık gıbı. Floransa gibı kentdevletlerın, Italya yarımadasının o yüzyılların Uzakdoğu'dan Avrupa merkezlerine uzanan ticaret yollarının kesıştiği yerde olmasından yararlanarak ıthalatla, ıhracatla zengınleşmesi, bankacılığın, denız ve kara ticaretinın, muhasebenın gelışmesı Rönesans'a anlamlı katkılarda bulunmuştur. Ama tıcaretın ve sanayinın gelışmesı tek başına ne Rönesans sağlar ne de reform!.. Bu alanlardaki gelişime başka alanlarda önemlı değişmelerı de katmak gerekır: Sanat tarihinde, Rönesans'ın beşiği olan Italya'da Rönesans'ın Leonardo Da Vincl alametlerınden biri olarak nedenle Türkiye'nin Rönesansını . '.vurgulanan bir örnekle açıklayalım: gerçekleştirmek için bu sonuca ulaştıracak Leonardo Da Vinci çok genç yaşta, yöntemleri aramak ve bulmak zorundayız. Floransa'da çalışan Verrochio adlı bir Türkiye'de bu konuları irdeleyenler var. Eski ressamın yanına çırak verilmışti. Dışişleri Bakanımız Coşkun Kırca'nın bu Verrochıo'nun çıraklarıyla yaptığı konuda yazmış olduğu "Türkiye'de Devlette resimlerden "Vaftiz" adlısında yer alan bir Yozlaşmayı Yenmek" (Mıllıyet Yayınlan, melek figürünün, resimdeki diğer 1994) bu alanda yazılmış en ciddi yapıttır: figürlerden çok farklı olduğu, bu tür dinî Günün birinde Türkiye için "Prens" kadar konulu resımlerdekı meleklerden çok, "Utopia" kadar önemli ve Rönesans'a normal, sıcak, canlı, sağlıklı bir insan götüren bir eser olduğu kavranacaktır. yavrusuna benzediği konusunda Bu ara, Machiavellı'nın "Prens"inın 19 yıl fikirbirliğine varmışlardır eleştirmenler: Bu, sonra basılıp okunduğunu, Moore'un Leonardo'nun bilinen ilk eserıdir ve sanatı, yapıtının da yazıldıktan ancak 35 yıl sonra dini konulardan, dının baskısından kurtaran, Latince'den Ingilizce'ye çevrilebildiğini ınsanı, ınsan yaşamını konu edinen bir anımsarsak, Kırca'nın ve bu konuda sanatın gelişiminin habercisi olarak yazılmış dığer ciddı eserlerin yazarlarınınönemsenmektedir: Leonardo'yu "büyük" okunup dediklerini uygulamakta biz de yapan, iyi bir ressam olmanın yanında yalpalar ve gecikirsek arada neler dinsel konulara degıl ınsana yönelmesidir. yitireceğımizi, Türkiye'ye neler Rönesans, sadece sanatın değıl devlet kaybettireceğimizı anlamak için Rönesansla yönetiminin, eğitiminın, bilimin din ılgılı tarih kıtaplarını dikkatle okumak baskısından kurtulmasının sonucunda şarttır!^ gelmiştir Avrupa'ya.. Rönesans'ın anahtarı "laıkleşmek"tır! Devlet yönetiminin, kılisenın etkısınden sıyrılması, yonetıcının tanrıların atadığı ve gücünü tanrıdan alan biri olmadığının kavranması, devlet yönetiminin, kurallarının, bu alanda başarıya götüren yolların ne olduğunun araştırılmasına, bu konularda eser yazılmasına yol açmıştır. Niccolo Machıavellı, o çağın politik sorunlarını ırdeleyen, devlet yönetimindeki aksaklıkları gıderecek yollar öneren ılk eseri yazan kişıdır: Bu konudakı eseri "Prens", o zamana dek krallara "nasıl müşfık bir yönetici" olunacağını anlatan "yağcı" eserlerden çok farklıdır. O çağda devlet yönetiminin yozlaşmasını ve bundan kurtuluşun yollarını arayanlardan biri de Sır Thomas Moore'dur: Ingıltere'de Prens'in yazıldığı yıllarda kaleme aldığı "Utopia" adlı eseri, bu yozlaşmakdan kurtuluşun formüllennı içerır. Demek ki Rönesans, laıklığın kavranması, sindirılmesı, sanattan devlet yonetimıne kadar egemen kılınmasının sonucudur. Bu