Katalog

E D E B İ Y AT s u COCUKLAR ÖLDÜRÜLMESİN epimizin bildiği çok eski bir söz vardır: "Bütün yollar Roma'ya çıkar..." Bu söz bir zamanlar doğru olabilir. Ama, bence günümüzde bütün yollar Hiroşima'ya çıkıyor! Çünkü bütün köşebaşlannda, kentlerin sokaklannda, dağlara tırmanan patikalarda, her gün nice insanın kanı akıyor. 6 Ağustos günü Hiroşima halkı atom bombasının atılışını protesto etmek için her yıl olduğu gibi yine yere uzahacak ve bir sürc kımıldamadan duracaklardır. Hiroşimalılar üstlerini başlannı silkeleyip gündelik yaşantılanna dönerken aynı gün savaşlarda ölen yüzlerce insan öylece kalacaktır; son nefeslerini verdikleri ycrdc!.. H Amerika, güçlü bombalar üretirken yeni kuşaklan bu araştırmalann gerek. li olduğuna inandınr... Bir gün uzaydan "kötü kalpli" yaratıklar gelecek ve dünyayı işgal etmek isteyecek! Ama, bombacı Sam Amca, Hiroşima'da yaptığı gibi düşmanları yok edecek, zafer insanlığın olacaktır!.. Bu masal sinemalarda, bilimkurgu romanlarda, çizgi filmlerde sürüp giderken dünyada binlerce insan ölmekte ama uzaylı düşmanlar görünmemektedir; her nedense... Saat 8.15'te Hiroşima vardı... Ama, saat 8.16'da yoktu Hiroşima! Hcrşey Insansız bir ısıda kavruldu Çimen gözleri ince Japon kızlannın Hiroşima'ya atılan atom bombası bir fırlatılışta yüz insanı öldüren füzelerin "masum" olarak tanımlanmasına yol açmıştır. Toplu katliama neden olan bombalann kullanılmayışına "şükreden" insanla, saniyede bilmem kaç mermi kusan silahlann görüntüsünü, kullanılışını ne yazık ki günümüzde kanıksadılar. Artık hiç kimse evin kapısını kınp, insanları öldüren cellatlann ya da "sorti" yapan bir uçak pilotunun pişmanlık du O ne? Yüz bin kişi mi öldürdüm ben? Yalazlardan bir kuş olur usum, karanlıklara gider, gider. Dünyadan savaşlar ne zaman yok olacak?.. Bu sorunun yanıtını yobazlann Sıvas katliamında öldürdüğü Asım Bezirci'den öğrenclim: "Emperyalizmin bütün dünyada kökü kurumadıkça savaşların arkasi kesilmez. Sömürgelcştirme ve paylaşma savaşları ilc onlara karşı ulusal özgürlük ve bağımsızlık savaşları sürüp fjider. Gcrçi arada kısa süreli ve silahlı barışlar cksik olmaz, ama silahsız ve kalıcı banşlara da pek rastlanmaz. Çünkü ulusal barış, ancak evrensel barışa dönüşürsc, onunla bütünleşirsc kalıcı olabilir." Evrensel barışa inanan değerler erozyona uğratıldı. Ve ardından milliyetçilik rüzgârlan, din savaşları bir kâbus gibi çöktü insanlığın üzerine. Artık her Hiroşima'da öleli Oluyor bir on yıl kadar Yedi yaşında bir kızım Büyümez ölü çocuklar. Nâzım Hikmet'in şiirindeki kız çocuk Hiroşiima'da öleli 48 yıl oldu. Amcrikalılar, Nazilerin teslim olmasından sonra, doğudaki savaşı bitirmek için 6 Ağustos 1945 yılında Hiroşima'ya, 9 Ağustos I945'te ise Nagazaki'ye atom bombası attılar. Bu toplu katliamlarda ölenlerin sayısı 400 bine ulaşırken milyonlarca insan atom bombasnın etkisini yaşantılannda uzun yıllar duyumsadı. Dünya Barış Konseyi tepkiler ve kaygılar sonucunda 19 Mart 195O'de "Stockholm Çağnsı"nı yayımlar: "Atom silahlarını herhangi bir ülkcyc karşı kullanacak olan bir hiikiimeti insanlık suçu işlemiş ilan cdiyor ve her yerdc onun bir savaş suçlusu muamclcsi gormesını savunuyoruz. Söz koniısu bildirinin altına 500 milyonu aşkın imza atılır ama U.S.A. bomba yapımına devma eder; usanmadan! 1954 yıhnda Hidrojen, 1977 yılında ise Nötron bombalannı yaratır. Büyükbabam, babam, ben Küçük oğlan, kıe, damat... Gelişimiz teker tekerdi Gidişimiz cümbür cemaat. Melih Cevdet Anday'ın "Hiroşima" adlı şiirinde belirttiği gibi insanlann "cümbür cemaat" ölmelerini sağlayacak bombalann kimliği aynıdır: U.S.A. HlrofIma falakatlnd* ttl*nl«r h«r yıl şahlrdakl Banf Parkı'nda dUzanlanan ttfr*nl« anılıyor. kırkbeş saniyede olup bitmişti. Oysa kırkbeş saniyede neler yapılmazdı ki... Ceyhun Aruf Kansu, "Hiroşima 8.15" adlı şiirinde işte bunu anlatır: Kırbeş saniyede koşabilirdi dörtyüz metreyi Bir Polonyalı atlet çimen serinliğinde bir stadın Ve bir erkek arzuladığı bir kadından Bir yeni insan yaratabilirdi öpüşlerle Sevinin çeşmesinden. Ve kırkbeş saniyede altmış bin kişi öldü yup, duymadığını merak etmiyor!.. Toplu ölümlere alışan insanlığı bir futbol maçında topun çizgiyi geçip geçmediği daha çok ilgilendiriyor. Ama, Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın, atom bombasının Hiroşima'ya atılışının 25. yılı dolayısıyla yayımladığı "Hiroşima" adlı kitapçığı bulabilenler, atom bombasmı atan uçak pilotunun yaşadıklannı okuyabilirler: Bomba kolunu çektim işte Soldu birdenbire Hiroşima denilen kocaman çiçek yol Hiroşima'ya çıkıyor! Çalıyorum kapınızı, teyze, amca bir imza ver. Çocuklar öldücülmesin şeker de yiyebilsinler. Nâzım Hikmet'in şiirindeki kız çocuğu bir imza istiyor bizden... Ama, bizler daha fazlasını yapalım. Ki, Oktay Akbâl'ın dcdiği gibi; "Hiroşimalar Olmasın" Her insan Banş'ın yaşama attığı bir imza değil midir; tepeden tırnağa?.. < DERGİ 1 A Ğ U S T O S 1993 S A Y I 314 CUMHURİYET