Katalog

20 CUMHURlYfcTDERGİ Tek harfli bir dergi TEKİN SELVİ / # jğftf^ öz"ve"görüntü"nünkusursuz mm ( K T ^ birlikteliğininegemenolduğubirülkeyeyollculuk ediyoruz ne zamandır. Bir yılı geride bıraktık bile. Karş,ı koyamadığımız kötü seslerle, kötü görüntülerle kendimizi kirlenmiş hissettiğimizde arınıyoruznicedir. Elimizdentutupdabizibuçekici yolculıığa sürükleyen kim diye sorarsanız, size tek harfli, yalınbıryanıtvercbilirizancak:"P". 1996 y ı lının bahar mevsirninde kar^ılaştık onunla ilk kez. Sol üst köijesinde " P " harfi duruyordu. Portakal Sanat ve Kültür Evi'nce yayımlanan üç aylık sanat, kültür, antika dergısiydi. Kapağında da Selçuklu minai scramiklerinden bir detay vardı. Her meraklıokurgibi bizdedcrginin künyesinegözgezdirdikönce. Dergininsahibı Raffi Portakal'dı. Yayın dani!>manı Ferıt Edgü, Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Yazuşleri Müdürü Celâl Üster, Sanat Yönetmeni Erkal Yavi, Fotograf Yönetmeni AniÇelikArevyanıle karijilaştık ilkin. ArdındanzengınbırDanibmaKurululistesinerastladık: 1 ler biri kendi alanlarında saygın bir yere sahip olan bu adlar ta cn ba!>tadergınınkimliğineilişkinönemliipuçlanvenyordu. tabakaları bir bir kaldırdıkça. Bilgin, sahtekâr, dâhi, yalancı, def ıne avcısı, tutku adamı, serüvenci, hayalperest, psikopat, baba takıntılı bir masalcı... Bellı ki tam Freud'un 'kalemi'ymiş. Heinrich Schliemann; atlanması gerçektenyazıkolmuş. Vc bugün, arkeologlar, filologlaryada sanat tarihçileri kadar birazruhbı lımcilerdeel atsalarbusıradışı adama, en az Troya altınlarının öyküsü kadar ilginç öykülerçıkabilir Schliemann mitosunun altından. Karmaşık bir kişjlik, bir tarihöncesi höyüğünden daha derin, daha çok katlı olabilir." Paris'teki portre sergisi ve James I vory'nin yönettiği "Surviving Picasso Pıcasso ile Yaşamak" filmiyle yeniden gündeme gelen Pıcasso, AraGüler'ın 1971 yılındaçektığisiyahbeyaz fotoğraflarladergininönemlıkonuklarıarasında. Ayncasanatçının portrcleri ve sanat ü/erine görüşleri de bu fotoğrafların arkasından derginin say falarında yerlennı almış.: "Resim önceden düşünülmez vc saptanmaz; yapıhrken düı>üncenın devingenliğinı ızler. Bittiginde ona bakanın durumuna görc dahada değişir. Her resim, bir canlı yaratık gibi sürdürür ya^amını; gündelik yas,amın bizc dayattığı değisjkliklerden etkilenir. Doğaldır bu, çünkü her resim, bırisi ona baktığında, onunla yaşar." Hem bilimsel, hem keyif verici Ilk sayıda Raffi Portakal'ın kalcme aldığı "Sunu"yu okuduğumuzda dergiye ilişkın dığer meraklanmızı da giderdik: "Doğrudanbilgilendıricibirdergiyerine,sağlamestetikdeğerlerc yaslanan, bilimsel çalı^malara ağırlık veren, insanlan yanlış, yönlendirmekten uzak, doğrulan bulmayayönelik bir dergi vardı kafamda. (...) Böyle bir dergi uluslararası sanat ve