Katalog

»0 ARAUK 1998. SAYI 665 v'ckederliolanlardandır. Amaılkdcfaonla•ıniçindenbirikitabm sonunda olduğu gibi <ılıcinı çckip harckete de geçcr. 12 yıl aşkınjan uzak kaldıktan sonra, sonunda aşkını eldeedebilmekamacıylahayattakılıcınıçekebilme, kabuğundan çıkabilmc gercktiğini Orhan Panıukyadaoda anlamıştır. Şeküre Şeküre'de annemdcn birşeyler vardır elbettc. Ağabeyimiazarlaması.bizlerehâkim olması gibi. Ne yaptığmı bilen, hâkim, kuvvetli bir kadın. En azından öy le gözüken bir kadın. Oradan itibaren benzerlik bitcr annemlc. Bu neredeyse post modern bir benzerliktir. Aynısıymış gibi yaparken başka türlü olan. Tabii ki gülünç bir anakronizm var. Daha sonra, başka bir zamanda, bambaşkabiryereanneminisminiyapiijtırmışgibiyim.Öteyandan,kuvvetli,çokkuvvetli bir kadın kahraman olduğunu, en kuv vetli yanınınkendıısteklerınınbırbirleriyleçeliştiğini bilmesi. Bunu bilmesine rağmcn, bunlar arasındakiçatışmadantelaşakapılmaması. Bunların kendi kendine çözüleceğini bilcrek, kendi içindeki çatışmalarına iyi niyetle yaklaşması; Onun en özgün aına aslında, benim belki de bu yaşta farkettiğim insanoğlunun en hoş ve iyi yanı. Yazabildiğim çelişmeleri, onun orijinalliğive bizesevimlı gözüken yanı. Kendi içindebirbiriyletabantabana çatışan duygular, kararsızlıklar ve isteklervar. Onları bilmesinerağmen,buçelişmeden telaşa kapilmıyor. l layatın bu çelişmelerden kurulmuş olduğunu bılmenin rahatlığıiçinde.en sonunda bir şeyinağırbasacağını bilerek, herşeyi, kendi zenginligi olarakolumluyor. Bubcnim belki 46 yaşında fark ettiğim birşey. Yalnızca romanın temel kadın kahramanı Şeküre'ye ö/gü bir özellik değil, bütün insanlara özgü bir özellik. Ama bu, benim kuyruğundan yakalayarak bütün romanasindirdiğimiyimserliknedeniyle, bazılarıkendimi de eleştiriyorum buradabır telaşa, sankiınsanruhundada bir tarafgalebeçalınalıgıbıbırbasmakalıpyargıya kapıllyor. Bu telasyüzündcn kendi zenginliğimizi öldürüyoruz. hayat. Bukonununtckbirdeğeri var. Bugün için yapılan bir imge şiddetidir. Bunun içinde tabii kientemelduygu korkutma,bircehennem azabı. Cehennem azabını renk lendırerek inançları zayıf olanları yola getirıne. öte yandan, bir kere bu konu açıldıktan sonra da, inançları sağlam da olsa merakları yüksek olanlar, inandıklan için, tamamen mistik olan bu konuyu, tamamen mistik bir şekildeirdelerlcr. Bukonubeniedebi olarak ilgilendirdiği için kahramanımın ölümden sonra başınagelenleri bu kaynaklaradayanarak yazdım. Dikkat etmeyen okur, belki şöyle düşüncbilir: Orhan Pamuk ölümden sonra hayat konusunda uçmus,. Uçmadım. Kahramanımın ölüm yolculuğu, cennete yaklaşması, yükselmesi falan, El Cevziye'nin KitabıRuhadlıkitabınaveFskatalojiüzerine yazılankitaplaradayanır. Kitap, buna bir göndermedir asl ında. Toplumlarbelleksizdirdiyekızarızama,birisini sevmek için birbaşkasını nasıl unutmak gerekiyorsa,yeni bir