Katalog

5MART 1995. SAYI467 makyaj, yeni çıkan yay ınlar, kadın dernekleri, yeni açılan okullar, yurttaşlık bılinci, tarih, sağlık Kadınlar Dünyası 'nın ilgi gösterdiği konular arasındaydı. Her yayın organı gibi Kadınlar Dünyası da ömrünü tamamladı. Daha sonra taşındığı Divanyolu'ndaki idarehanesini kapattı. Dergiler, kütüphalerin raflarında dizilip yeniden keşfcdi Imek için 70 senel ik bir uy kuya daldılar. Türkiye'deyenibircumhuriyetkurulmuştu. Dildeğişmişti.Budergileriçıkaranlarbirerikişerbu dünyadanaynlmışlardı. Amasonundabirmeraklısı budergilere ulaşacaktı. 1987 yılında tstanbul Üniversitesi Siyasal BilgilerFakültcsi'ndcdoktoratezihazırlamak için yola çıkan Serpil Çakır, Cumhuriyet'ten Önce bir kadın hareketi yok muydu sorusuyla belgearamayabaşlayınca, Hakkı Tank UsKütüphanesi 'nin raflarında Kadınlar Dünyası ile karşılaştı. Serpil Çakır 4 scnclikaraştırmasının sonunda çok yakın tarihimizın unutulmuş bir köşesine el atıp Osmanlı kadın hareketi ile tanıştıveaynıadlıkitabıyazdı.(MetisYayınlan) Kitapla birlikte Aziz Haydar, Mükerrem Belkıs, UlviyeMevlan,NimetCemil,EmineSeherAli, Mes'adet Bedirhan, Belkıs Şevket, ve dahapek çok kadının yürüttüğü mücadale ortaya çıktı. "Biz de varız" diyordu kadınlar bütün yazılarında. 30Mart 1938tarıhinde 'Kadınlar Dünyası'nda yer alan bir yazı bütün duygularını dile getiriyordu: "Son zamanlarda Osmanlı kadınlığı can sahibı olduğunu, var olduğunugösterdi.Onunheraniniltileriçinde kopup gelen sadasını işitiyoruz. 'Biz vanz, uyanıyoruz, kalkacağız, kalkınız, yol gösteriniz.' diyor. Bu hareketi kadınlığın bütün tabakalannda müşahadeediyoruz. Düşünenler eski hayattan bıktı, düşünmeyenler de bıktı. Artık başka bir hayata girmek ihtiyacı, hemen kadoınlığın her tarafında his olundu... Artık şimdi yaşayışımın herbinsi birderdimizi açmı$ onun devasına çalışıyor, kimisi tahsilden, kimisi terbiyei içtimaiyeden velhasıl bütün ihtiyaçlanmızdanbahsediliyor. Artık iman ettik ki hayatımız iyi bir hayat değildir... Artık kadınlık böy le yaşamayacaktır ve yaşayamaz. Buna katiyen emin olunuz." Serpil Çakır, dergininadının bilinçli seçildiğinisöylüyor. Çünküamaç.kadınlannbirdünyası olduğunu göstcrmek ve nasıl birdünya istediklerini heryönüyleortaya koymaktı. Nedime lhsan dergiye gönderdiği bir mektupta şöylediyordu: "Kadınlar dünyada değil, bu kadar senedir cehennemde yaşıyorduk. Bu dünya ile alakamız değil, zerre kadar münasebetimiz' yoktu." Aynı kadın 'KadınlarDünyası'nıntuhaf kaçmaması için bir an önce kadınlar için bir dünya yaratılmasf nı istiyordu. Bu kadınlar yalnız kendileri için değil, Osmanlı lmparatorluğu'nun yerliyabancıtüm kadmları için çalıştılar. Hayalleri büyüktü. 