küMralanmdadabirişJevüstlenmeliydi.Hembilirnsellikten sapmayan, hem de keyifveren metinlerle, şaşırtıcı.olağanüstügüzelliktegörsellikleribuluşturmalıy yÇ O günden bugüne "P"lerin sayısı dörde ula^tı. Her sayıdasürprizlerkarşıladıbizi. Üçayda bir yayımlanan, Ocak ayında bir yaşını kutlayan ve sayılan dörde ulaşan bu dergiyi anlatmanın en iyi yolu sayfalarını açıp "göruntü" ve "söz"ün büyülü dünyasında gezinmekti. Biz de öyle yaptık. Yazı ve resim ilişkisi (Mümünün üçüncü yılında çeşifli sergilerle anılan Abidin Dino'nun "Çiçekler"i; Andrc Velter, Michel Conil Lacoste, Andr6Verdet,Guillevıc vePhilippeSoupault'nundizelerıyle buluşuyor. "Bir Rcssam / Bir Şair" bölümünde ise Edıp Cansever'indizclerineUtkuVarlık'ınresimlerieşlik ediyor. En eski örnekleri 11. yüzy ıla uzanan yazıyla resim olusjturma sanatı üzerine, 1970'li yıllarda bu konuda Anadolu'da kapsamlı araştırmalaryapmıs, \ ^olan Hüsamettin Koçan bir yazı yazmış. Değişik V\koleksiyonlardan alınmış "Yazı Resimlcr"le j /cnginleşen yazıda Koçan yazı ve resim ilişkisıni irdeliyor: "I labcrleşmeteknikleri bugünkü kadar gelişmemıştı, telefon yoktu, faks yoktu, haberci güvercinlerde. Haberci güvcrcinler vardı dayazı yoktu. O zamanlar insanlar y ine de haberleşme peşinde koşup dururlardı. Sesle,dumanlahaberleşirlerdi. Sonrabirgünbirilerine haberbırakmakistediler. Birişaretçizdiler. Buişaretoiletmek istedikleri şeyin resmi idi. Bu bclki de ilk resimdi. Belki de ilk yazı." MustafaTaviloğlu'nun"ÇağdaşTürk Rcsmi Koleksiyonu" da değcrlendiriliyor"P"de. Dokuzyüzkadarresimbarındıran bu koleksiyondan; Hale Asaf, Orhan Peker, HamitGörele, Komet ve Burhan Uygur'unbazı tablolan seçılmiij. Yayın Yönetmeni Celâl Üster'in deyişiyle "Okurlarının önürıe Antik Çağ'dan günümüze uzanan bir sanat atlası scren" "P" dergisinde sizler ıçın yaptığımız bu mini yolculuk sonaerdi. Ancak bu dergide cl elc veren "söz" vc "görüntü"nün büyüsüsürüyor. lyıyolculuklar!^ Troya'nın glzeml "Türklslamsanatlannınşaheserlerini,Türkresmininklasik ve modern ustalarının yapıtlarını, Batı sanatlarınınbaşyapıtlannı,ülkemizıngerçekkoleksiyoncularıilekoleksiyonlanndaki benzersiz örnekleri, çağdaşbir yaklaşım ve zengin bir .görselliklesayfalarındabuluşturan""P dergis^Kış^ösayısiylabiryaşına bastı. Bu son sayının anakonusu Moskova'daki Pusjkin Miizcsf nde sergilenen'Troya Hazineleri". 1870'lerde Heinrıch Schliemann tarafından Hisarlık'tan kaçırılan, önem1 bir bölümü II. Dünya Savaşj sonlarında Kızıl Ordu tarafından 1 Rusya'ya götürülenTroya Hazineleri 'nintümöyküsünü, konununcnönemlı uzmanı sayılan lngilizarkcolog D. F. Easton yazmış. SamıhRifatise,ki>iliğihâlâtartısılanSchliemann'ın kimliğineyenıyorumlargetiren bir yazı kalemealmış:"Belki de insanoğlıınun en derinlerdeki karmaijasınayaklaşıyoruz üst