Katalog

CUMIIURİYI/1 »KRGİ zeyi. İnsan her suya dalışmdadcğisir. Tıpkı kurtçuk aijamasındaki yusufçuk ya da ırıbaş gibi, insan da sudan çıktığmdadaha farklı, birolasılıkla,"biraz daha kendindcdir." Suya dalarken insanoğlu yaşartıı bulnıak amacıyla onu gözden çıkartmaya hazırdır; karaya bağımlı hay van bedeninden siyrılarak ycniden balığa dönüşürkcn, suda kendı evriminin izlerinı sürcr. insanlar, hortumlu Rornco maymunu dışında, kendi sınıfının salt keyıt'almak icın yüzcn tek türü. Dalıası, tıpkı yunuslar gibi tek tüysüz tür ve yalnızea insan dcrisi suda sıcak kalmaya olanak tanıyan bir tür yağ ıçeriyor. İnsan evriminin suyla ılintisine ilk kez 1960 yılında değinen dirımbılim uzmanı ProfesörSir AlisterHardyoldu.ElaincMorgan isc," The Descent Ot'NVomanKadının Çöküşü"adlıyapıtındaHardy'ninkuramını dahadageliştirdı.dcrek I lardy,gerek Morgan, insanoğlunun bir yüzme döneminin ardından ayakları üzerinde durmayı öğrendiğini savunuyor. İnsan bedenı ü/erindcki /.amanla yok olmuş ve işlevini yitirnıiş tüylcrin öteki maymunlardan çok farklı olması, Hardy'ningörüşünühaklıeıkarmayayeterdi. Hardy'yc göre insan bedeni su dolu bir havu/unieineyerlcştirıldığınclchidrodinamıkdevinim.bedenseltüylerındcvınimine tıpatıp uyuy'or. Bu duruma ancak yü/meyc yönelıkbırcvrimdengeçencanlılardatanık olunuyor. Suya atılan tüm bebeklerinbuolayı oldukça doğal karsılamalan dabunun bir göstergesi. Islanmak insana oldum olası büyük bir hazvcrmiij. Yürümeüzcrineyazdığı bırdencmcsindeTrevelyanılıklerınedckıslanmanın vcrdiği o doyumsu/ keyfi ijöyledilegetinyor:"Ihkyağmurdaııılalarıbai}imız ve omuzlarımızdan asağı süzüldükçe, çevrej ınizdeki kusursuz güzelliklerin ve o eşsİ7İ ııy umun daha bir bılıncıne varın/." Oenizde ya da coşkun sularda y ü/nıek, su perılcrı vc su tanrılarının yanında salmtnak demcktır. Yeryüzünde suyun t'i'jkırdığı her yer kutsaldır, bu kay nakların sağaltıcı ctkısi hcrzamanıçınınsanlarıkeııdisincçeker. üu tür kaynak ve kuyulara bağlanan adak ıııendilleriburalanbırrenkcümbüşünedönüştürür. Ç'esmevekuyulardünyanınhcryerinde özcnc bczene süslcnir. Yüzme havuzlarmı su perılcrı dcğıl, bogulmaçckıncesinekarşıiındadakoşancankurtaranlargözctır vc yüzüeüyeel sallamaylaboğulmaarasındakiyakınilintiyisüreklı olarak aııımsatır. Buçckineeyüzücününaklından hie cıkmasa da, yüzmenin verdiği haz bu korkunun üstesinden gclır. Tıpkı müzisyenlergibi, yarışmacı yüzüeüler dc sürekli olarak sayma durumundadırlar. Uzun bir yüzme sürceındc ritmik el kol dcvinimlcrininuyuşturucııetkisıylckutsal vcbüyülü düşünceler usıın dcrınhklerinden su yü?ünc gıkarlar. Suyun yarı saydamlığı sihirli bir değnck gibi her şcy i yeryüzündck ı kaygılardanarındırarakonlaradurulukkazandırır ve usıımuz tüm zincirlerinden kurtulııp özgürlüğünekavuşur. Suda dcrindüsüncclcredalabilcn bir ruhbilimcideOliverSacks. Yapıtlarınadasuda biçim vcrcn Sacks, kulac atarak yüzmenin insana "kurbağalama" yüzmeden çok daha yakıstığına dikkat çekiyor. Kurbağalama, aynı zamanda çok daha toplumsal bir yüzme biçcmi. Kollartıpkı yakarırcasınaöneaçılırkcn,baeaklarbirbalerınıncdasıylasalınır. Neysc ki, yüzme kesin ve katı kurallarla kısıtlanmıs değil. Kelebek olsun, sırtüstü, yanlamasına, kurbağalama, hangi lürdc olursa olsun, yüzme hep aynı dürtüye tepki olarak ortaya çıkıyor. John Cheevcr'in öyküsünde dile getirildıği gibi, yüzme güzel bir günü daha da güzelleştiren ve bu güzelliğin keyfinı yas,amamıza olanak vcrcn bir ey Yüzme bir tür müzik, bir tür dans. İnsanın dönüşüm ve gelişimine katkıda bulunan bir ayin. Bir türün dışında, salt keyif için yüzen tek primat türü de yine insanoğlu. Su perilerinin arasında var. Suyun içindeyerçekimi vchavakürenin ağırlığı gibi güçlcr insana viz gclir. İnsanın oldum olası tutkularından bir tancsi dc uçnıak. Suda yüzmck ise havada uçmaktan farksız. Yüzcrken, büyük bölümü sudan oluşan bcdcninizçevrcsindeki suyun içindcsahnmaya başlar. Karaya vuran balinalan görünceiçimizinsızlamasınahiçşaşmayın.çünkü insanoğlunun kcndisi doğumda karaya vurmus, bir yaratık aslında. Yüzmck birbakıma doğumdan ünccki evrcyı ya!>amaktır. Suya dalardalmaz, insanoğlu dünyaya gelmcdcn önceki evrcninc döncr. Bu su hem son kertc güvcnli, hcm dc ne zaman ne yapacağı bilinmc/ bir cvren. Çünkii doğum sırasında da beklenmedik bir ctki kaçınılmaz sonuçlar yaratabilir. Budurumlıpkıdcrinsulardayüzcrken insanın kimı zaman korku ve kaygıya kapılması gibi bir şey. Sıçrama tahtasından boşluğa atlarkcn, insan doğum olayının tüm karşıtİıklarını yaşar; o anda dünyaya gelmenin hem dchşctini hem de mutluluğunu. Kısacası,yüzmcbirtürbireysel gelişim, sınırların aşılması olarak dagörülebilir.Yüzücünün aşttgı fiziksel sınırlar her zaman simgcsel bir nitelik taşır: Kıyı çizgisi, ırmağııı karşı yakası, havuzun kenan, suyun yü JL risMurdoch'un'ThePhilosophcr'sPuB pilFilozofunÖğrencisı"adlıyapıtındaI ki tcmcl i/lck "Natando Virtus", yani yüzmenin crdcmi çcvresinde odaklanıyor. Yapıtta insanoğlunun yüzerek kusursuzluğa ulaştığı ya da daha basit bir deyimlc, yüzmenin bireyi geltştirdiği önc sürülüyor. Yüzmc, kuskusuz insana sonsuz bir huzur vermcklebırlikte,çokki:}iiçinbuhazveçile karışımı gızcmli şey sallbirbcdenscl alıştırma y a da spor olmanın çok daha ötesinde bir değertaşıyor. Yiizmcnin insanı gerek bedcnscl, gerek tinselaçıdandinginliğekavuşturanbirctkisi