Katalog

11 RKİM 1998. SAY1655 11 Kaybedilen ne unutulmah ne de unutturulmalıydı... ,., Ağaçlar da bu nedenle dikildi. Kongolu, Filistinli, Arjantinli, Cezayirli, Bosnalı, Şilili, Türkiyeli, Filipinli, Tacikistanlı, Kolombiyalı, Meksikalı... Yerkürede otuz bir ülkeden bir milyonu aşkın "kayıp" için... daşı Rıdvan'la yanm saat kadar sohbet etti. Saatdörtgibiydi..." Amrouche ve Rıdvan, çars.ıya gitmeye kararverdiler. Ikisinindeüzcrlerindekimlikleri yoktu, evlerine döndüler. Amrouche, kimliğini aldıktan sonra Rıdvan'agidecek, onun evininönündebuluşacaklardı. Ikievarasındaki mcsafetaşçatlasın,yüzelli metreydi. Amrouche ortalıktagörünmeyince, Rıdvan arkada!>ının evine gitti. Kapıyı çaldı, açan olmadı... Üst katta oturan kuzeni "Amrouche çarşıya gitti"dedi. Rıdvanşasjirdı. Ramazandı,ailealtıda ıftar sofrasına oturdu, Amrouche hâlâ yoktu. Meraklandılar.akrabalara, komşulara çarş,ıya gideceğinisöylemisjti. Ertesi gün de sürdü aramalan. Karakola gittiler,polisler,Amrouche'unyırmıbiryaşında olduğunu, bu nedenle kırk sekiz saat geçmedcn bir işlem yapamayacaklarını söylediler. Ycnidcn komşulara sordular. Aynı apartmanda, üst katlardan birinde oturan genç bir kı/, Amrouche'u üç sivilin kolları arasında gördüğünü anlattı. Siviller daha sonra bir arabaya binmisler, arkay a oturan ikisi Amrouche' u ortalarınaalmi!jtı.Hayır,ki7plakayıalmamı:}tı amaaraba sivil polislcrin kullandığı Nissan ya da Toyota marka arabalaıdan biriydi. Nassera'nınkardeiji ve kuzeni genç kızlabirkez daha konuşmak istedilerama kapıyı açan erkek kardeşi "Kız kardeşim yanlış görmüîj" dedi "O Amrouche değilmiş." Kız, ısrarlarına rağmen bir daha konuşmaya yanaşmamıştı. duy urusunda bulunuyor, yargılanmalarını istiyorum."Oysa, cuntadan sonraki bütün yönctimler, dönemin yargılanmasımn yolunu kapatmış.tı,yaş,anılanhcrşeygeçmiştekalmalıydı. Ccnevre'ye geri dönen Tina, olup bitcni (ismiyazılmasaolma7mıydı?)oğlunaanlattı. "Öldürülmüş bir adam ile bir sürekaybedilınesine rağmen hayatta kalan kadının çocuğu olarak yaşanılacak ne acı varsa yaşadı oğlum. Şimdi, yirmi biryaşında. Babasınınmezarında genç bir kadın cesedinin olduğunu öğrenincedahaçokyaralandı. Uzuncabirsüretepkisini şiddetle gösterdi, cvdc ne var ne yok kırdi, döktü. Bugün biraz daha iyi ve yatışmış durumda." Yaşasın hafıza... Tina'nınhayatınmakışıbirkezdahadeğişti. Hemtanıkti şimdi hem de kayıpyakıni. Deyin ki, o gün, o kampta kendisine gösterilen fotoğraf gerçekti ve ölü adam Edvardo'ydu, mczarı neredcydi? "Gençkenmezarbenimiçinokadarönemli değıldi ama zamanla bu düşüncem değişti .Bir ölününarkasındankonuşurkensaygılıolmanın,ö>enlıdavranmanıngerektiğinidüşünüyorum." Tina, tek sığınağı Edvardo'nun mczarı da elinden alınınca, onun ve diğer kayıpların unutulrnamasıiçinbiradırndahaattı...Cenevre'de "Memoria Viva Yaşasın Hafıza" derneğininkuruluşunaöncülüketti.Derneğinamacı, Arjantin'deki otuzbin kişinin kaybedilmesıne doğrudan karışan ordu ve cete üyeleri hakkındabilgitoplamak,dünyanınherköşesınde, kayıplarkonusunda yapılan mücadelelere destek vermek ve uluslararası kamuoyunun insanlık suçu işleycnlere kars.1 cezai soruşturmanın zaman aşımına uğrayamayacağını kabul etmesini sağlamakti... "Hepimiz aynı amaçlarla sürdürüyoruz ınücadelemizi...Gerçeği,adaletiveher insanın vazgeçilmez hakkı olan kaybcdilen yakınlarmın,kardeş.lerinin,analarınm,babalarının, çocuklarının akıbeti hakkındagerçeği öğrenmelerini vcneredcbulunduklarınıbilmelerinı ıstiyoruz. Eğer onlar hayatta dcğillerse, naaşlannınderhalbizlereteslimedilmesini talep ediyoruz. Sevdiklerine.gelencklcrıneuygun bir törenle veda edip onların ruhlarınin hıi7iıra kavuşturulmasım sağlamak da insanların endoğalhakkidır..." Tina, sadeee Arjantin'in değil, dünyadaki bütün kayıpların bellcğiydi artık. Bu bellek Edvardo'yla arasında, oğullarından sonra ikincibağdı... "Ormanda o gün o ağacı öpcrken aslında ben kocamı öpüyordum..." \ma, mezarmdan çıkan bir başka kayıptı. Benim oğlum var... Nassera, bu bilgileri aldıktan sonra Cezayir'in Fransa'daki konsolosluğunagitti. Konsolosluk yetkılileri ıçeri almak istemeyince bağırdıçağırdı. Birgörevli"Nebağırıpduruyorsun" diye çıkıştı "Sadeee senin ıni oğlun var,buişbınlercekışinınba!