Katalog

11 EKtM 1998. SAYI 655 5 Kızlar"ın da aynı akıbetle y üz y üze kalacağınısöyleyebılirz. 1930'luyıllardageçen öykü, ustanın az say ıda "neşeli" fi Iminden biri. Jaroslavv Iwaszkiewicz'in romanından yapılan bir uyarlama. (1979 Polonya, 116dk.) Bu bölümün ve festivalin tek Türk filmi (aslında bu da bir Türk filmi değil), Tunç Okan'ıngeçmişinderinliklerindengeliphafızalarımızı yoklayan önemli yapıtı "Otobüs". Stockholm'dc birmeydanda"mahsur" kalandokuzTürkişçisinintrajediylekomedi arasında gidip gelen öykülerini anlatan yapım, Taormina ve Karlovy Vary fcstivallcrinden ödüllerle dönmüş bir film. Insanın trajedisini, zavallılığını, umutsuzluğunu gözlcr önüne sercn yapım, sinemasal doruklanmızdan biri. (1974 Isveç) dabaşrol oyuncusu 1da Kamınska'ya En lyı Kadın Oyuncu Oscar adaylığı gctirmiş bir başyapıt. lkinci Dünya Savaşı yıllan Slovakya'sında geçen öykü, hızlcre fa'jizmin pençesin'den kurtulma çabası içindeki insanlann "mabedi"halinegelcnbirdüğmecidükkânıni tanıtir. Baskıcı rcjiınin postalları altında ezilmcden yaşamaya çalışan ve sığinacak bir "yuva"arayaninsancıkların"hüzünlü"hikâyesidir anlatılan. Ladislav Grosman'ın romanından uyarlanan filmin başrollerinde IdaKaminska'ylabırlikteJozefKroner.Hana Slivkova, Frantisek Zvarik gibi isimlcrc rastlıyoruz. (1965 Çekoslovakya, 128 dk.) Yine Çek sinemasından gelen bir örnek olan "O Slavnosti a Hostcch Parti ve Konuklar", Çek Ycni Dalga'sınınustalarından Jan Nemec'in kültleşmış yapıtı. Bir grup burjuvanınÇekoslovaktaşrasındakibirma1 ikancde veri len partide y aşadıkları sürprizleri beyazperdeye aktaran f ilm, dönemin politıkatmosfennialegorikbiranlatımlayansıtıyor. Çarpıcı bir siyahbeyaz başyapıt "Parti ve Konuklar". (1966 Çekoslovakya, 68 dk.) Çekler'den gelen başyapıtlarbunlarlabitmiyor. Jiri Menzerin klasikleşmiş filmi "Ostre Sledovane VlakySıkı Denetlencn Trenler" de "Avrupa'nın Kn lyilcri" bölümünde izleyiciye sunuluyor. 1967'ninEnlyi Yabancı Filın Oscar' ını alan yapıt, Bohumi 1 Hrabal'ın romanından uyarlanmış. lkinci Dünya Savaşı sırasında Alman işgali altındaki Çekoslovakya cia küçük birtren istasyonunu mekân olarak seçen fi Im, genç bir askerin gözündensavaşın"tersaçısı"nıgözlerönüneseriyor. (1966Çekoslovakya,92dk.) Ispanya'dan gelen iki filmdcn ilki Carlos Saura ımzasını taşıyor; "La Caza Av". Madrıd yakınlarında tavşan avına çıkmış dört arkadaşın iç hesaplaşmalarını yansıtan öykü, klasik bir Saura filmini getiriyor bizlere. 1966BerlirıFilmFestivali'ndeyönetmenine odül getıren yapıt, görkemli oy unculuk gösterilenylc daha dadeğerleniyor.(l 966 lspanya,87dk.) Sinemada gerçeküstücülüğün babası Luis Bunuerinbaşyapıtlarından""Viridiana"da Avrupa Filmleri Festivali müdavimlerinin kaçırmayacaklan biryapım. Dini eğitimle iç içe büyüyen, kendisine sahip olmak istcyen amcasının ölümünden sonra amcasmın oğluyla birlikte evini çevredeki dilencilere açan genç bir kadının öyküsü. 1961 Çannes Film Festivali'nden Altın Palmiye'yle dönen "Viridiana", Bunuel'in sözleriyle şöyle özetleniyor: "Bizolabilecek cn iyi dünyada yaşamıyoruz." (1961 lspanya,91 dk.) tsveçli usta Ingmar Bergman'ın da bir filmi festival kapsamındagösteriliyor; "Fanny och Alcxander Fanny ve Alexander". 20. yüzyıhn başlannda bir Isveç kasabasında yaşayan genişbirailenin destansı öyküsünü anlatan film, 1983'te En İyi Yabancı Film, En İyi Çevre Düzenlemesi, En tyi Görüntü Yönetmeni ve En iyi Kostüm Oscarlan'nın yanı sıra, Sven Nykvist imzalı görüntüleri IngilizFilmveTelevizyonSanatları Akademisi tarafından da ödüllendirilmiş. Ayrıca ayni yılın Cesarlan'ndan da En İyi Yabancı Film dalında olanını müzesine götürmüş. (1982 IsveçFransaAlmanya, 188dk.) Festivalin bombası olarak nitelenmeyi hak eden film, Michelangelo Antonioni ustanın başyapıtı "Blow Up Cinayeti Gördüm"., David 1 lemmings, Vanessa Rcdgrave, Sarah Miles gibi usta oyuncularınbirbirindenayrıntılı kompozisyonlarıyla değerıni kat be kat arttıran bu önemli sinema filmi, gerçeğin gcrçcküstüncyakınlığı üzerine biryapıt. Bir fotoğrafiçınin çevresinde gclışcn öyküsü, izleyeni "zor"sorularlabaşbaşabırakıyor. '67 C'anncs Film Festivali'nde 20. Yıl Büyiik Ödülü'nü alan film, 1966'nın Oscar adaylıklarındanikisinideartıhancsincyazdırmayı Kısalyidlr Beş alt bölümden oluşan "Kısa lyıdir"de gcçmişten ve günümüzden önemli kısa film örnckleri sunuluyor. 