Katalog

27 TRMMUZ 1997. SAYI 592 Tenten'e dönüp bakmayanlar. IŞIK KANSU öprünün bu yanındaysanız, yani Ycnişehirli iseniz, vesikalığınız Foto Güzel'den olurdu. Saf yün ıkokuluhalıcıdükkânınınüstündekifotografçınıntamkaışısmadenkdüşerdi Kızılay binası. Bugüne bakmayın siz, Sakarya Caddesi'nden Atatürk Bulvan'nayönelir yönelmezbas,ınızıduvaracarptıgınızkanısına kapılmazdınız. Yanlış, anırnsaınıyorsak, üc katlı binanın çatısmın üstiindeydi büyük kırmızı ay. Irieeneydi, ama cğreti ve çirkin durmazdı. Yadaalıskanlıktanbizeöylegclirdi. (jüvcn Parkı'na bakan baheesindeki büfeyiagaçlargölgelerdı. Büfeci,epey hünerliydi. Kızılay sodasının kapağını öylc bir patlatarakacardıki,sıkışmısgazanındahıılıarlasır.bugutüterdişiseninagzından. Yuzalışverişindeysenızcger, yakıeıbozkır günesjni altctmcnin bir kaç yolu vardı: Ya Kızılay baheesindesoluklanacaktımzyada serinpasajlaragireccktiniz. Şiındi isjıanı oldu. Ali Nazmi Pasajı Sakaryal'addesi'ni Atatürk Bul van'nabağlardı icindcn. Alt katındaydı Mustafa Sagyaşar'm plakçı dükkânı. lloroz rcsimli Pathe'dcneıkmıştı linricoMasias'ın45'likleri. Bugünlerde "Ayşa" nedenli gözdeysc, Masias'ın dogıı aksanlı Fransızea ile söylencn şarkıları pek tııtıılurdu. Dedik ya, Ali Nazmi Pasajı yokartık. "lş" hanıoldu. Biryanıbanka;biryanıcti Arjantin tlcn.peyniribilmem neredcn gclcn " f astfood"eu. Ali Nazmi ile iki pasaj yarışırdı. Biri, Ankara'nın lck konuşan papağanının bulundugıı Bulvar Eezanesi'ne uğranmadan girilmcycn, ö/clliklc ayakkabıcı ve terlikeileri ile ünlü Bulvar Pasajı; diğerı de karşıda, Kızılay binasınakomşu, daha"halk"tansayılan Kocabeyoglu Pasajı. Bulvar Pasajı da, Kocabeyoğlu Pasajıdahâlâyeriııdeyerindcolmasına da, bugüne ayak uyduruyorlar. KocabeyoğluPasajı'nmgirişkapısı üzerindeki piring" Kocabeyoglu Pasajf'yazısınınüstüne, rcklam ugruna metaldcn koca bir levha asmışlar. Içerisi, eskisinc oranladaha kalabalık. Yine kadınlar, yine cocukl çogunlukta. Yine bebeler spo ayakkabı alırken annelerine mı; zırdanıyor: Bu bana olmazanne. Sızlannıa da giy şunu. Manifaturaeılarbıraktığınızgi bi. Yeşil, gri, beyaz, kırmızı dikiş iplikleri, makaslar, civcivli tokalar. Birfarkla.ÇoğuTaylaud'dan,(,'in'den gclmis. lzmir Caddcsi'ne bakan kapıdaki oyuncakçıy ı kapatmışlar. 1 ahtaya usta işi zil takıp ıple çckildikçe çocukluğun kulaklarını çın çın eniren trcn katarı neredc? Hanimiş bir arkaya.birönekaykıldıkçadü.'jselovalardako^an dıgıdık at? Isjte höylc uyandırır adamı tez.gâhtarın eırtlak sesi: Ciclbayangel.ti^örtcgel. Bu bağınjjtan uzaklaijip a^ağı kata süzülmeli. Eski plakçinın, dükkânının önüne yığdığı 33'lükleri karıştırmalı. Bclki azkullanılmıs, bir Porgy ile Bess'e rastlarız. Bir KrancisLay'carayasıkışmışgıeırındanFındıkkıran'ayada. Aaaaa! Yerindeyclleresiyor. Plakgının önüne tezgâh actığı eski kitapcılar da ncredeyse yaşama küsmüş. Biri kapalı. Diğeri, işi başından savıyor. Hepkitapla tıka basa dolu olan diikkân bosalmak üzere. Yürü,yürü;arkadakikorıdorailcrle.Okuna okuna yaprakları solmuş üniversitc kitapları satanla mutlaka karsılasmalısın. I lani, son idare hukuku kitabını görünce gözlerinin ı.