>ınageliyor..."Bır baska konsolosluk görevlisi, susmak bilmeyen Nassera'yı içeri alıp odasına götürdü. Kimlik istedi, oğlunun ismini sordu. Bir iki telefon etti, bilgisayarında birkaç işlem yaptı. "Yanm saat korku içinde bekledim, adam bananediyecekdıyc.Sonundasizinoğlunuz yok dedi. Nasılolurdedim.bcnim oğlum var... Ölüler listesindeadı yok demekistedim dedi. Ya tutuklular 1 istesi diye sordum, bunu öğrenebilmem ıçın zaman gerekiyoryanıtını verdi..." Yasalara göre konsolosluğun Nassera'ya rcsmi bir yardımeı öncrmesi gerekiyordu, önerilmedi, Nassera yardım istedi, verilıııedi. Insan hakları kuruluşlarına başvurdu, Uluslararası Af Örgütü'ne ve diğerlerine. Aklına F:ransa'dave Cezayir'de hangıkurum geliyor1 sa, yazdı. Cezayir'deki dostlarını aradı,* Nassera ve Amrouche... mey ip, oğullann annelerine ulaşmasının önünükesmişti... IkincikezcvlencnNassera,ortancaoğlu Amrouchc'uen son I994yılında görnıüijtü.Rüştünüispatedenoğlubabasının yanındanayrılıpanneannesininevineyerleijmi^ti. Marangozluk eğitimi veren bir okulu bitirmi^.stajaha/ırlanıyordu. Ogün, hransa'daki evinde, kendisini ziyaretc gelen annesiylc hasrct gideriyordu Nassera. Kardeşı aradı, Amrouche iki gündür, yani 30 Ocak 1997'denbuyana kayıptı. Nasıl olduğunu sordu Nassera, kardeşi anlattı: "Öğlene doğru yataktan cıktı. Uzun süre banyodakalıp.kasetleri ve vvalkman'iyle keyiryaptı.Blucinlerini,sporayakkabılarınıçekipsokağaattıkcndini.Kapmınönündearka 1111... n mezan başında acı çekrnemi engellemez ... Beşyıllıkevlıydik,öldürüldüğündeEdırdoyırmısckizyaşındaydı..." Yirmi yıl sonra, Edvardo'nunmezarınıdaı merkezi bir yerc taşımak istedi Tina. Cor)ba, Buenos Aires'e yüz yetrniş kilometre caklıktaydı,Edvardo daha merkezi bir yerde sundu, dahaçabuk ulaşabileceği biryerde... "Bir grup antropologla birlikte gittik mezaaçmaya.Dahagörürgörmezanladım.oEd»rdodeğildi. Yıkıldiğımı hissettim. Mezariki ccsct y inni iki yaş. ında bir genç kıza aitti. 'dabaşınabirkurşunsıkılaraköldürülmüşı. K.imlığini tespit edip ailcsine haber verik..." Birbasın toplantısı düzenledi Tina. "Sevdiim insanın mezarını ziyaret etmc hakkım da limden ahndı" dedi. "O dönemin Cordoba ölgesindeki askeri yetkililerı hakkındasuç Amrouche Amine'nın adı, Kayıplar Ormanı'na dikilen yüz ağaçtanbirineverildi. Ağaç,çamdı. "Biz Cezayir'de çok büyük ac ı lar çektik" dedi Nassera Dutour. C'am sadeee anneden oğula, Nassera'dan Amrouche'a değil, o kocaman yarası hâlâ kanayan Cezay ir'e de umut taşımalıydı. Nassera kırkbeijindeydi. Fransa'dadoğmuş, on ikisindc artık bu ülkcde yaşamak istemeyen annesınin peşisıra Cezay ir'e dönmüş.tü. 1973'te, on dokuzundaykcn evlenmiş, birbiri ardına üç oğlan doğurmuştu. Evliliğı yürümemiş, sıkıntılı bir boşanmadan sonra, ^iddetin de sürekli boy attığı ülkesini tcrk edip Fransa'ya yerleşmişti. Oğulları Cezay ir'de kalmı^tı, yasalara görc babalarının izni olmadanyurtdışınaçıkamıyorlardı. Önceleri Cezayir'e sık sık gidip gelmiijti. Sonra, kocası, Nassera'nınçocuklarıylagörüşmesini yasaklamıs, bununla da yetin Ağaçlar, mezurlığtn gölgesindeki bir ormana dikildi, 31 ülkeden kaybedilen bir milyonu aşkın insan için.