Katalog

BAŞKENT GÜNLERİ Müşerref Hekimoğlu Meslek sona erer, anılar sürer... ankaya Köşkü boşalıyor giderek. Cumhurbaşkanlığı Ozel Kalem Müdürü Ali Tuygan onuruna veda partilcri birbirini izliyor. Ycni Kanada Büyükelçiınizin kararnamcsi çoktan imzalandi; ama Sayın Evren'in görev süresi bitinceye kadar Ankara'da kalıyor Ali Tuygan. Çankaya yaşamını birlikte sona eıdiriyorlar. Yeni Prag Büyükelçimiz tnal Bfltu da Arıkara'dan ayrıldı artık. Ama bu atamayla ilgili söylentiler, yorumlar sona ermedi. Prag Orta Avrupa'da güzel bir başkent, barok minıarhğm güzel örnekleriyle dantel gibi görüntüsü var, o barok yapılarda güzel konserler verilir, "Prag baharı" bir müzik şöleni gibi kutlanır. Merkezdeki yıllarını çok yoğun çalışmalarla geçiren bir diplomat için de dinlence yeri gibi düşünülür, ama Dışişleri Sözcü.sü Prag'a dinlenmesi amacıyla mı yollanıyor acaba? Bu atamada bir terslik, yanlışhk yok mu? lnal Batu başarılı bir sözcü olarak tanınıyor, basın ile çok iyi ilişkileri var. Kimilcri olayı karikatürize ediyor, Galatasaraylı eski müsteşarın Fenerbahçeli sözcüye sürpriz yaptığını söylüyorlar. Her neyse, yanlış hesap Bağdad'dan döner bir gün!.. Ayrıca diplomatik mesleğinde görevleri sınıflandırmak da geçerli değil. Kimi zaman yok büyük bir merkezde kaybolan büyükelçilef de var değil mi? Kimi kentlerde de bir büyükelçi ya da konsolos aracılığıyla Türkiye'yi daha iyi tanıyor yabancılar. Ç Büyükelci Commer'in de katılacağı bir akşam yemeği benim için çok ilginç elbet. O yemek ABD Ulaştırma Bakanı onuruna veriliyor. Sadetlin Bilgiç dc AP'nin Ulaştırma Bakanı. Dcvlct Bakanı Seyfi Öztürk, Dışişleri Genel Sekreteri BUyükelçi Zeki Kuneralp, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın oğlu Dr. Atilla Sunay ve eşleri de var. Commer'i çok saygısız buldum o gece. Kimi soruları yanıtlamalan da kapsıyor, Tlirk siyasal yaşamıyla ilgili görüşlerini de belirtiyor, diplomatlıkla hiç bağdaşmayan bir düzeyde! Dışişleri Genel Sekreteri Büyükelci Zeki Kuneralp o konuşmaya tanık olmaktan hiç hoşlanmadı. Nitekim biraz sonra çeviri yapmaktan da vazgeçti. Bir şey daha var; Commer'in konuşmasından "Koca Reis" de hiç hoşlanmadı, Atilla Sunay'ın aracılığıyla ilginç yanıtlar verdi ABD'li diplomata. Bir de Macomber'in elçiliği var, Ecevit hiikiimeti döneminde, Kıbrıs olayları doruğa çıkıyor, TürkABD ilişkileri hayli gergin aşamalara varıyor, ABD Büyükelçisi ortaya çıkmıyor hiç, o darboğazı iyi aşıyor. ülkesine döniince emekli oldu, bir de Metropoliten Mü Ben Finlandiya'ya iki kez gittinı. llk gidişim 1970'lerde, Başkan Kekkonen'in Türkiye'ye gelmesinden önce. Üç gazeteci çağrıldı, Ali Oraloglu ve Ergun Balcı ile birlikte gittik. Beyaz gccelere rastlayan o yolculuk beni çok ctkiledi. Finlandiya güzel bir Ulke. Kırk bin ada, altmış bin göl var galiba; mavi nerede başlıyor, yeşil nerede bitiyor, şaşırıyor insan. Denizi ve ormanıyla, doğası çok güzel; kışın beyaz bir uykuda, yaz gelince de beyaz geceleri yaşıyor. O beyaz gecelerin şiirsel bir güzelliği var. Ben o şiirsel güzelliği de yaşadım, kışın donan dcnizde otomobille bir gezinin korkusunu da. ören tatilinde de Finlandiya'dan çok söz ederiz diplomat dostlarımla. Büyükelci Hamit Batu ile Büyükelçi Dogan Türkmen de Sibelius'un ıllkesini sevgiyle anımsıyorlar. Tüm ülkeyi modern mimarlık sergisine benzetiyorlar. O modern yapılar insanı çok etkiliyor gerçekten. Finler doğası