Katalog

ZAYIFLAMA G Ü N D Ü Z İ M Ş İ R Diyet uzmanları ^ nsunlur güneş altında soyunmaya, I bcdcnlcrini meraklı bakışlara da açI maya başlayınca "estetik" kaygılar • ön plana cıkar. "Acaba fa/la kilolarımı nasıl atsam? Şu yan tarafımdaki yağları eritcbilir miyinı? Göbcğim aslmda bu kadar şişkin değildir," gibi düşünceler insanlara birden "rcjim yapmaları gerektiğini"anımsatıverir. Yapılan ara^tırmalar günümü/de 200'üaşkın rejim yönteminin uygulandığınıorlayakoyuyor. U/manlarönerilen bu rejim yöntemlerinin çok az bir kısmının sağlıkh olduğuna dikkat çekerek zayıllama diyetlerinin bilimscl geçerliliğinin mutlaka tespit edilmesini öneriyorlar. Diyct ıı/manı Vildan Koray ile Doç. Dr. Gülten Pekçan orlaklaşa ha/ırladıkları bir çulışmada, 2yıl boyuneaya/ılıbasmdaçıkan/ayıflamadiyetlerini gö/dcn geçirip şöyle bir saplama yapıyorlar: "Araştırmaya göre /ayıflama diyetlerinin yüzdc 38.7'si sincma sanatçıları tarafından önerilmiş; 35.5'inde ise yazarının belli olmaması dikkal çekiyor. Oiğer ilginç bir yan ise sinema sanatçıları tarafından önerilen 24 /ayıflama diyetinin yüzde 54'ünün Joan Collins, yU7.de K.3'ünün ise Brooke Shields'e ait oluşu." Bu tür diyctlcrin pratiktc bir yarar sağlamadığını belirten polis hustancsi diyet uzmanı Belgin Gözke, sakıncalarını iseşöylesıralıyor: "Tek bir besin ile zayıflamanın öncrildiği diyctlerde en fa/la kullanılan bcsinler sırasıyla et 330 gram, lahana 1 kg, y umurta 6 adet, elma 3 adet, pirinç 30 gram ve benzeridir. I ek basına önerilen 6 adet yumurta 34.2 gram yağ içerir ve enerjisi 474 koloridir. Gerçektc hiçbir besinin tek basınazayıflatıcıetkisiyoktur. Tekbaşına önerilen 330 gram et 46.2 gram yağ ve 682 kalori içerir. önerilen bu diyetlerde toplam enerji değerine göz atıldığında yüzde 50'sinin 800 kalori ve daha düşük düzeydc enerji içerdiği göriilür. /.ayıflama diyetine çok diişük enerji içeren bir diyetle başlandığı zaman, hızlı /ayıflama sonucu kişinin sağlığının olumsuz yönde etkilendiği göriilür." Yaygın bir görüşe göre dc 800 kalori ve altında önerilen diyetlerin hepsi çok şişman kişileri zayıflatmak ya da ameliyat önccsi hastane koşullurındu önerilen diyetlerolması... Peki sağlıklı /ayıflamanın yolu nereden geçiyor? İşte bu soruyu yönelttiğimi/ İstanbul Tıp Fakültesi Endokrinoloji, Metaboli/ma ve Beslenme Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ergin Scncer, konuya yaklaşırken ilk aşamada, 'Hangi kilodan fa/lası şişınanlık sayılır?' diye düşünmek gerektiğini vurgulayarak sö/.ebaşlıyor: "En güvenilir yöntem, ABD'de sigorta şirketleri grubunun hazırladığı ideal viicut ağırlığı çi/elgelcrine bakmaktır. Bu hayat sigortası şirketleri u/un yıllar müşterilerini i/lemekte, ilerideki prim çalısmalarına csas olmak ü/ere ömrii kısaltan ya da u/atan faktörleri güvenilir istatistiklerle bclirlemektedir. Bu çi/elgelerin sonııncusu I983'te yayımlandı. Bu çizelgede cinse, yaşa, boya ve kemik yapısına göre ideal vüeut ağırlığı, yani en uzun ömiir beklcntisi olan grubun kilo sınırları göstcrildi. Çok geçerli olan bir başka yöntem ise vücut kitlesinin bin indcksle ifade edilmesidir. Vüeut kitlesinin indeksi (VKİ) kilonun metre cinsinden boyun karesine bölünmesi ile bulunur. Birörnekverelim: Boyu 1.76 cm, ağırlığı 64 kilo olan bir kimsenin vücut kitlesi indeksini hesaplayabilmek icin 64 sayısı, 1.76'mn karesi olan 3.1'e bölünür vc bulunan 20.6 sayısı o kimsenin vücut kitlesi indeksini gösterir. 