Katalog

s H A Ğ L I K Erdal Atabek Işıksız mağarada altı ay içbir >eıindcn ı>>ık girmeyen, hiçbir sesiıı mşemediği bir mağarada yaVirsanı/ sabahı nasıl anlarsınız? (Kolunuza fost'orlu kadranlı, çaları olan biı saat takmayı unutıın. Hoto/laıın sesini dc, vupur dııdukleıini ılo lıcsuba kalınayııı). Michel Siffre. bıı Hansız mağarabılimcisi. Insanın doğal uyaranlardan yoksıın kaldığı zamaıı, biyorıtmımıı nasıl degi>ıiğini ya da etkileııip cikilcnmcdiğini aravtırınak için böyle deneyler yaptı. Teksas'taki Midniglıt Magarası'nda 205 gıın kaldı. Uu, ikiııci dencyiydi. Ilk dcneyi Fıansa'daki bir ycraltı buzulunda bir ay kalarak geıçcklc^tirmiştı. Biyoritm son yılların çok konusulan konusu. tnsanın, hay vanın, bıikiııin doğaya uyıımnnu gerçekleştircn ko'jiıilar nelerdir? Insanlar, hayvanlar, bitkilcr günun 24 saat olduğıııuı nasıl biliyorlar? öncelikle bunu bilınek nedcn gerekiyor? Bunıı bilniLnin oncnıi yaianıak için gereken koşullaıa ııyınak. Canlılar, karanlıkta kendilcrini korumak için barınaklarına çekilir, dinlenir, uyurlar. Uykularında düşmanlannın baskınına ıığranıamak için de kendileri için korumalı yerleri seçerler (kovuk, in, ev). Günün ilk ışıklaııyla biılikte de hcmeıı kalkaıiaı, yeı deği^tirirler, su içcrler, beslcnmek için gerekli avlunnın pcsine diıserler. lşte, 24 saatlik gün çevriminin öncmi burada. Peki canlılar bıı çcvrimi nasıl anlıyorlar? Burada en önemli etken, "ışık". Ciunıı başlalan ve bitiren ısık da guıı ısığı, gııncslcn geliyoı. Güneşin doğması gııııu ba^latıyoı, batması da gııııu bitiı iyoı. Tarırıı tuplumları için günun böyle böluıımcsi gcçeıli. Yapılacak isi gürcrek yapıııak, doğanın bıı koşuluna uymayı gerektiriyoı. Köylülerin ilk ışıkla kalkmalan, geeeyle yatmaları bıı ııyumun gereği. Tümııyle "ışıksı/" biı ortaında, insan 24 saatlik çevrimi gcne yaşıyoı ınu? lşte, Michel Siflıe'iıı aıastııdığı koıııı bıı. Insanın 24 saatlik çcvrinıındc en önemli öğeler uykuuyunıklık duıumu, bcden ısısı dcğisimı, karacığcrdc glikojcn yapımı, metaboli/madır. Bıı öğclerin 24 saatlik değişimi bir çevrimdir ve bıı çevrim bir gıınluk periyot içinde tamamlanır. Dalıa oiK'e yapılan araştırmalnr, çeviriınin "ııyarunlar olnıudıgı ^anıan" da varlığını surdıırdüğüniı, auFransız mağarabilimcisi Michel Siffre, ılk deneyıni Fransa'daki bir yeraltı buzulunda gerçekleştirmiş ve 32 yaşıııdaki kadın gazeteci Veronique Le Guen de (yandaki fotoğrafta), Siffre'in bu deneyîne gönüllu olarak katılmıştı. Michel Siffre daha sonra, yeni araştırmalarını Teksas'taki Midnight Majjarası'nda sürdurürken, Fransız kadın gazeteci Le Guen'in "Yeraltı Gunlü0ü"nden de yararlandı. ViTAMİN ORGAN İŞLEV vitamininde kacı kac oyunu... 9 f B B cak 25 saate çıktığını göstermişti. Michel Siffre'in yaptığı araştırmalarda yeni bulgular elde cdildi. Bıı bulguları şoyle özetleyebiliriz: 1. Doğal ya da yapay uyaranlar olmadığı zaman îla (ışık, ses, saat vb.) insanda senkronizörler görev yapar, yaşam periyodu sürer. 2. Ancak bu durumda insanın iç ritmi ile yerküredeki zaınan ritmi arasındaki ııyum kaybokır. 3. Uyaranların yokluğunda gunlük çevrimin saat olarak uzadığı, gerek ııyku sılresinin gerekse uyanıklık sılresinin arttığı gö/lenılenmiştir. 4. Bu değişiklik kişiden kişiyede faıklı olınaktadır. Bazı bireyler iv'in uykuuyanıklık cevrimi birkaç gün icinde 24 saatten 48 saate cıkmakla, başka bircylerde ise aylarca böyle bir durum söz konıısu olmamaktadır. 5. 24 saatlik çevrim 4H saate çıktığı zaman, normalden iiçte bir oranında t'azla bir uyktınun, uyanıklık süresini iki katına çıkardığı gözlemlenmiştir. 24 saatlik gun peıiyodunda ortalama 8 saat ııyku 16 saat uyanıklık ritmi yasunmakladır. Burada uyanıklık süresi, uyku süresiııin iki katı olmaktadır. (,'cvrim 48 saaıe çıktığı zaman, 12 saatlik uyku36 saatlik uyanıklık periyodu görülmcktc, böylcce uyanıklık süresi, uyku süresinin üç katına çık ınaktadır. 