Katalog

5 MART 1995. SAYI 467 KAMNŞİDDET 7 lar arasında400'üdayakyemiş, 160'ıkendisine ya da çocuğuna cinsel şiddet uygulanmış 600 kadın vardı. RP'li belediye göreve geldikten sonra sığınma evinin önce kaloriferleri yakılmamaya başlandı. Sonra yiyecek gönderilmedi ve bclediycnin bağladığı telefonu kesildi. Kadın sığınma evlerininyerelyönetimlerce ideolojik amaclarla kapatılması gerek başvuran kadınlarca gerekse kadın kuruluşlannca eleştirildi. Bu tür sığınakların, diğer bir anlatımla "Kadın Evi" ya da "Kadın Misafirhanesi"nin hükihnete ya da yerel yönetimlere bağlı olmaması gerektiğini savunan kadın kuruluşlanndan MorÇatı Kadın Sığınma Vakffndan avukat Canan Ann, lngiltere'den bir örnek veriyor. Avukat Ann, 1972 yılında lngiltere'de yapılan bir araştırmanın heron bin kişiye bir sığınak gerektiğini ortaya koyduğunu anımsatarak, "Bu toplumumuzda da bir gereksinmedir" diyor. Bugün faaliyette olan tek kadın sığınma evi ise Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanlığı, Sosyal HizmetlerMüdürlüğü'neaif'Istanbul Kadın Misafırhanesi". On iki yataklı bumisafirhaneyle aile içi şiddeti, cinsel tacizi, tecavüzü yaşayan kadmlara yardımcı olmak amaçlanıyor. Bu nedenlerin yanı sıra sosyal konumu nedeniyle zordurumda kalan kadınlar sığınma talebi için Sosyal Hizmetler ll Müdürlüğü'ne başvurabilecekler. Müracaatlar, sosyal hizmet uzmanlan tarafından incelenerek degerlendiriliyor. Adresi güvenlik nedeniyle gizli tutulan misafirhanede kalma süresi üç ay olarak belirlenmekle birlikte özel durumlarda bu süre uzatılabiliyor. Kadınlara bannmaları dışında meslek edinme ve hukuksal sorunlarının çözümünde de destek veren misafirhancde iki sosyal hizmet uzmanı, iki psikolog, iki bakıcı anne bulunuyor. Bu misafirhanenin müdürlüğünü de Uğur Ilhan yürütüyor. Mor Çatı Katı Sığınağı Vakfı'nın amaçlan arasında yer alan bir sığınmaevinin açılması projesi ise işletme giderlerinin sağlanamaması yüzünden uygulanamıyor. Vakfın 1992 yılında satın aldığı II. derecede tarihi eser olan eski ev sığınmaevine uyarlanarak onanlmasına karşın bugüne kadar busorun çözülemedi. 20 kadın ve 20 çocuk için yirmi iki yataklı olarak hazırlanan 250 metrekare kullanım alanlı sığınma evinde dört yatak odası, birçocuk oyun odası, bir danışmanlık odası, büyük bir mutfak, bir salon, dört tuvalet, üç küçiik oturma holü, küçük bir çalışmaodası/kitaplık bulunuyor. ^ göre yardımda bulunuluyor. Dayak yiyenlere hastanede yardımcı olunuyor; ırzına geçilenlerin de hem hastane, hem de polis karakolundaki bulunuşlarında eşlık ediliyor. Bir süre önce yürürlüğe giren bir yasaya göre cinsel ya da baska bir tür saldmya uğrayan kadınlar, mahkemede hâkim önüne çıkmakta güçlük çektikleri takdirde, bir vekille bu işi çözümleyebılıyorlar. Kadın bir odada oturup, video aracılığıyla başından geçenleıi, yüzünü görmediği resmı kişilere anlatabiliyor. Anita, bu konuda yıne de bıraz ıkirciklı: Kadının bu isteğini kabul edip etmeme yetkisi, yargıca verilmiş, diyor. Yargıçların da hemen hepsi erkek... Kadın acilleri, bulundukları bölgenin belediyesınce desteklenıyorlar. Yabancıların, yani göçmenlerin çok olduğu belediyelerde bu tür merkezler de çok. En azından, Isveç haritasını açıp, "kadın acillerinin" dağılımına bakılınca edinilen izlenim böyle. Kadınlara karşı suç işleyenlerin önemli bölümü göçmen mi, ^ diye soruyoruz Anita'ya. ^ 'Yaklaşık yedi bin kadının şiddet yüzünden başvurduğu üç sığınma evi "ideolojik" nedenlerle kapatıldı... Kapılar kadına kapandı! B akırköy, Şişli ve Altındağ. Bu üç semt, Türkiye için hem sevincin hem de utancın diğer adlan. Sevinçleri ilk kez kadın sığınma evlerine sahip olmalanndan, utançlan da bu evleri kapatmalanndan kaynaklanıyor. Bu üç sığınma evinin şiddeti onaylayan politik tcrcihlerle kapatılması binlerce kadının yaşama tutunma umutlannı da duvarlar arasına sıkıştırdı. Bugün açık olan tek yer Devlet Bakanlığı'na ait "Kadın Misafirhanesi". MorÇatı Kadın Sığınağı Vakfi'naaitbina ise işletme sorunları nedeniyle faaliyete geçemiyor. Türkiye'de ilk kadın sığınma evi 1990 yılının Eylül ayında Bakırköy'de açıldı. Kapatıldığı 1992 yılı Ocak ayı sonuna kadar yaklaşık beş bin kadının sığınma talcbinde bulunduğu evden y ine yaklaşık bin beş yüz kadın yararlandı. Yatak kapasitesi çocuklada birlikte otuzbeş olan evde kalma süresi üç ay