hayatabaşlamak için cski hayatı ister istemcz arkada bırakmak nasıl gerekiyorsa, clbette birileri bizi aşacaktır. Bir gün, ne olursak olalım, bizim de unutulacağımızacıgerçeğinibizeöğretir. Na«l yazıyor? Roman sanatının benim için zorluğu şudur: ideal halindeki roman, birmerkezden, karmaşık bir hikâyenin denetlenmesi ve ince ince işlenmesidir. Ama önce o mcrkezin bütün gücüyle bulunması gerekiyor. Modernist bir sanat olarak roman sanatında, bütün hikâyenin kahramanlannı aşağı yukan bilirsiniz. Bu işin bütün özünü bildikten sonra, bildiğimiz kronolojiksırayladcğil.sıçrayarakanlatabilirsiniz. Kahramanlara zaman zaman sıçrayarak ışık düşürebilirsiniz. Roman sanatının bugün bize gctirdiği imkanlar, sunduğuzevklerböylcdir. Amauzunbirromandabubüyük birproblemdir. Çünkü, ancak insanüstübiryaratık, "Benim AdımKırmızı"nın 470 sayfasının ayrıntısını ilk baştan aklındatutabilir. Bu kadannı planlayamazsınız. Resim yaptığım için biliyorum. 2X4 metrelik resmin Bitince neler oldu? Pamuk 'a bu romanın, daha heyecanlı ve Roman bir Salı akşamı saat 9'da bitti. Ertcdaha sürükleyici oldugun u söylediğim iz de sigünBeyoğlu'naçıktım,kendimebirgömşu cevabı verdi. lek aldım, bir ycrde tavuk yediın, haylazlık Bu,dramatikyapısıhiçşüphesizkuvvetli ettim yani. Ama bu ikibuçuk üç saat sürdü. birroman. Ötekiromanlarımdaki kastenkoSonra evde biraz uyukladım, dalga geçtim. nu dışına çıkmalarım, burada daha az var. Lisediplomasıalınırveboşluktakalınırya, Gene belki Kara Kitap'ta olduğu gibi köşe öylcbirduyguyakapıldım.^ yazannabenzcrbirmeddahımızvar. Oarada bir olay akışını durduruyor, bir hikâyeanlatıyor. Diğerkitaplarımda olmayan bir şey, tarihi romanda bana güzel geldi. Kahramanlar, lıani filmlerde olur ya, kamerayabakarak birşeyleranlatır. Kahramanlanm okuyucuya bir şeyler anlatıyor, bunları da seviyoruın. Kıtabazenginlikkatıyorvchızlandırıyor. Böyleolsun istedim. Kitabınböyleok gibi hızlı gitmesini istedim. Gövdesel,tenselduyumlaradayanan bir hızdır bu. Ölüm korkusu, yenınek korkusu, aşk beklentisi, başka bir ölünün kokusıı gibi cn tcmel duygular arka arkaya, "Dum! Dum! Dum! Dum!" renklerıyle belirır. Ayrıca nakkaşlarımın kederini; yüzlerce yıl Mistisizm, ölüm, yaşam bir işeemekverdikten sonra, buOrhan Pamuk un, so/ı kıtahında vogtın bir gün tamamen unutulmalannı, "ölekı dünya ", öldtlkten sonra yaşam üzeri anlatmak istiyordum aslında. ne mistik konusmalar yer alıyor. Ne olmuştu Bana sorarsanız bu kitap, en da. baylesine mistikbirhavavıseçmişti? derinden, şu unutulmak korkuBcnim için mistisi/mdediğimiz şey, eğcr sunu ve sanatsal unutulmanın inanmazsanızher/amançokçekicidir. Yılkorkunçluğunu anlatır. 