6. Bu değişiklik hiçbir ilacın etkisiyledeğil, bütünüyle insan biyoritminin yeni uyumuyla ilgili olmaktadır. Bu yeni uyumun yaratıcı etkinliklerde bııyuk bir artışa yol açtıgı da görıılmuştıır. 7. Uyku ve uyanıklık çevriminin bu eşzamansızlığına diğer beden işlevlerinin de eşlik ettiği görülnıüştür. Boylece, kalp alışı, anüsten alınan beden ısısı, kortikosteroit horınon ritmi, potasyum gibi biyoıitmik değişiklikler göstcren metabolik edimlerin de yeni ritme uygun olarak değiştiği gözlcmlenmiştir. Böyle bir dency, sadece araştırma amacıyla yapılmanıakta, önemli pratik sonuçlarına da dikkat çekilmektedir. Bunların başında, sağaltını amacıyla kullanılan ilaçlann veriliş saatleri gelmektedir. Aslında bugün de ilaçlann veıiliş biçinıi yetcrince incelenmiş dcğildir. Kişinin bıyoritmine uygun verilen ilaçlar tam sağaltımı gerçekleştirmekte, buna uygun olmayan vcrilişse ilacı etkisiz kılmaktadır. Salt bu konu değil, zihinsel işlevlerin incelikleı i de bıı konııdaki araştırmalaıın öneınini aıttırmaktadıı. Michel Siffre, önemli bir konuya yeniden dikkatinıizi çekti. IJ öyle bir fıkra da vardır; ama olay başımdan geçtiği için daha canlı. Bir hastanede çalışıyorum Hastanenın eczanesınden bir kalfa telefon etti: "Doktor bey, B6 vitatnini yazmışsınız, elimizde kalmadı, eczacılar da şu anda burada değiller de size sorayım dedim, üç tane B2 versem olur mu?" Telefonda güldüm: "Bu olur da daha kolayı B12'yl ikiye bölüp vermektir ya da altı tane B, verlrsln" dedım ve ekledım, "Şaka yapıyorum, böyle şey olmaz, bunlar birbirinin eşiti değildir." Kalfa yeni gelmış. biraz utandı, özür diledi, konu da kapandı. B vıtamınlerinın numaralanması böyle şakalara (belki de karışıklıklara) yol açabılır. ama hepsi de birbirinden ayrı vitaminlerdır. Işlevleri, kullanıldıkları yerler arasında farklar vardır Bırbırının etkı alanlarına bir ölçüde girebilirlerse de, olayı vıtamınlerın farklılıkları açısından ele almak gereklidir. B,, B 2 , B e vıtamınlerı bıtkısel ve hayvansal kaynaklı besinlerde bulunduğu halde B,2 vıtamını sadece hayvansal besinlerde bulunur B vıtamınlerinın suda erıme özelliği ortaktır. Bundan ötürü bıtkisel besınlerın suyla kaynatılmalarında suya geçerler. Bu durumda kaynama suyunun atılmasıyla besınlerin vifamin değerinde önemli azalmalar olur Bu bılgıyı sık sık yınelıyoruz, çünkü bu yanlış yınelenıyor. B vitamin grubunun 2 numaralı uyesı olan B 2 vitamıniyle konumuzu sürdüreceğiz. SAGLIK PROKTOLOGIE SAGLIK SAGLIK KONTAKT LENS MERKEZİNDE 7S.000.Liraya KONTAKTLENS Uzman doktor ve deneyimli personel nezaretinde bir hafta doktor muayenesi ve koptroller dohilçJir. ÖĞRENCIIFRE %10 INDİRİM UYGULANIR. ALTIYOL, Çağdaş Tel 9(1)3450319 3450320 SAGLIK SAGLIK ÇANAJANS IST : 151 41 55 ANK: 231 26 99 HEMOROIDFİSTUL VARİSLERİN INFRAROT, İĞNE İLE TEDAVİSİ Op.Dr. MAYATİ F.KOCA1, Bankalarla anlaşrna vardır CLASS FORM DOKTOR VE UZMANLAR EŞLİĞİNDE Cilt bakımı selülitakne tedavisi, diyet, cimnastik, hamile cimnasriği BağdatCad No.206 D 15 SELAMİÇEŞME 368 94 2 8 ESTETİK MERKEZİ HIPER TANSIYON MERKEZİ HİPERTANSİYONLU HASTALARIN TÜMSORUNLARINDA YANLARINDADIR. Halaskârgazı Cad Osmanbey Apt No 194/1 D 1 Osmanbey/lsl TPI 1486393 147 82 97 TabiOt'tan bir parça.. p SMdk IMı*. I Mudı «f DOÇENT Dr. Arif Verimli Ruh (Sinir) Hastalıkları Uzmanı PsikiyatristPsikoterapist Hafta içi: 16,0019.30 C.lesi: 10.0015.00 Rumeli Cad. Ogan Apt No: 16 K. 2 Nişantaşı Tel: 141 35 89 • 132 01 20 Tel: 529 00 82 H 100 Sıl Ztytlnyıjı n Prlnı Sıbunu UKOM LTD. l<5 0] 00 İST Mp«4« v* Egumtyı kaift Mılld Cad Cıner apl No 119 Ka!4 ÇAPA ISTANBUL (Kan Merkcvı karşısı) 28