2025 arası normal olarak kabul cdilir. 2530 arası toplu ve 30'un üstü şişmandır." Şişmanlığın /ararları arasında solunum yetersi/liğinin cok sık görüldüğünü, buna bağlı olarak yol yürürken. merdiven çıkarken nefes darlığı olabileceğini ya da horlama, uykııdan sıçrayarak uyanma vc gündü/ uyuklama gibi belirtilerin ortaya çıkacağını belirten Sencer, ağır ^işmanlurda, deride çeşitli ne diyorlar? iltihapların, ayak ^işliklerinin ve çatlaklarm olıı^abileecğini vurguluyor. Şişmanlığın tedavisine ba>lanmadaıı önce hastanm önce iyi bir ^ekilde değerlendirilmesi gerektiğine dikkati çeken Prof. Dr. F.rgin Sencer sö/lerini şöyle siirdüri'ıyor: "Buna göre önce şeker, iirik asit, kolesterol ölçümleri yapılır. Şişmanlık bilinen, kalis bir şişmanlık mıdır? Yoksa hormon bo/ukluğu sonucu oluşmus bir şişmanlık mıdır? Bu durum belirlenir. Bundan sonra hastayla dikkatle konuşulur ve kilo vermek için ne derecede azimlidîr, buna dikkat cdilir. Tedavinin üç esas yönü \ardır: Diyet, egzersizve davranıs ledavisi. Psikiyatrik tedavi (davranış tedavisi) ihmal edilirse, hastaya yeni yeme alışkanlıkları ve yeni bir yaşam anlayışı ka/.andırılma/.sa kilo verenlerin hemen tümü bir süre sonra verdikleri kiloları tekrar alırlar. Eg/crsi/ hastanm durumuna göre belirlenir. Yapabilecek kimselere de aerobik hareketler, koşu (jogging) ve diğer harcketler önerilebilir. Günlük yasantısı yüklii olanlara, asansör yerinc merdiven kullanmaları, otobüse iki durak öteden binmeleri, alışverise çıkmaları gibi öneriler faydalı olabilir." Dünya Sağlık Teşkilatı ve diyel uygulananbütün ülkelerde"Ayakta Uygulanan Diyet" olarak isinılendirilen yönteme göre, kalorisi 9001 100 olan diyetlerin ideal oldıığuna dikkati çeken Sencer, a\rıca bu diyelte çe^itli kaynaklardan yiyecek verilerek vitamin, mineral, lil ve protein eksikliği olmasının önleneeeğinibelirtiyor. M MERAKLISINA UYARILAR 1. Sağlıklı kilo vermenın yolu iyi duzenlenmış bir dıyetten geçer 2. Şişmanlığın lemel nedenı; tuketlığınden fazla kalori almaktır "Ben kalori almamı kısmayayım, tüketlmi arttırayım" gorüşu yanhştır Hareket ve egzersız ancak yardımcıdır. 3. Bırdılim ekrneğın kalorisini yakmak ıçin 40 dakıka yürüyüş gerekır. 4. Saunada terlemek, rnasajla zayıflamak. bırtakım aygıtlarla yagları erıtmek boş vakıtlerı olabılen kımselerın kendılerını oyalamaları dışında hıçbır ışe yaramaz 5. Hazır dıyel ambalajları (formul diyetler) mutlaka hekıme danışılarak yapılmalıdır 6. Gebeler de dıyette çok dikkatlı olmalıdır 7. Diyetler hastanm beslenme alışkanlıkları, ekonomik güçlerı, yaşadığı ortamı gbz önüne ahnarak hazırlamalıdır. 8. Ûğun sayısına çok dikkat edilmelı, yemekler ağır ağır ve iyi çığnenerek yenılmelıdir. 9. Ağırlık ölçümleri 7 ile 10 gün arasında yapılmalı ve muntazam olarak bir yere kaydedilmelıdir. lO.Toplam enerjinin yuzde 5055'i karbonhıdratlardan gelmelıdır 11. Toplam enerjinin sadece yüzde 2025 ı yağdan karşılanmalıdır 12. Diyet enerıisının yuzde 1520'sinin proteinlerden gelecek şekilde ayarlanması gerekhdlr. 13. Enerji değerı çok duşük olrtıayan diyetlerde bırey bu ahşkanlığını bırakmıyorsa çok ozel günler ıçın alkol kullanımına Izln verılebılır 14. Haftada 0.51 kg ayda 24 kg zayıflatmaya yonelık diyetler daha kolay uygulanabılir vesağlıkhdır 15. Yemeklerın suda. fırında. ızgarada veya yağsız tavada pışırılmesı önemlı bir faktördur ^ ş < ^ A ~G> ? £ CUMHURİYET0ERGİ28TEMMUZ1991SAYI281 15