güzel bir ülkede doğaya gömülerek yaşıyor, doğayı güzel koruyorlar. GUzel yapılarla yeni guzellikler katıyorlar. Göze batan bir çizgi, bir çirkinlik yok. Her şey Sibelius'un Finlandiya dı geçmiş yıllarda. Başkan Kekkonen'in Türkiye'ye gelişi dc bakanlığı dönemine rastlıyor. İlginç bir rastlantı, Dışişleri Bakam'nın özel Kalem Müdürü Oktay Aksoy da Helsinki'ye elçi gitti sonra. Osman Olcay ve eşinin Tarabya Oteli'nde Başkan KekkoneVı onuruna verdiği yemeğe ben de gittinı. Bir Fin generali ile beyaz geceleri konuştuk. Karşıda da kırmızı bir başkan! Kekkoncn bütün günü Boğaz'da ve Marmara'da balık avlayarak geçirmiş, ıstakozlara benzemiş; ama çok mutlu, balıkçılık büyük tutkusuymuş... Oakşam yemeğinde beni çok şaşırtan iki olay var Biri Kekkonen'in sadeliği, Helsinki'de başkan evinde de devlet konuğu olarak bulunduğu sofrada da aynı kişi. Öteki de Fin generalin romantizmi. Güneş özlemini ve beyaz geceleri çok şiirsel anlattı bana. O konuşmadan söz eden bir yazım ncdeniyle çok kişi Finlandiya'ya uçtu... O gecenin anılannı asıl Osman Olcay'ın esprileri parlatıyor doğrusu. Fin generali kadar romantik değil, ama çok zarif ve anlamlı konuşmasıyla konuklarımızın da gözlerini parlattı. Ters bir çağrışım; ama Finlandiya'yı çok seven diplomatlanmızdan biri de rahmetli Ziye Tcpedelen. GUzel eşinden (Leyla Çelikbaş) ayrılmanın Uzüntüsünü bir Fin güzeliyle unuttuğunu sanmıyorum; ama Finlandiya'nın doğasını da insanlarını da çok sevdi, Adis Ababa'ya atandığı zaman Baltık kıyılarının soğuğunu çok özledi sanırım. Belleklerdeki ABD elçileri Ankara'daki yabancı diplomatlar da durmadan değişiyor; ama bellcğimize çakılan kaç kişi var, kaç büyükelci ya da sefire güzel bir iz, sıcak bir esinti bırakarak ayrılıyor ülkemizden? Kimi büyükelçileri olumsuz çağrışımlarla anımsıyoruz ancak. örneğin ABD büyükelçilerinden Commer'i nasıl unutabiliriz? Ankara'ya atandığı zaman VVashington'da bile olumsuz yorumlar yapılıyor, Vietnam öyküleri unlatılıyordu!.. Ortadoğu Üniversitesi'nde arabasının yakılması da Ankara'da çok boyutlu yorumlara yol açıyor hâlâ! Commer'in Ankara Elçiliği benim Washington'da bulunduğum bir döneme rastlar. O dönemde VVashington Büyükelçimiz olan Melih Esenbel yorıım yapmaktan kaçındı, bu da çok doğal; ama elçilikte bir akşam yemeğinde, vaktiyle Ankara'da tanıdığım bir Amerikalı görevli, görüsünü açıkça belirtti. Vietnam dosyası olan bir kişinin Ankara'ya elçi atanmasına şaşırdığını belirtti. Büyükelci Commer'i şimdi ANAP Istanbul Milletvekili olan Ferruh lller'in çatı katında bir yemekte yaptıgı konuşmalar beni de çok şaşırttı vaktiyle. O zaman Ulaştırma Müsteşarı Ferruh İlter. Onu tstanbul'da Fahrettin Kerira Gökay'ın yardımcısı olduğu günlerden tanıyorum. Ankara'da da buluştuk. Ikinci eşiyle evli. Şadıman Ayşın ilc. Karı koca çok mutlu; ama Istanbul Şehir Tiyatroları sahnesinden Ankara'nın siyasal sahnesine gelmek, Şadıman tlter için çok kolay değil. Üstelik sağlık durumu da iyi değil. Ama hepimiz sevgiyle sardık onu. Eski bir anı: Fin Masalları Bu yazıyı eski bir anıyla sona erdiriyorıım. Vaktiyle Fin yazarı Zacharias Topelius'un "Masallar"ını Almancadan Türkçeye çevirirken gazeteciliği de bir Fin sefiresiyle çok iyi dost olacağımı, çok sevdiğim arkadaşlarıının o masallar ülkesinde görev yapacağını da düşünemezdim. Edremit Kürfczi'nde Finlandiya anılannı masal lürü konuşacağımı da... Pirko Slotte, Avustralya'da