250 yıl, lar geçtikçe de, edebı metın olarak mistik lranetkisiyle,Timurzamanının metinlerbeniçekiyor. Öteyandan,romanı; sonundan 16. yüz yılın sonuna hcr 7aman bu tür kışkırtmalar, kanca atmakadarondan sonra, Batı etkisiylar, karanlıkbölgeleryapılabilenama.mevledeğışırIran veOsmanlı'dabir cutinançlann,önyargılarınkabuğununeatır iyi kötü resim yapılmıştır. Nakçuturkıralabileceğibiralan olarak gördüm. kaşlık, Islam'daki rcsimyasağını Kilaplarıında benim görüşlerimher/aman bir köşcsinden kenarından zorarkadakaİMiıisterim vegörii'jleriminçelişlar. Resimlcri, Padişahlar, Şahkiliolmasınıseverim. (,'ünkii benim için bir lar, I lakanlar, Şehzadclcr, Paşakitabı ayakta tutan şcy, onun içindeki çatışlaryaptırdığı rçin, kimse bunları malardır. Birkıtap, birfıkirledcğil,cn azınsorgulayamamıştır. Kıınsebundan ikifikirlcyazılır. Bu tikrigüçlü kuv vetli ları görnıemiştir. Zaten bunlar bir şekildelenısiledecekikıkaıakter, bunlakitap ıçınde kalmıştn. Daha çok rın çeşitliyansımalansekizkarakterbunlaŞahlarbuişiaşklasevmişlerdir. rın giiçlc ama hakiki karakler olarak, sahih Şah lahmasp gıbı nakkaşlarla olarak bütün seslerini çıkarmalarından do düşüp kalkıp, kendi leri nakkaşğansestirasılroman. Roman hirsonııçgöslık yapacakkadar işi ıleri götürlermezbenim için, birders de vermez. Ama müşlerdir. Sonra bu zarif gclebütün seslcrin çatıştığı bir arenadır. O arena nek gaddarca, tarihin aeımasız daseslerinnasılçıkacağınahırorkcstraşefi gücüyle, Batı resminin bambaşolarak neyazık ki ben kararveririm. Her/aka bir gücü ve portre resminin man siyasetim, seslcrin yüksek çıkmasıdır. çckiciliği yü/ünden ve onların Birörnck: Rcn,acımusızbirgcrçckçiolduyöntemlerı daha cazip geldiği ğıım için, hayatta en son inaııaeağıın şey, için,yokolupgıtmıştir. Buunuölümden sonra hayat. Konuyu bir yanıyla tulmanın fecaati ve kederi üzcrigülümscyerek karsjihınnı Ama Islami düncdir kitabım aslında. Bütün şiinec içcrisinde, Balılıların l'lskatoluji dedertler, kederler, bildiğimiz indiklenbİ7imşimdikoııu!)Urkengülümsedisan hayatının sınırlılığı vezavalğimiz,irkildiğimizbırkonu, ölümden sonra lılığınabağlı. "Aşkbenim kamuoyu öniinde, asla rahatlıkla bahsedemediğim bir konu olmayu devam ediyor. Katillar, dodektifler, heyecan birkıyısından başlarsmız, ilcrlersiniz. Ortaya gelince bütün hakkındakifikrinizdeğişir, yenidenbaşadönerdeğerlendirirsiniz. Baştan yanlış başladığınızı anlarsınız, oraları düzeltirsiniz. Ama o iç örgüler örülmeye başlamıştır. Böy.le böyle ben de ilerlerim. Sonra bir noktayagelincehepsinigörürüm. Bir kez daha bütün gücümle gözden gcçiririm. O zaman çok iyi hissederim kendimı. Çünkü ne yapacağımı çok iyi bilirim. Tiplemelcrc gelince, başlarken dört tane çocuğunuzvardırdiyedüşünün. Baştan hepsineeşitdavranayımdiyekurmuşsunuzdur, ama Şeküre'yle Ester'i çok seversiniz de, Enişte'yi daha az seversiniz. Böylece prodüktöre Şeküre'yle, Ester'i çok oynat dersiniz. Bunu dabu kitapta ve bütün kitaplarımda yaptım. Baştan sevmeyi umup da sevemediğim kahramanlara kitabın sonunda daha azrolveririm. Haksızlıkederim.