1913 yılının 1 Mayısı'nda (1920) tarihli BerikaSuad imzalı bir mektupta siyasal haklann yakın bir gelecekte kazanılacağı inancı vurgulanıyordu. Kadınlar 1920yılının 1 Mayısı'ndabüyükşenlik içinde, arabalarla, bayraklarla Kadınlar Dünyası'nınidarehanesinegelecekler.burada vereceklcri nutuklarda, mücadcle sonucu scçim hakkına kavuşan Osmanlı kadını, bu uğurda mücedele veren kadın erkek herkese teşekküredecek.ortalık 'Yaşasın Müdafaaı Hukukı Nisvan 'nidalanylainlcyecekti. ^ DERGI DEN Merhaba, 8 Mart Dünya Kadınlar Günii nedeniyle bu haftaki dergimizin çoğu sayfasını kadın sorununa ayırdık. "Kadınlar Dünyası" dergisinden aktardığımız yazıları okuduğunuzda mutlaka şaşıracaksınız. Sayfalarımıza sığmayan yazıları ise Metis Yayınlan'ndan çıkmış "Osmanlı Kadın Hareketi " kitabından okuyabilirsiniz. Berat Günçıkan bu özel sayı için şiddet, sığınma evleri, medya ve eğitimeyönelik olarak dört temel konuda kadın sorununu ele aldı. Şiddetin soluğunda 23yılyaşayan Özlem 'in öyküsü neyazık ki en az kadınların yarısının da öyküsü. Kısacık geçmişlerine karşın kapatılan sığınma evleri ise ciddi bir çözümsüzlük kaynağı. Medya ve kadın soruşturmasını ilgiyle okuyacaksımz. Ve eski ders kitaplarına ilişkin yapılmış bir arastırma ve sergi. Kadının erkekle esit tutuldugu alfabe veokuma kitaplarının tarihi 1938. Bu kadar yakın bir tarihin ayrımcılıktan uzak kitaplarını hep birlikte nasıl da unutup, yanlış olana razı olmuşuz? Cumhuriyet Dergi çalısanları olarak hem bayramınızı hem de 8 Mart Kadınlar Günü 'nüzü kutlanz. tyi haftalar. lpek Çahşlar CUMHURİYETOERGİİMTİYAZSAHİBİ BERİNNADİ • BASANVEYAYAN YENİGÜNHABERAJANSI BASIN VE YAYINCIUK A.Ş. • GENEL YAYIN YÖNETMENİ ORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ: HİKMETÇETİNKAYA • YAZI İŞLERİMUDÜRLERİ DİNÇTAYANÇ, İBRAHİM YILDIZ(SORUMLU)B YAYIN YÖNETMENİ: İPEK ÇALIŞLAR • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNUR ÇOLAK • REKLAM: REHAIŞITMAN Kadınlar Dünyası Dergisi'nin yazarlanndanAziz Haydar, Erenköy Kız Lisesi'nin kurucusu... ^ Kadın hareketinin öncüsüydüler... •/ Sosyalizm ve feminizm için çalıştılar.... Dört Osmanlı kadını •• AZİZ HAYDAR Bin sekiz yüz seksen bir yılında Mora yanmadasındadoğdu.Babasıyörezenginlerinden Haydar Bey'di.Çocuklukarkadaşlarındanbirı de kapı komşulan olan Mustafa Kemal'di. Ailenin tek çocuğu olduğu için baba soyadını değiştirmemekkoşuluylabirevlilikyaptı. Ancakevliliğı uzun sürmedi. Biroğluoldu. Istanbul'a geldi ve kendisini kadın sorunlanna adadı .1914 yılında kendiolanaklanylabugünkü Erenköy Kız Lisesi'nin çekirdeğinıoluşturdu. Sultanahmet'te kadınlara ve annelere yönelik "ANA" adlı bir okul açtı.Çeşitli derneklerde çalıştı, Balkan ve 1. Dünya savaşlannda da cephe gerisinde hemşirclikyaptı. Yazdıklanndan. .."Acaba şimdiye kadar kadınlannı sıkı sıkıya kapayan, onları hep şiir ve TEL GÖKÇEN TAŞKIRAN SLJLUBOYA RESJM SERGİSİ "DOCA'DAN ESİNTİLER" IARİH Yl R O 6 ) I MART BEKÂH SOK NO 16/4 BEYOCLU/İST (0.212) 293 91 95 • 252 30 39 FAX (0.212) 252 37 96 ANBUL