şıdığı tozlu rallarla yıllar sonra bulusmalısın. llaydaaa! Nerafkalmış,nebirtanecik kitap. Ter bastı mı sana. Tavan üzerine üzerine geliyor. Kocabeyoglu Pasajı eskiden budenlibasık,budenliboğucudcgildi.Sıcağa ve toza bulanmıs, caddeye atıyorsun kendini. Bari, Sakarya Caddesi'nin altına saklanan,balıkçılangeçtinmi,(iorairdatıkınan mahallebebelerininsığındığıgizlibarınağı bul. Pasaj duruyor. Kokudedinmi,küfaynı küf. Çay ocağı da olduğu gibi duruyor ya, unıutlandın.Tentcn'sinartık.Gazeteci vede amatör dcdektif. Indiğin dar merdiven, kö boyasına degin herşeyi satan ıvırzıvıreının önündcn. Digeryandaki merdivcnlerı lırmanırtırmanmazsıeakyel.döncrvebaharatın esintisini yapıştırdı burnuna. Geçmişi geıidebırakarakyaylanbakalımbiracılarsokağına. öğle güneşine mcydan okuyan adamlar, önlerinde birer sanşın bardak, tek başlarınakukumav gibi oturuyorlar. Ne düşünürler, nelere hayıflanırlar ki böyle için için? Konuijiııadan, yarenlik etmeden, üstlerine güvcrcinlcrin pislediği yalnız heykellere öykünmenin anlamı ne ki? Bosver de dal Inkılap Pasaj ı'daniçeri.Zanaatkârişidir bileycilik.Suverilmisçeliktenbıçak kalmadısanırsınız. Hiçdedegil. Pasaj altı diikkân vitrinine baktın mı, bileyli bıçak ucu bir parlıyor, bir sönüyor. Komşudaki oglan sonuna degin açmıs radyoyu. Şarkıeı hatun havayı tutturmuş, şakıyor. Çırakda ilkel makinede düğün davetiycsi basıyor. Mürekkebe bulanmış gömleginden besbelli, Beşiktaij'ı lutuyor. Ustası "Hamarattır"desindiycelleribir bosdavetiyekartında, bir makinede, bir kartta, bir makinede: "Fış.t, trik trak, fıs. Fısjt, trik trak, fıs." Radyodaki kadının sesi, eırak ve matbaa makinesi uyum icinde. "Deli gönlütn'\'iğlıgı, çocuğun kısa kesilmİ!j saeları ile örtünen başmı, eelimsız ellcrini, kepçe kulaklarını okşayıp makineye earpıyor: "Deli gönlüm, fışt, trik trak, fıs, gönlümlüm." Koroyaçevredeki ayakkabı tamireileridekatılıyor: "Deli gönlümlüın." Üçbeşmasalık lokanta.esnaflarıdoyurmuş olmalı. Aşçıbaşı külahını yana devirmİ!j,garsonlapİ!,pirikoynuyor. Ahah.yaglı masa iyi silinmemiş, kâgıtlnr cllerdcn kayı kayıveriyor. Inkılap Pasajı dabitti. İki yani Amerikan sarmaijikları ile kaplı kapıdan çıkıverdik. Sıra karşıdaki Örnek Pasajı'nda. Antikacınınbibloları,eskiıni^liğinuzunkoridorunda yürüyüş yapıyorlar. Çin isi, Japon iijiküllükler, süstabaklan. Akvaryumcusessiz balıklarını izliyor. Anahtareı, bclli ki hcmijerisi olup Ankara'ya yolu düşüncc, "şöylebirugrayan"kasketliye"yeminbillah" yemek ısmarlamayaçalışıyor. Saatçi, onarımmasasınaeğilmis. Yüzkıvrımlarında oyna.şan devinimler, ömür törpüsü tiktaklarlaeşzamanlı. Pasajlar.pasajlar... Yitenanılardakidükkânlar;kuşyemi,kına,mum,kiloylanaylon torba satan esnaflar. Yüksügü ile konusan terziler, sinekkaydiya dü.skün berberler, askisınınefesiilehohlayıpaynayaçcvirençaycılar, ille de aglayan çocuk fotografını vitrine yerlcs,tiren eerçeveeiler, tavlada seyek kapısını sevcn eilteiler... Ögle vakti önünüzden kendisini Tenten sanan bir gazeteci gecti.Dönüpbakmadınızbile. Askolsun!..^ peğin Fındık ile Kaptan Haddok'u güneş tanrisına kurban etmeye çalıstıkları Aztek tapınığındaki kadar loş. Ciözün alıssın biraz bak o zaman yakalayacaksın Pckos Bill'i, Tommiks'i,Teksas'ı,Küçük Prens'i.Serüven sırtını pıspıjjlıyoı. Melun kırmızı urbalı Ingilizaskerlerindcn kacıyorsun. Yani Rodi'den farkın yok. Basamaklardan ikişerüçer atlıyorsun. Olmaz, bu kadarı da ')lmaz. Soluk ısıkta yaratılan o görkemli, rengarenk rcsimli romandünyası kararmış. Ellcrini gözüne siper edip burnunu tuzlu cama dayıyorsun. Tam cildı lime lime olmus Red Kit'in şu kadarkuruşjolduğunusöyleyecekken, mutlaka gözlügünü çıkarıp nıasaya koyan bcyaz kaytan bıyıklı kitapçıyı arıyorsun. Yalnızea dcrin vebos karanlık yansıyorkarşıdan. Göziinü ovuşturup, haftalık Tarkan, Amerika'dan konuk gelmiş ve üst üsteözenle istiflenmişCasperyada Richie Riehdergileri ile selamlaş.mak istiyorsun. Ne çarc! dükkân dipsizkuyu, kapıdaki kilitdüşkırıklıgı. Hızla gcctin yılbasji süsünden ayakkabı Kızılay'ın emektar Kocabeyoglu l'asaju Reklam uğruna adı tabelulur arusmda boğulmuş! Kızılay pasajlunnın eski kitap satan kitupçılarmdaki küfaynen duruyoryerinde.