Katalog

4 İNSANLAR oğullan olmuş ismini Albert koymuşlardı. Yinehamileydi Rose. Araplar kaçmış, giderken de evlerini olduklan gibi bırakmışlardı. Geri döneceklerineinanıyorlardı.lzak'a,"Istediğiniseç"dedıler. Seçti.Rosc'yideyanına aldı. Uzun sürmedi birkızlan oldu, adını "Clara" koydular. Gömlekçilik yapmak istiyordu lzak, ama bir tek fabrika vardı tsrail'de. O da tek rcnk, tek model gömlek yapıyordu. Herkeseheryılbirgömlck, bir çift de çorap verilirdi. Kumaş da yoktu,alıcıda. Amerikalıların işlettiği boru fabrikasında çalışmaya başladı. Bu Tcksas 'ta sadecezencilerinçalıştırıldığıtürbirişkoluydu. Borulann üzcrinc kâğıt, sonra da kaynatılmışkatran sürülüyordu. Katran eritmekti lzak'ın işi. Onbiraydayanabildi. Herşey karaborsaydı.Tehlikcli işlerdi, ama sebze karaborsasına girdi. Bir kaç kez yakalandı, elindeki mal imha edildi. Ikiyıl sonra buiştenvazgeçti. Arapliderlereuyupgidenlcrkamplarda kalmış, sürünmüşlerdi. Kalanlar ise hayatlarından memnundular. lzak'laaynı nüfuskâğıdını kullanıyorlardı. lkiyüzellıbınkişiydiler,şimdibirmilyona yaklaşıyordu nüfusları. Arapları scvdiğini söy İüyordu lzak, bu yüzden dc onlarlaçalışıyordu. Işleri yolundaydı.amaRosc'yekırgınlığı, öfkesi bir türlü yatışmıyordu. On sekizyıldırbirlikteydilervebütünkavgalarının tek bir nedeni vardı, Rose'nin Yakup'uevden kovması. Yakup yatılıbirliscdc okuyordu, aralan iyiydi ama tzak yinedebağışlamıyorduRose'yi. Boşanmak istiyordu. Rose bukorkuyla lzak'ın olmadığı bir gün fabrikaya geldi. Çekmecedeki pasaportunu, vatandaşlık belgesinivcdiğerevraklarınıalıpyaktı. CUMHURİYET DERGİ îstanbul'daki Avrupa korolannı hiç dinlediniz mi? Biri çok yeni kuruldu. Galatasaray Üniversitesi fizik profesörü Parbelle tarafından. 20 yıl önce Alman Lisesi'nde kurulan tstanbul Avrupa Korosu ise gelişiyor. Kırk dördünde âşık olmak... Buyinedeengelleycmedi aynlmalannı. İki yıl sonra TelavivParis uçağında Slyvia'ylatanıştı.SorbonneÜniversitesi mezunu, yiımi beş yaşındaki, Cezayir Yeniden gömlekçilik asıllı Fransız Yahudisi bu kadına âşık olIsrailliler haki renkten bıkmıştı artık. du. lzak kırk dört yaşındaydı. Evlendiler. Rengârcnk giyinmek ıstiyorlardı. Tela"Hayatta yaptığım doğru dürüst tek şey" viv'e gidip kendisine bir gömlekçide iş diyecekti lzak bu ılişkisi için, "Onunla buldu. Altı aya kalmadan da kendi iş yedünyanın geleneklcrine göre bir düğün rini açtı. Israil'e gcldikten bir yıl sonra yaptım". İki kızlan oldu, Alisa ve Ruth anne vc babasıy la kardeşlerini dc yanına koydularisimlcrini. tstanbul'uözlüyoraldırmıştı. Yakup, Ramlebclediyesinden du lzak. Doğduğu.büyüdüğükenti. Konbüfe kiralamış, kuruyemiş satıyordu. Meyohas'lar albümünden 1943yüınaaitbirfotoğraf. Alisaevkadınıydı yine. Kızkardeşi Cla Soldan sağa, îzak 'ın kardeşi Moşe, ilk kansı Clara, lzak, solosluğa başvurdu. Türk vatandaşlığından çıkanldığını söylediler. Çünkü yasara'yla kocası da iş bulmuşlardı. lstan kızkardeşi Clara, annesi Alisa ve babası Yakup... lar beş yıl boyunca vatandaşı olduğu ülbul'dan ayrılmak pek üzmemişti onları. kenin konsolosluğuna uğramayanlann vatanşılaştılarYakup'lakadın.Evlendiler. lzak'la Ramle'dc altı bin Türk Yahudisi vardı, bir o daşlıktan çıkarılmalannı öngörüyordu. TarMoşe de gittiler düğünlerine. Anlaşmalı bir kadardaBulgarYahudisi. evlilikti. Yakup kadınıngeçimini sağlayacak tıştı. Kezlercegitti geldi,ama başaramadı. En lzak'ın oğlu Yakup da onlarlabirlikteydi. tı, kadın daYakup'abakacaktı. Bir süre sonra sonunda konsolosluğa da alınmaz oldu. Bir Türkiye'den ayrılırken sorun yaratmaması için