Katalog

Antik kentten arkeoloji parkına guzellık tanrıçası "Afrodlte"ın adına, "Geç Hetenlstlk DönenTde, bırçok kerıt kurulmuştu Kana bölgesınde, Menderes vadısındekı Babadag eteklorınde yer alan ve bugun, Aydın ılının Karacasu ılçesınde, Geyre koyu koyünde 520 hektarlık bir alanı kaplayan "Afrodislas", bu antık kentlerın en unlusudur Bugun, bılınen ve kazılmakta olan tum Greko Romen kentler arasında hıçbırı, Atrodısıas'tan çıkan sanat zengınlığını ve antık eser çeşıtlılığını vermemıştır Bu açıdan kent, yuzyılımızın en önemlı arkeolojık bulgusudur Tanrıçalarına layık bir şehır varatabılmek ıçın Afrodısıaslılar, ınşa ettıklerı tum bınaları en mukemmel şekılde yapmayı amaçlamışlardır Yakın tepelerdekı zengın mermer ocaklarını kullanmış, taşları büyuk bir ustalıkla oyarak olağanustu abıdeler, anıtlar, tapınaklar, banyolar, tıyatrolar ve muhteşem bir stadyum meydana getırmışlerdır 30 bın kışılık bu stadyum, Akdenız ulkelerındekı benzerlerı arasında, gunumuze kadar en sağlam kalanıdır Bu yapıtların guzellığı tum dunyada un salmış. Afrodısıas kentını bir heykeltıraşlık merkezı ve ekolu halıne getlrmıştır Afrodısıas: ta yaratılan yapıtlar, Anadolu'nun dığer kentlerıne, Ege'ye, Akdenız'e, Italya'ya ve özellıkle Roma'ya gönderılerek ımparatorların ve sanatseverlerın koleksıyonlarına gırmıştır Y aşamın ve bereketın sımgesı, aşk ve rıntılı olarak bıldirdi, ancak ıyi bir sinema eleştirmeni bu kadar bılgıyı belleğinde tutabılirdi. Sinema klasıklerınden oluşan video bandı koleksiyonu onun vazgeçilmez tutkularından bıriydı. Arada bir geceleri gözde filmlerinden birinı çıkartır, defalarca görmesine karşılık yıne de buyuk bir keyıfle seyrederdi; zaten ka/ı evının duvarlarını görmek onun bu tutkusunu anlanıaya yeterdı. Nereden bulup getirdiyse her taraf Hollywood ve Avrupa'nın eski fılm afıslerı ıle kaplanmıştı. Bu kadar işının arasında usta bir aşçı kadar ıyı yemek yapmak, ıyi bir sinema eleştirmeni kadar sinemayı ızlemek, Kenan Hoca'nın kendisıni tanıdığım kısa sure ıçınde "perfeksıyonist" kışılığınde görebıldiğım çok yönlü taraflarından bazılarıydı. Kazının son günunde kazı evının bahçesınde bir müze dolduracak kadar çok sayıda heykel teker teker metrelerce naylon örtüyle kapatıldı. 1991 yazına kadar, Hoca çocuklannı kış uykusuna hazırlıyordu. Kim nereden bilirdi ki, bu asıl Hoca'nın son yolculuğu onun son uykusu olacaktı. Ben, Prof. Kenan Erım'in Afrodisyas kervanına katılan en son fert oldum; hatta yaptığım işin semeresini göremeden Hoca göçtü gitti. Sözümona, bu ayın sonunda onunla Paris'te buluşup Afrodısyas'a para toplama kampanyası ıçın çektiğım fotoğraflan sergileyecektik. ölüm Allahın emrı; hayatın, aksi düşünülmez bir sonucu. Gidenin ardından sızlanıp dövunmenin kimseye bir faydası yok. Ben sadece Kenan Hoca'nın erken gıdişine üzülüyorum, zira Türkıye'nin bu boyutta yeni biı bilim adamı çıkarması, olasıhğı her geçen gün biraz daha zayıflıyor hatta imkânsızlaşıyor... Orta öğrenımin hali meydanda; Güzel sanatlarda ve özellıkle heykelde dönemının en önemlı ekolunu oluşturan Afrodısyas'ta Prol Kenan Erım, ölumunden kısa bir sure önce gerçekleştırdığı son kazılarda, Neron ıle annesı Agnpına'nın bir heykelını de ortaya çıkarmıştı (soldakı sayfa) Afrodısyas ın 29 kazı yılında antık kentten bir genel göruntu (en ustte) Mermer ışlemecılığının tum ıncelıklerını sergıleyen 1 700 kışılık Afrodısyas Tıyatrosu, 1963 yılında ortaya çıkarılmıştı (üstte) Afrodısıas, zengınlığının ve ununun zırvesıne Roma devrınde 60 bın kışılık nufusuyla enştığı halde, geçmışı ve tannçasına bağlılıgı neolıtık devırlerınden (IÖ5000) ıtıbaren süregelmıştır Ancak kentın IÖ 2 yuzyıla değın durumu ıle ılgılı fazla bir bılgı elde edılememıştır IÖ 2 ypzyılın sonlarında Marcus Antonlus, kente Özerklık vermış ve Afrodıt kultunun dokunulmazlığı vurgulamıştır IÖ 1 yuzyılda, Imparator Augustus'un Afrodısıas ıçın "Bu kentl tüm Aayadan kendlm Içln »eçtlm!.." dedığı söylenır Afrodısıas uzerıne ılk bılgıler, 1840larda ortaya çıkarılmış ve ılk kazılar da Paul Gaudln başkanlığındakı bir Fransız grubu tarafından 19041905'te gerçekleştırılmıştı 1937'dekı kısa bir kazı çalışmasından sonra ıse 1961 'de, New York Unıversıtesı Klasık Arkeolojı oğretım uyelerınden Prof Dr Kenan Erim'ın sıstematık araştırma ve kazılan sayesınde, antık kent meydana çıkmaya başlamıştı 29 yıl boyunca Afrodısıas kazılarını surduren Erım, ölumunden bırkaç gun önce terk ettığı antık kentı, 1991'e, bir açıkhava arkeolojık parkı olmaya hazırlıyordu •^ I KARADENIZ ^Istanbul ± Tl 5 T r u v a ANKARA, ANAD0L U ünıversitelerın bılimsel araştırma ve yeniyı yaratma gücünden ne kadar yoksun olduğunu Batı'nın herhangı bir üniversitesi ile ufak bir kıyaslama ile ortaya koymak mümkün... Herkesın köşe dönüp ucuz profesörlük peşinde koşluğu bu dönemde, yeni bir Prof. Kenan Erım'i nereden, nasıl bulacaksınız? Şimdı Afrodisyas ne olacak? Side gibi kargalar çöplüğüne mi dönecek? Birtakım yeteneksiz muhteris muhtar ve be lediye reislerinın elinde yok olup gidecek mi? Yoksa biri gelip Hoca'nın büstünü dıkip altına da bir şükran plaketi koydurup yanı başında lahmacun, kılım ve hediyelık eşya mı sattıracak? Eğer bu ülkenin ve bu ülkeyi yönetenlerin Prof. Kenan Erim'e en ufak şükran duyguları varsa Afrodısyas'ı Hoca'nın düşlediği doğrultuda bir "milli park", bir "arkeolojik park" yaparlar! D » Dur^mı A Berqama Izmır iEfes •Bodrum ^ Atrodısıas Geyre alaman AKDENIZ 17