Katalog

5ŞUBAT1995 SAYI463 15 SINEMA BULMACASI ışbırlığı başlamıştı "Çılgınlar Kralıçesı" (Breakfast at Tıffany's, 1961), "Pembe Panter" (The Pınk Panther 1964) "Tatlı Budala" (The Party, 1968) ' Vıctor / Vıctorıa" (1982) MancınıEdwards ışbırlığının sayısı sayısı yırmıyı aşan parlak orneklerınden bazılan Mancını'nın, Edvvards ın 1950'lerde çok tutulan Peter Gun dızısı ıçın yaptığı gerılımlı ve coşturucu muzık de çok tutulmuş çok kullanılmış ve çok taklıt edılmıştı Şımdı Mancını'nın muzık yaptığı bır kara fılm klasığını soruyoruz uyarladığı ve uçkâğıtçı polis muduru Hank Ouınlan'ı bızzat canlandırdığı bu yapıtı anımsadınız m ı ' 1957 yapımı fılm, uzun sure 'fark edılmemış' ve 1970'lerde 'Yurttaş Kane ıle bırlıkte VVelles ın en lyı ıkı çalışmasından bırı sayılmıştı Avrupa sınemasının çıkardığı en onemlı fılm muzığı bestecılerınden Ennıo Morrıcone (1924), Roma 'SantaCecılıa konservatuvarında okumuş radyo ıçın muzık şarkı ve senfonıler bestelemıştı 1964 yılında Don Savıo takma adıyla Sergıo Leone'nın ılk spagettı western ı ıçın muzık yaparak sınemaya geçtı Bu ınanılmaz bır hasılat yapan ve Clınt Eastvvood u une kavuşturan "Bır Avuç Dolar Içın fılmıydı Morrıcone daha sonra Leone'nın hemen butun fılmlerıne muzık yaptı lyı Kotu ve Çırkın Batıda Kan Var Yabandan Gelen Adam ve Bır Zamanlar Amerıka Morrıcone bu fılmlerın muzığıyle buyuk başarı kazanmıştı ama western dışındakı yapımlara da katkıda bulundu Pasolını nın Kuçuk Kuş Buyuk Kuş (1965) Teorama (1968) Roman Polanskı nın Frantıc (1988) Roland Joffe nın The Mıssıon (1986) adlı yapıtları hemen akla gelen ornekler Morrıcone nın muzığının en belırgın ozellığı tek yalın bır temanın solıst gorevı verılen bır çalgıyla (flut armonıka obua vb) yınelenmesıdır Muzık fılme gore senfonık bır dramatıkleştırmeden coşturucu bır havaya kadar değışık renkler taşır Ama Pasohnı nın fılmlerınde olduğu gıbı hıç bellı etmeden yonetmenın mesa)inı vurguladığı da olur Morrıcone nın en guzel çalışmalarından bırını soruyoruz Bernardo Bertolucci yaklaşık beş buçuk saat uzunluğunda ve sınemalarda ıkı bolum halınde gosterılen bu yapıtıyla 19001950 yılları arasındakı zaman dılımınde Italya nın sıyasal toplumsal ve Kulturel bır panoramasını vermeyı amaçlıyordu 1974/1975 yapımı tılmın Burt Lancaster Gerard Depardıeu Donald Sutherland Robert de Nıro Sterlıng Hayden Domınıque Sanda gıbı oyuncularından oluşan gorkemlı bır kadrosu vardı 1900yazı Italya nın Emılıa bolgesınde aynı gun ıkı çocuk üoğar Bırı bolgenın egemenlerınden zengın çıftçı Alfredo Berlınghıerı nın torunu otekı de yoksul koylu Leo Dolco nun torunudur Ikı çocuk bırlıkte buyurken ulkedekı sıyasal ve toplumsal koşullar değışecek yollar ayrılacaktır Vıttorıo Storaro nun goruntuledığı bu unlu yapıtı anımsadınız mı? 4 •" Geçen haftanın yanıtlan: Emıl Jannıngs ve Peter Lorre ADEM AYAKTA Bu hafta çağdaş sınemanın ıkı usta muzıkçısınden soz edeceğız Henrı Mancını ve Ennıo Morrıcone Ennio Morricone Henri Mancini kı ıletı de kadınları boylcolmamaları konusunda, erkeklcrı ısc kadınlara karsı dıkkatlı olmaları konusunda uyarmaktadır Gorulduğugıbı.bırtoplumun nıasallanndaycralan kadınların yansıması, aynı zamancla o toplunıun k.