dedesionukendinüfusunaalmıştı. İsmi hastalandı Yakup. Kadın baktı ona. ölüncc de arkadaşı akıl verdi, "Gel lsrail vatandaşı ol ve git Istanbul'a". Birgündetamamlandı vatanHollanda'yaoğullannın yanına döndü. ni de değiştirmiş, "Jak" diye yazdırmıştı. daşlık işlemleri. Bir form doldurttular, "Kenlzak'ın fabrikasında calışanların tümü Israil'deki ilkkayıplarıClara'ydı. Hastalandi isteğimle Türk vatandaşlığından aynldım". Arap'tı. Onların sahip oldukları toprakları, mış,tedavilersonuçvermemişölmüştü. Alisa Kâtibe, hayatının en acı gününü yaşadığını uzun süre göğüsleyemedi bu acıyı. Evde kim evlerini bırakıp gitmemeleri gerektiğini düşüsöyledi. Istanbul'ageldığinde Slyviada yanüvordu lzak. seninolmadığıbirgündeterjaniçerckintihar nındaydı. "Gel" dedi ona da etti. Baba Yakup için bir "Sana doğduğum, büyüdüdarbeydi bu. Üstelik arğüm yerleri göstcreyim". tık lzak Telaviv'deydi, o Ramle'de. Nc Moşe ne Istanbul onun bıraktığı de lzak cesaret edebildı kentdeğildiartık. Pazarlan babalarını yanlarına alpikniğc gittikleri, dut ağaçmaya. Bir gün Telaviv'e larıyla yüklü Mecidiycgelip, "Bcn evleniyoköy'ü tanıyamadı, başka rum" dedi Yakup. Karşı semtleri de. Ama yine de çıkmadılar. Evleneceği gelmekten vazgeçmedi. kadın, Yakup'un ilk nıHer yıl birkaç kcz Istanşanlısıydı. Onunlanişanbul'a uğrar oldu. Yakızları lıyken Alısa'ya vurulvardı yanında ya damatları muş, onu terk etmiştı. ya da oğullan. Yakup, dört Kadın da bir başkasıyla çocuk babasıydı. Diğerleri evlenmiş, bu evlilikten de meslck sahibi olmuş, iki çocuğu olmuştu. İlk kendi yaşamlannı kurmuşYahudı göçünde Hollanlardı. Torunlarının sayısı da'yagitmişti kadın. Kodokuzaçıkmıştı.torununun cası ölmüş, tiyatrocu ıkı çocuğuysa yoldaydı. çocuğunun yanına yerlzak bugün Telaviv'de yaleşmişti. Birseyahatşirşıyor hâlâ. Istanbul ise hep ketiyle lsrail gezisine kalbininkıyısında...ünutaçıktığında Ramle'de kar Yıl 1965. Izak Meyohas arkadaşlarıyla birlikte... şımaktanvazgcçmiyor. ^ Müziğe açılan ikikapı CÜNEYT AKALIN oda'daki Assomption Kilisesi, Istanbul Lcvantenleri'nin kiliscsidır. Fazla büyük sayılmaz, ama bol ışıklı, ferah bir mekândır. Istanbul'unferah,bol ışıklı camilerinın havasını taşır. Kilisenin cemaati Lcvantenler'in büyük çoğunluğu birkaç göbektenlstanbullukişilcrdir. Bu yüzden Türkçe, cemaatin ana dili haline gelmiştir. Duvarlardaki yazılarçoğunluklaTürkçe'dir, yanında bırde Fransızca çevırisı bulunur. Kenarda.kutsal kitaplarınveçeşitlidinsel yayınların teşhir edildiği tezgâhın üzerinde esas olarak Türkçe Inciller ve Türkçe dinscl yayınlardikkati çeker. Assomption Kilisesi, sonyıllarda bir başka fonksiyon üstlcndi; Beyoğlu'ndaki Saint Antoinc gibi, Nocl 'de müzik dinlemeye ya da ayini izlemeyegelenmeraklılannakınınauğradı.Bu kilise bu yıl da kapılannı Istanbul Avrupa Korosu'na vc müzikscverlere açtı. Galatasaray Ünıversite korosunun mıman fızik profesörü Vincent Parbelle'i sokaktagören, onun liseyi yeni bıtırmış, bıyıkları yeni terlemcyc başlamış dcdiğimız yaşlarda, sıkılgan bir gcnçolduğunusanır. gclıngörünki.kafakâğıdının yaş hanesindc 33 yazıyor. Galatasaray Üniversitesi'ndeki resmi görevi teorik fizik dersleri vermek. İki yıl önce Istanbul'agclmiş. Kente yerlcşmiş vc işbaşı yapmış. Okuldaki ilk işi bir koroolupolmadığınısormak olmuş; tabiibusorununbızdegaripkarşılanabileceğini düşünmemiş. Allahtanyanlışkapıyiçalmamış, istegi desteklenmiş Ve Vincent Parbelle bir üniversite korosu kurmak üzere kolları sıvamış. Böyle bir şey nerden aklına gelmiş?,Gülümseyerek çok içten bir yanıt veriyor. Bugüne ka