şimdi, belki de Yaşar Kemal'in bir kitabını okuyor ya da Turan Erol'un bir tablosuna bakıyor. Duvarlarında kaç Türk ressamı var kimbilir? Onu* kaç yıldır görmüyorum; ama masamda bir "marimekko" örlıisu var, Helsinki dışında yaşayan eşcinsel bir çiftten aJdıgımız güzel bir tabak ve başka amlarla Finlandiya'ya dönüyorum her zaman. Güzel Fin kuşlarından Sibelius'u dinliyorum. Kahvemi bir "Arabia" fincanıyla içiyorum kimi zaman. Pirko'dan, Emel Batu'dan, şimdi Kahire'de sefire olan Birsen Önhon'dan, Paris'te UNESCO'dan merkeze dönmeye hazırlanan Berin Kurtbay'dan çağrışımlarla... Büyükelçi Candemir Önhon Çankaya Küşkü'nden Kıbrıs'a, oradan Helsinki'ye gitti. Yalçın Kurtbay da büyükelçiliğini Helsinki'de kutladı. Cumhurbaşkanı Korutürk de Kekkonen'in gelişine karşılık verdi o dönemde. Emel Korutürk Fin dostlarımıza Türk ressamlarından tablolar armağan etti. Ona yaraşır bir zariflikle, Sibeliuslar'ı, Alvar Altalar'ı ve nice mimarları, ressamları, seramikçileri yetiştiren bir ülkeye giderken, ancak bir sanat yapıtı götürülebilir değil mi? D Bir zamanların Ankara'daki Fin Sefiresi Pirko Slotte (solda), şimdilerde Avusturya'da... 1984 yılında çekilmiş olan fotoğrafta, Pirko Slotte ile Müşerref Hekimoğlu'nun arasındaki kişi de, Türkiye'nin Helslnki'deki fahri başkonsolosu Enver Samalettin. Finlandiya'da yaklaşık bin kişilık bir Türk azınlıjı var ve Enver Samalettin de Türklerin temsilcisi. zesi'nin müdürü olarak geldi Ankara'ya, çok ilgi gördü, ABD'de büyük hayranlık uyandıran "Kanuni Sergisi", onun girişimiyle gerçekleşti. Şimdiki Büyükelçi Abramowitz için yorum yapmak güç. önyargıları aşacak mı, doğrulayacak mı belli değil henüz. Ama Bayan Abramovvitz'i tamyanlar çok hoşlanıyor. ABD'nin en iyi üniversitelerinden Brynmur'da tarih okumuş, akıllı, kültürlü bir Amerikalı. Ülkemizdcki uygarlıkların tarihini de inceler belki. Başkent Ankara'da unutulmayan yabancılardan biri Finlandiya elçilerinden Slotte ve eşi. Pirko Slotte güzel bir kadın, güzel Türkçe konuşur, Türk edebiyatını izler ilgiyle, gazeteleri baştan sona okur. Her çevreden dostları var, yazarlar, ressamlar, bilim adamları, politikacılar. Gaziosmanpaşa'daki küçük elçievinde bir kokteyle ya da yemeğe gidince, şaşırır insan. Kalabalık soİcağa taşar neredeyse. Baltık kıyısında küçük bir ülkeyle Türkiye arasındaki bu sıcak diyalog evsahiplerinden kaynaklamr elbet. müziğini yaşar gibi... Bizim ülkemiz de çok güzel, yüzlerce, binlerce yılı canlandıran tarihsel yapıtlarla dolu, ama doğayı korumaktan çok uzağız doğrusu! GUzel kıyılarda çirkinliklcr ürctiyoruz ancak!.. Şu Edremit Körfezi'nin güzelliği nerede var, bir yanda tda, ötede Hergama, rüzgârda eski tanrıların sesi, güneş batarken Homeros'un soluğu karı şıyor denize, tlyada ancak bu körfezde yazılor, diye konuşuyoruz, ama sonra? Beyaz gecelerde Osman Olcay Tatil söyleşilerinde Büyükelçi Osman Olcay'ın da adı çok geçiyor. Hamit Batu da, Doğan Türkmcn de yakın arkadaşı; akşamları güneşi uğurlarken beyaz geceleri de anımsayarak Ege'nin maviliğine ve Kozak ormanlarının yeşiline güzel gömülüyorlar. Osman Olcay'ın da kulaklarını çınlatıyorlar, çağrılar, telefonlar; ama Osman Olcay tatile vakit ayıramıyor, belki de çabşarak dinleniyor. Kimi dönemlerde zamanı aşmak kolay değil... Hamit Batu ve Doğan Türkmen gibi Osman Olcay'ın da Helsinki elçiliği var. Hindistan'ın sıcağından Baltık'ın soğuğuna uzan