ıdınlarınabaküjaçısınındabıryansımasıdıı Masal kadınlaıını ger<,ek kadınlardan soyutlamak olası değıldır Çunku, bu masallar bır başka toplumun, bır baska ge/egenın masallan değıldıı Hcr masal aıt olduğu toplumun gerçcklcrını yansıtır Her masal bir ders... Nc yazık kı, toplumumu/un masal kadınlaıı da gcıçck yaşamda olduğu gıbı, çoğunlukla lıer şcyı tıınaklarıyla kazanmak zorunda oldukları ı<,ın, lukcnmez bıı u^rajj ıimdcdırlcr ve ya^anıa kaısı hcr zaman savunmadadıılar Yınc bu kadınl.ır mutsu/lugu nıutluluğa donu^turcbılmck nııı, bıı sımyau sabnyla ya^amları boyunca uğra^ır dıırurlar vc yaşama oylo bağlıdırlar kı ondan vazgeçcmczlcr 90 masaldan, yalnızca bır tanesının kadın kahramanı ınlıh.ıı ctnıı^tır (Nartancsı) Otckılcrın hepsı dırennıi!} vc kazanmışlardır Masallarda ıntıhar olayına pek rastlanmamasının bır başka ncdcnım dc halkın dınscl ınaiKjlarında aramak gcrekır Çunku lıalk arasında ıntıhar cdcnın hcm bıı dunyasını hcm dc otckı dunyasını yıkacağı, orada da bır ycrı olmayacağı ınancı yaygındır vc ıntıhar ctnıck gunah sayılmaktadır Nedcnı nc olursa olsun 90 masaldan sadecc bırınde ıntıhara rastlanması, ınsanlarıınızdakıozcllıklcdckadınlarımızdakı dırcşkcnlığı, yaşama sevıncını yansıtan, gu/cl \ c oiumlu bıryansıınadirvcbuavıdanscvındırıcı bırsoıuıçtur Ooruldujiu gıbı yaşanılan toplunısal yo/lasmalar, sarsılan guzel dcğcr yargi hiriNoni.it u.bııturı lctılcre gcıcksınım duyulmus \c buıiları KrCicn masallaı yaıatılmıştıı Oylcysc masallaı vc ılctılcıı tum bır halkın yaşam dcncvımlcıındcn vasaııı macerasmdan damıtılmış. gcçnıışı dcgcrlcıulııcn, gunc tşık tutan. gclcccğı yonlcndırcn altın damlalardır Bu "altın ılctılcroğullcr" lyı saplanmah vc ycnndc defcılcnd'rılmclıdıı ^ Muzıkle sınemanın ışbırlığı daha 1895 tekı ılk fılm gosterısıyle başlamıştı Lumıere, bır Parıs kahvesının bodrumunda fılmlerını ızlecıye sunarken bır pıyanıst çaldığı melodılerle goruntulere eşlık etmekteydı Boylece, hem projektorun gurultusu bastırılmış oluyor hem de ızleyıcının duyguları harekete geçırılıyordu 1915teD W Grıffıth 'Bır Ulusun Doğuşu (The Bırth of a Natıon) adlı yapıtı ıçın ozel bır muzık besteletınce bu konuda yenı bır sayfa açılmış oldu Sessız fılm donemınde Eısensteın ve Abel Gance gıbı ustalar onemlı bestecılerle çalışarak fılm muzığının sınema sanatındakı yerını pekıştırdıler Charlıe Chaplın Turkçesı AFA Yayınları ndan çıkan yaşamoykusunde çogu fılmının muzıkle bırlıkte doğup oluştuğunu yazıyor Jean Renoır'ın fılmlerıne değer kazandıran unsurlardan bırı de Joseph Cosma nın muzığıdır Alaın Resnaıs gıbı bazı ustalar daha fılmı tasarlarken bır Bufılmde Orson H elles oynaımştı. bestecıyle ışbırlığıne başlar Gunumuzde fılm muzığı sınema Fılm, balayı gezısı sırasında bır sanatının ayrılmaz bır parçası halıne Meksıkalı polısın yaşadıklarını geldı Henry Mancını şoyle dıyor lyı anlatıyor Karısıyla yolculuğa çıkan bır muzık guzel bır fılme çok şey Vargas (Charlton Heston), kazandırır, ama kötu bır fılme hıçbır ABDMeksıka sınırındakı kuçuk bır şey veremez ' kasabada durmak zorunda kalıyor Çunku kasabanın yaşlı polıs Bır Italyan goçmen aılesının oğlu muduru, uyuşturucu çetelerıyle olarak ABD'de dunyaya gelen bırlıkte karanlık ışler çevırmektedır Mancını (19241994) söylentıye Vargas, durumu anlayınca, bu polıs gore Unıversal studyolarının muduruyle olumcul bır çatışmaya berberınden çıkarken Blake Edvvards gırecektır Orson VVelles ın Whıt ıle çarpışmış ve boylece sınema Masterson un bır romanından tarıhının en verımlı yonetmenbestecı Bertolucci'ninfilminde rolalattlar arasında Bıırl Lancaster da vardı.