olmaklabirlikte kadınlann problemlerine göre değişiklik gösteriyordu. Bu süre kimi için iki gün, kimi için birkaç ay, kimi için de altı aydı. Süreyi belirleyen ise ka dınlann kendilerini yeni yaşama, psikolojik, sosyal ve ekonomik olarak hazır hissetmeleriydi. Başvurular aile içinde şiddeti, cinsel tacizi, tecavüzü ya da istemi dışında yakınlan tarafındanbedenleri satılan kadınlar arasındaaciliyetine göre değerlendiriliyordu. Sığınma evinde birçok sorunianna yanıt verilen kadınlardan mesleğiolmayanlarücretsizmeslekkurslanna gönderiliyor, hukuksal sorunlan daücretsiz olarak çözümleniyordu. Anneleriyle birlikte kalan çocuklar küçükse kreşe gönderiliyor, okul çağındaysaokuladevamlan sağlanıyordu. Kadın Sığınma Evi 'nin müdürlüğünü yürüten Uğur tlhan, görevde kaldığı süre içinde kadınlann yüzde kırkının meslek kursları sonucu bir işe yerleştirildiğini, yüzde otuzunun hukuksal sorunun çözüldüğünü, (boşanma, babalık davası, tecavüz, kimlik vb) çocuksuz gelen kadınlann da yüzde sekseninin yatılı olarak istihdamedildiğinianlatıyor. tlhan, sığınma evinin kapatılması nedenlerini de şöy le özetliyor: "Sığınma evinin kapanma nedeni Belediye Başkanı Ali Talip özdemir' in sıcak bakmamasıdır. Başkana göre kadının çalışması ahlak bozuyordu. Aynca day ak yiyen kadınlar onun namus anlayışına göre bunu hakediyorlardı. Çalışmalarımızpasifizeedilince istifaettim. özdemir daha sonra diğer görevlileri de ya işten atarak ya da başka görevleryükleyerek evin etkinliğini sonaerdirdi. Daha sonra belediyelerin aynlmasıylaGüngören Belediyesi sınırlan içinde kalan sığınma evi Refah Partili belediye başkanı tarafuidan Fen lşleri Müdürlügü binası olarak kullanılmaya başlandı." Şişli 'de bulunan ve Fatma Girik' in başkanlığı döneminde açılan ikinci sığınma evi ise Şişli Belediye Başkanı Gülay Atığ tarafından kapatıldı. Yirmi yatak kapasiteli olmasına karşın çoğu kez otuz kadını banndıran bu eve altıyüz başvuru oldu. Toplam 190 kadın ve 175 çocuk bu evden yararlandı. Ankara Altındağ Belediyesi sınırlan içinde açılan ve Kadın Dayanışma Vakfı tarafından işletilen üçüncü kadın sığınma evinde ise toplam 93 kadına yerverildi. Vakıf 'a yapılan başvurutanışıklıklar ya da geç vakrt eve dönme durumlannda oluyor. Işin ilginç ve üzücü yanı ise, birçok kadının, uzun süredir birlikte olduğu erkek tarafından cinsel saldırıya uğradığı zaman polise başvurmayarak "kadehne katlanıyor" olması. 16 yaşında bir kızın, velilerinin haberi olmadan kürfaj yapma hakkı olduğu, 18 yaştnda oy kullanabildiği ama, 21 yaşından önce tekel butiklerinden bira bile alamadığı bu ülkede, şiddete ve saldmya uğrayan kadınlar için neler yapılıyor? Isveç'te, acil hallerde kadınlann sığınması için 128 "Kadın acili" var. Bu merkezlerde, yaklaşık 10 bin kadın, büyük çoğunlukla gönüllü olarak çalışıyor. Bunlardan 8'ı Stockholm'de. Kentin kuzey semtlerınden Solna'daki kadın acillnde çalışan AnrtS'yla görüştük. "Kadın acili"nin, birkaç kadının bir arada kalabileceği bir apartman dairesinden oluştuğunu söyledi. Gündüzleri burada görevli personel var. Geceleri ise, telefonlar diğer görevlılerin evlerine bağlanıyor. Başvuran kadınlara, durumlanna 128 kadın acilivar GÜRHAN UÇKAN nalık izni, toplumsal yardım bakımından Isveçli kadınlar epey yol almış durumdalar. Ayrıca, toplum içinde salt kadın oldukları için olumsuz şekilde ayırımcılığa uğradıklan zaman başvurabilecekleri bir de "Eşitlik müfettişfne sahipler. Kısaca Jâmo denen bu kişi, her türlü işyerinde bir "eşitlik programı" uygulanmasıyla da görevli. Işyerlerinde kadınların, salt cinsiyetinden ötürü olumsuz ayırımcılığa uğramasından, karşılaştıklan cinsel taclze dek her şey, Jamo'nun ilgi sahasına giriyor. A Her şey güzel de, bazı tatsızlıklar azalmadan süruyor: Her yıl yaklaşık 15 bin kadın, bir erkek tarafından dövülerek hastanelik edilıyor. Bunlardan biri, on günde bir ölüyor. Büyük çoğunlukla suçlu erkekler, kadınların ya şimdiki eşleri/ sevgilileri ya da önceki. Yaz aylartnda, örneğin Stockholm'de her gün 10 ırza geçme girişımi oluyor. Aynca, çeşitli nedenlerle polise bildirilmeyen olayların da en az bıldırilenler kadar olduğu sanılıyor. Cinsel saldırı ile kadın dövme olayları, bazen farklı özellikler gösteriyor. Kadın dövme olayları, büyük bir çoğunlukla yıllarca sürmüş oluyor. Irza geçmeler ise, genellikle kısa süreli