Katalog

R A F F İ A N T I KA P 0 R T A K A L UZAYEDENIN Önemli müzayedeleri genellikle büyük kalabalıklar izler; telefonla katılanlar da olur. Biz de ÎstanbulLondra hattında Gerome: "Saray Avlusunda Guvercln Besleyen Harem Kadınları" (Yağlıboya; 00x80 em). izlediğimiz Polly Peck müzayedesinde, alıcı olmadığımız için telefon konuşmalarımızda tüm dikkatimizi genel hava üzehnde yoğunlaştırdık... Asil Nadir'in Polly Peck müzayedesi de diğer A vrupa müzayedelerine benzer bir gelişim gösterdi. Sıradan izleyiciler yorulup gittiler; saîonda gerçek alıcılar, merakhlar kaldı... eşe kapı açıldı, mermer kaplı geniş bir antrenin solunda başka bir kapının önündeyiz. O kapıdan bizi içeriye alıyorlar. Muhteşem bir salon; karşılıklı şömineleri, yüksek tavanları ve olağanustü eserleriyle. Satvet Lutfi Tozan'ın İstanbul Tesvikiye'dekı konağındayız. Ben h? j ^ n ANATOMİSİ ufak maun sehpalar, yine bu sehpaların üzerinde Çin porseleni bleublanc, Celadon abajur, vazo ve tabaklar. Duvarlarda öncelikle göze çarpan, Türkiye ile ilgili suluboya resimler, yağlıboya tablolar, goblen panolar... özenle fiyatlandırıyoruz babamla Satvet Lütfı Tozan'ın halılarını, eşyalarını, her şey ne kadar güzel ve yerli yerinde. Uzun yıllar kullanılmış olduğu nasıl da belli ve sanki halen sahiplerinin kokusu var eşyalann üzerinde... Sonra ikinci katı da var Satvet Lütfi Tozan konağının; benim sevdiğim tarzda merdivenlerden çıkılıp inilen, duvarlarında merdiven boyunca, benim sevdiğim tarzda tablolar asılı... Babamla çalışıp fiyatlandırıyoruz; ilanlar, broşürler hazırlamamız günler sürüyor. Ne yapayım, elimde değil; Asil Nadir'in eşyalarını içeren müzayede kataloğu bana hep Satvet Lütfi Tozan'ın konağını anımsatıyor. Şimdi tekrar bu kuşe kapaklı kataloğu karıştınyorum. Biraz dikkatli bakınca, biz TUrİcleri daha çok ilgilendiren eserlerin tablolar olduğu ortaya çıkıyor. Tabii ki başta Jean Le'on G6röme'un (18241904), "Saray Avlusunda Güvercin Besleyen Harem Kadınlan" adlı tablosu geliyor. Bu tablo bızim için çok ilgınç: Her şeyden önce, Fransız ressam Gerome, Osman Hamdi Bey'in, son Praziosi: "Istanbul'da Terasta Narglle Içen Tüccar" (1895, suluboya ve karışık teknik). M şaşkınlıkla etrafıma bakınırken babam bir işaretle beni yerime oturtuyor. Yıl 1974, herhalde Turkıye'de yapılan en önemli müzayedelerden birinin, belki de en önemlisinin ön koşullarını, başdöndürıicü eserler arasında konuşmaya başlıyoruz... Bende tüm bu çağrışımları uyandıran, parlak kuşe kapaklı kataloğun uzenndekı 'kapı' fotoğrafı oldu. Katalog, Christie's ve Sothebys'den sonra gelen üçuncü büyük lngiliz müzayede kuruluşu Phillips'in. Asil Nadir'e ait Polly Peck işyeri merkezindeki eşyaların müzayede kataloğu. Kendimi kataloğun kapağındaki kapıdan içeri atıyorum içim sızlayarak. tnsanların gönül rızasıyla satmadıkları mallara karşı aileden gelen bir tedirginlikle bakıyorum. Çok güzel hazırlanmış bu katalog bana, Istanbul'da oturduğum yerden, Polly Peck'e ait binayı gezmemi ve belki de orada gösteremeyeceğım bir dikkatle eşyaları incelememı sağlıyor, duşündürüyor. Anlaşılıyor ki Asil Nadir lngiliz tarzı eşyaları sevmiş, en azından onları çok kullanmış. Gerçekten de ofislere en fazla uyum gösteren eşyalar, lngiliz eşyaları. Maun ve kahverengi, hâkim renk. Yerler lran halılarıyla kaplı. Muhteşem Keşanlar, Tebrizler, lsfahanlar. Bunların üzerinde lngiliz, II. üeorge, III. George yazıhaneler, kütüphaneler, III. George salon takımları, kristal avizeler, Müzayedenin «n pahalı suluboya tablosu Turnar (28x38 cm), satılamadı. Üç yıl önce 40 bln paund dolayında bir f lyatla satılan Diemer'ln "Boğaz'dan Istanbul" adh yapıtı 25 binpaundasatıldı. Ekspertlz flyatı 1018 bln paund arasında idl. Bltkllerlyle blrllkte 34 blnpaundasablan bu Jardinlere'ln flyatı, 1015 bln paund Idi. zamanlarda ülkemizdeki müzayedelerde rekor üstüne rekor kıran Osman Hamdi'nin hocası... Ben bu tabloyu hatırlar gibiyim. Anımsadığım kadarıyla 1989'da Londra'daki bir müzayedede, 400 bın paunda satılmıştı. Demek ki Asil Nadır satın almış... Phillips'in müzayede kataloğunu karıştırırken ekspertiz fiyatı 200300 bin paund olarak belirlenmiş bu ünlü tablonun satılıp satılmayacağını, kaça satılacağını düşünüyorum... Savaş ya da diğer olumsuz faktörlcr tablonun satışını etkileyecek mi?.. Kataloğu gözden geçirmeyi sürdürüyorum. Yine Istanbul konulu suluboya Pre 12 CUMHURİYETDER8İ24ŞUBAT199 1SAYI2S9