1 Ik alt bölüm olan "Avrupa Panoramasf'nda yakın tarihlı, kimi ödüllü kısa filmlerden oluşan bir toplam söz konusu. Almanya'dan Avsuturya'ya, Belçika'dan Bosna'ya, Danimarka'dan Fransa'ya, Galler'den lngiltere'ye, lsviçre'den ttalya'ya, KaradağCumhuriyeti'nden Macaristan'a,Norveç'tenSlovenya'yakadaruzanan biryelpazedesunulacakfilmler, gerçektcn "kısa iyidir" dedirtecek kadar başanlı. "Kısanın Komedisi Daha tyidir", adı üstünde kısa metrajlıkomcdilereayrılmış bir altbölüm. Fransa, Ingiltereve Italya 'dan gelen bir avuç kısa güldürü filmi, "tez"i haklı çıkaracak performanslar sergiliyor. "Onlü Yönetmenlerden Kısa Filmler" adlı alt bölüm, daha çok uzun metrajlı ustalık gösterileriyle tanıdığımız dört "auteur"ün yapıtlannı bir araya getiriyor. Zoltan Huszarik'ten "Elegia Ağıt" (1965), "Capriccio" (l967),"APiaccreNasıltsterseniz"(1975) ve "Tisztelet az Oregasszonyoknak Melekler"(1972),MiklosJancso'dan"JelenletIIIIII" (19651979), Istvan Szabo'dan "TeSen" (1963),"Dreams About a Housc Bir Ev Üzerine Düşler" ve " Variations on a Theme Bir Tema Üzerine Çeşitlemeler" (1961), Lars von Trier'den "Images of a Relief 'ten oluşan bu küçük toplu gösterı, sinema sanatını doruklara taşıyan bu dört sinema adamının bizlere "küçük adımları"nı da tanıtma işlevini üstleniyor. 20 yılda 600 bin kişiyi sakat bırakan, her gün 70 kişiyi, her hafta beş bin kişiyi öldüren yada sakat bırakan, yani 20dakikadabirkurban alan mayınlara karşı düzenlenen "Antıpersonel Mayınların Yasaklanması lçin Uluslararası Kampanya"ya destek olmak amacıylaünlüyönetmenler tarafından çekilen 10 kısa filmi içinde banndıran " 100 Milyon Mayına Karşı 10 Kısa Film" alt bölümü, Fransa'dan Bertrand Tavcrnier, Picrre Jolivet, Mathieu Kassovitz ve Coline Serreau'yu, Mısır'danYusuf Şahin'i, Belçika 'dan Jaco van Dormael'i, Rusya'dan Pavel Lounguine'i, Kamboçya'dan Rıthy Panh'ı, Almanya'dan Volker Schlöndorff'u ve Ispanya'dan FemandoTrueba'yı kısa filmleriyle izleyiciye ulaştınyor. Bütün dünyayı dolaşan bu filmler, Avrupa Filmleri Festivali sayesinde Türkiyeli sinemaseverlere ulaşmış olacak. Sivil toplumlar için sürekli birtehdit unsuru olan antipersonel mayınlann tahribatlan üzerine çarpıcı görüntüler getiren bu kısa filmler, festivalin dinamolan arasında. Dördüncü doğum gününde olmasına karşm yetkinliğini kanıtlayan bir festival var karşımızda. Üstlendiği misyona verdiğideğerledeöneçıkan Avrupa Filmleri Festıvalı, sinema sanatınıntutkunlarındanböylesi bir programa hak cttıği değen vereceğinı umuyor. Bizlerse bunun "çantada keklık" olduğunudüşünüyoruz...^ Le Nain Rouge (Kızıl Cüce), Yvan Le Moine, Belçika (Avrupa Avrupa) Passion, György Feher, Macarlstan (Avrupa Avrupa). başarmış bir büyük sinema sanatı örneği. Julio Cortazar' ın öyküsünden uyarlanan "Cinayeti Gördüm", Herbie Hancock ve The Yardbirds imzalı müziğiyle de dikkat çekıyor. (1966 ttalyalngiltere, 110 dk.) Macaristan sineması denincc akla ilk gelen isimlerden biri de Istvan Szabo'dur. Onun Türkiyeli sinemaseverlerin yabancısı olmadığı filmlerinden "Hanussen", bir kez daha izleyicisiy le buluşmay ı deniyor. Yönetmenin "Mephisto" ve "Albay Redl" f ilmleriyle birlikte bir üçleme oluşturan yapıtı, Birinci Dünya Savaşı sonunda ciddi şekildc yaralanan bir askerin, iy ileştikten sonra bambaşka bir insan olup çıkıvermesi üzerine kurulu bir öyküye sahip. Klaus Maria Brandauer, ErlandJosephonvelldikoBansagi'ninbaşlıca rolleri bölüştükleri filmin Lajos Koltai imzalı görüntülerine dikkatinizi çekmek istiyoruz. (1988 MacaristanAlmanya, 117 dk.) Andrzej VVajdaadını duyanbirsinemaseverin, ustanın enazbeşbaşyapıhnı adı kadar iyi bildiğini varsayarak, festivalde gösterilecek Wajda filmi "Panny z Wilka Wilkolu Kuhlc H'ampe, Slatan l)udow, Almanya (Amstna: Brecht).