Katalog

ç İÇEK Fehmi Bayraktaroğlu H AYVAN DOSTLAR Suna Develioğlu Kediler erken çiftleşir Dişi kedi yavruları beş aylıkken çiftleşebilirler. Çiftleşme mevsimleri de köpeklerde olduğu gibi sınırlı değildir. • vinizi sizinle paylaşan, ailenin bir ferdi haline gelen kedinizin sağlıklı olması için, veteriner hekimin tavsiye ettiği zamanlarda, önce kanlı ishal, "gençlik hastalığı" gibi, daha çok, küçük yaştaki hayvanlara musallat olan ve onların ölumlerine yol açan hastalıklara karşı gerekli aşılar, daha sonra da kuduz aşısı yapılmalıdır. Kuduz aşısı ve çeşitli hastalıklara karşı kedinizin yaşam sigortası olan karma aşı da yılda bir kez tekrarlanmalıdır. Kediniz aşı olduktan sonra onu fazla yormayın; on gün yıkamayın, fazla ıslanmamasına dikkat edin. Bilindiği gibi, hayvan hasta iken aşı yapmak sakıncalıdır. Zaten veterineriniz sizi bu konuda uyaracaktır. Aşılar konusu kadar önemli bir diğer sorun da, birçok ev kedisi için "kaçınılmaz bir kader" olan kısırlaştırma işlemidir. Bu durum, kedilerin sık sık çiftleşebilir olmasından doğar. Dişi kedi yavruları, beş aylıkken çiftleşebilirler. Çiftleşme mevsimleri, köpeklerde olduğu gibi sınırlı değildir. (Köpek altı ayda bir regl olur ve bu dönemde çiftleşir). llkbahar ve yaz süresince, kediler birkaç haftada bir "kızışabilirler:1 Dişi kedi çiftleşmediyse, hemen tekrar "kızışabilir" ve bunu, erkek kedilere bağırarak haber verir. Bir dişi kedi kızışma döneminde birkaç kez gebe kalabilir. Doğan yavruların her birinin babası, başka olabilir. Ortalama gebelik siiresi 5862 giindür. Bu sürenin sonunda genellikle dörtbeş yavru doğar. Siyam kedilerinin 89 yavrusu olabilir. Buna karşılık Habeş kedilerinin yalnızca bir ila iki yavrusu olur. Kedi enceklerinin gözleri on günde açılır. Yavrular biriki günlük iken onlara dokunulmamalıdır. Siyam kedileri dışında, diğer erişkin kediler, yavrulara zarar verebilirler. Anne, kedi yavrularını iki aya kadar emzirir. Kediler senede iki üç kez yavruladıkları ve her doğumda beşaltı yavru yaptıkları için, onları kısırlaştırmak, çok doğrudur aslında... Kısırlaştırmayı "günah" sayan zihniyet yüzünden, bugün sokaklarımız maalesef kedi yavrularıyla doludur. Analarının bağrından koparılıp sokağa binbir tehlikenin kueağına atılan bu hayvancıkların dramı, herkesin yüreğini sızlatmakta, ülkemizi ziyarete gelen turistleri çok üzmektedir. Insana bile dogum kontrolü uygulanan çağımızda hayvanları kısırlaştırmak, bir insanhk görevidir. Bir kediyi kısırlaştırmakla (on yıl yaşadığı farz edilirse), en az yüz yavrunun sokaklarda perişan olması öMİenmiş olur. Böylece çevre ve insan sağlığına da hizmet etmiş oluruz... D E Açalyanız çiçek açmıyorsa Dayanıklı, ama özel bakım isteyen bir bitkidir açalya... Beslendiği zaman çok bol çiçek açtığı gibi, bakımında hatalar yapılırsa hemen hiç açmayabilir. B ^ i r ç o k amatör çiçekseverin ortak dertlcrinden birisi de, özenerek satın aldıklan ve titizlikle baktıkları açalyalarının ilk yıldan sonra çok zor çiçek açmasıdır. Seralara veya çiçek satıcılanna, "Açalyam çiçek açmıyor" diye başvuran çiçekseverlere ayırmak istiyoruz bu yazımızı. Açalya hem dayanıklı hem de özel bakım isteyen bir bitkidir. Gerekli biçimdc bakılıp beslendiği zaman çok bol açtığı gibi, bakımında hatalar yapılırsa, hemen hiç açmayabilir. Bu yüzden, açalyanın bakımına ilişkin genel kuralları özetle aktaralım: Açalyanın çiçek açmasına engel olan en önemli nedenlerden biri, yaprak hastalıklarına kolay yakalanan bir bitki olmasıdır. Eğer açalyanızın yapraklarında kahvcrcngileşmeler ve kuruyup dökülmeler göriiyorsanız, halk arasında "pas hastalıgı" denilen yaprak hastalığı oluşmuş demektir. Bu durumda ya bildiğiniz bir seraya gidip durumu anlatarak bir uzmandan uygun bir ilaç almalısınız ya da hastalıklı dal ve yaprakları budayarak yayılmasına engel olmaya çalışmalısınız. Ama en iyisi, bu hastalığa karşı baştan önlem almak için, seralardan alacağınız uygun ilacı pülvcrizatörle iki ayda bir sağlıklı bitkinizin yapraklanna tatbik etmektir. Bttylece koruyucu bir önlem almış olursunuz. Açalya, saksı toprağındaki besin maddelerini suratle tüketen ve yoğun besine ihtiyacı olan bir tür olduğundan, toprağının muntazam aralıklarla değiştirilmesi gerekir. Bu yapılmazsa, çiçek açması duracaktır. Yılda bir defa, çiçeklenme mevsiminin crtcsinde (mart başı en uygun zamandır), bitkinizi bir boy büyük saksıya alın ve toprağını tazeleyin. Açalya özel bir toprak ister. Toprağı, bildiğimiz saksı toprağından farklıdır. Aldığınız toprak paketinin üzerinde mutlaka, "Açalya için" diye yazmasına dikkat edin veya guvendiğiniz bir uzmandan ya da seradan alın toprağınızı. Genelde sanıldığının tersine, açalya, pazarlarda satılan kestane toprağında eger içinde gerekli diger katkı maddeleri yoksa iyi gelişmez. Zaten "kestane topragı" diye satılan kırmızı topraksı tnadde dc çoğu zaman kestane toprağı değil, çürütülüp ııfalanmış kestane ağaeı kalıntılarıdır. Bu da açalyanın beslenmesi için yeterli değildir. Bitkinin sağlıklı çiçek açmasını gerçekleştirmek için bir üçuncü zorunluluk da, açalyanın yaz aylarını mutlaka dışarıda ve gölge bir köşede, sık sık yaprakları yıkanarak geçirmesidir. Kışın, kaloriferli kuru salonlar da açalyaya uygun değildir. Kışı kapalı balkonlarda veya mümkünse nuıtfağııı uygun bir köşesinde karşılaması en iyisidir. Bütün bu uyarılara dikkat edildikten sonra, açalyanızın bol ve sağlıklı çiçekler açmaması için bir neden yoktur! Bol çiçekli günler dileğiyle! D D • 31